Takimi virtual midis Presidentit të Shteteve të Bashkuara Joe Biden dhe udhëheqësit të Kinës Xi Jinping ndihmoi në zbutjen e tensionit në rritje midis dy vendeve, por nuk bëri përparim në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve të vazhdueshme të luftës tregtare SHBA-Kinë.
Lufta tregtare SHBA-Kinë, e cila filloi në vitin 2018 nën ish-presidentin e SHBA-së, Donald Trump, ka rezultuar që të dy vendet të paguajnë taksa më të larta për të sjellë mallra nga vendi kundërshtar.
Rritja e tarifave të importit ka shkaktuar ndërprerje të zinxhirit të furnizimit që po prekin bizneset dhe individët në mbarë botën. Por në samitin, i cili u zhvillua të martën, çështjet ekonomike zunë një vend të dytë për gjeopolitikën.
Biden foli shkurtimisht për “politikat e padrejta tregtare dhe ekonomike” të Kinës që dëmtojnë punëtorët amerikanë, por kryesisht ngriti shqetësime për abuzimet e të drejtave të njeriut në Xinjiang, Tibet dhe Hong Kong, dhe mbështetjen amerikane për Tajvanin.
Në fjalën e tij hapëse, Biden i tha Xi: “Duket se është përgjegjësia jonë, si liderë të Kinës dhe Shteteve të Bashkuara, të sigurojmë që konkurrenca midis vendeve tona të mos kthehet në konflikt, qoftë e qëllimshme apo e paqëllimshme. Thjesht konkurrencë e thjeshtë dhe e drejtpërdrejtë.”
Shehzad Qazi, drejtor menaxhues i China Beige Book International, e përshkroi “konkurrencën e drejtpërdrejtë” si “thjesht një mënyrë fantastike për të thënë se administrata amerikane nuk dëshiron ndonjë luftë aksidentale ose konfrontim ushtarak”.
“Por tani për tani, këto terma janë bërë gjithashtu mbajtës të vendeve për mungesën e një strategjie aktuale të Kinës nga administrata,” tha Qazi.
Sipas analistit të Trivium China, Joe Mazur, ka një kuptim të qartë në Shtëpinë e Bardhë se Pekini nuk do të lëvizë për shumë nga çështjet thelbësore që nxisin tensionin në marrëdhëniet dypalëshe.
Pra, në vend të kësaj, SHBA po kërkon zona që mund të mbështesin një shkallë të kufizuar të bashkëpunimit dypalësh me Kinën, duke forcuar gjithashtu marrëdhëniet e saj me aleatët dhe partnerët në mbarë botën.
“Ky është një largim i madh nga politika e jashtme e Donald Trump ‘Amerika së pari’, e cila parashikonte që SHBA të merrte në mënyrë efektive Kinën në vetvete dhe të bënte pak ose aspak përpjekje për të gjetur zona me interes të përbashkët me Pekinin,” tha Mazur.
“Si pjesë e kësaj strategjie të re, Uashingtoni do të shikojë gjithnjë e më shumë për të kundërshtuar ndikimin ekonomik kinez duke promovuar iniciativat e veta tregtare dhe infrastrukturore. Kjo natyrisht do të sjellë më shumë konkurrencë ekonomike midis SHBA-së dhe Kinës, por mund të jetë në dobi të vendeve që janë në gjendje të zgjedhin dhe të zgjedhin kushtet e partneritetit të tyre ekonomik me Uashingtonin, Pekinin ose të dyja.
Në samit, Biden i kërkoi palës kineze të lirojë rezervat e naftës së papërpunuar për të ndihmuar në stabilizimin e çmimeve në rritje globale të energjisë, raportoi të mërkurën South China Morning Post, duke cituar një person të njohur me këtë çështje. Kina ishte “e hapur” ndaj idesë, por nuk ishte përkushtuar ndaj kërkesës”, tha gazeta me bazë në Hong Kong.
Në janar 2020, Trump dhe Xi nënshkruan një marrëveshje tregtare të fazës së parë, e cila kërkonte reforma strukturore në ekonominë dhe praktikat tregtare të Kinës në fushat e pronësisë intelektuale, transferimit të teknologjisë, bujqësisë, shërbimeve financiare dhe valutës dhe këmbimit valutor.
Marrëveshja përcaktonte gjithashtu se Kina duhet të angazhohet për të rritur blerjet e saj të produkteve bujqësore amerikane, produkteve industriale, burimeve natyrore dhe shërbimeve në vitet e ardhshme.
Siguria Kombëtare
Megjithatë, gjatë vitit të kaluar, Kina ka dështuar dhe ka blerë vetëm rreth 60 për qind të mallrave për të cilat kishte rënë dakord sipas marrëveshjes. Administrata Biden ka thënë se do t’i përmbahet marrëveshjes së fazës së parë dhe pret që Pekini të mbajë angazhimet e tij tregtare.
“Shtëpia e Bardhë ka njoftuar tashmë se në politikën tregtare, është duke parë se si Kina pajtohet me marrëveshjen e fazës së parë,” tha Qazi. “Për më tepër, ne e dimë se ka një shtytje të brendshme nga Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i SHBA-së, Jake Sullivan për të filluar një hetim tjetër 301 të Kinës, i cili mund të çojë në akoma më shumë tarifa në rrugë. Thënë kështu, qendra të ndryshme pushteti brenda administratës amerikane kanë luftuar për këtë politikë, kështu që nuk janë shfaqur hapa të qartë të ardhshëm.”
Ndërsa Biden nuk u zhyt shumë në çështjet ekonomike, Xi ngriti temën e tregtisë, duke u bërë thirrje drejtpërdrejt bizneseve amerikane dhe duke iu lutur SHBA-së të ndalonte shtrirjen e konceptit të “sigurisë kombëtare” për të shtypur bizneset kineze.
Xi, i cili e quajti Biden “miku im i vjetër”, i krahasoi të dy vendet me anijet që duhet të lundrojnë në oqean pa u përplasur dhe tha se të dy vendet “duhet të respektojnë njëri-tjetrin, të bashkëjetojnë në paqe dhe të ndjekin bashkëpunim të favorshëm”.
Xi gjithashtu bëri komente për lehtësimin e kufizimeve tregtare për të ndihmuar të dyja ekonomitë të rikuperohen më shpejt.
“Mund të ketë diçka në atë pikë, në veçanti, ulja ose eliminimi i tarifave mund të ndihmojë në uljen e inflacionit afatshkurtër, një gjemb i vazhdueshëm politik në anën e administratës Biden”, tha analisti i Trivium China, Taylor Loeb.
Në janar, një studim i porositur nga Këshilli i Biznesit SHBA-Kinë zbuloi se lufta tregtare kishte kushtuar 245,000 vende pune në SHBA, ndërsa një ulje e tarifave nga të dyja palët do të krijonte 145,000 vende pune deri në vitin 2025. Raporti nga Oxford Economics parashikoi gjithashtu se një “shkëputje e konsiderueshme” e ekonomive të vendeve do të reduktonte produktin e brendshëm bruto (GDP) të SHBA-së me 1.6 trilion dollarë gjatë pesë viteve të ardhshme.
Loeb tha se reduktimet e tarifave ka të ngjarë të vijnë në një moment, por jo të gjitha menjëherë.
“SHBA do të heqë tarifat në zonat që i konsideron më të dobishme ekonomikisht dhe më pak problematike nga perspektiva e sigurisë kombëtare”, tha ai.
“Realiteti është se ne jemi në fillimin e një rimendimi thelbësor të zinxhirëve të furnizimit global. Ndërprerjet aktuale kanë të bëjnë shumë me pandeminë, por edhe kur kovid është në të kaluarën, shtytjet e njëkohshme globale drejt mbështetjes te vetja dhe zinxhirëve të furnizimit ‘të sigurt’, të udhëhequr nga SHBA-ja dhe Kina, do të rëndojnë shumë në zinxhirët e krijuar të furnizimit.”
Në fund të takimit që zgjati tre orë e gjysmë nuk u dhanë deklarata të përbashkëta. Në vend të kësaj, secila qeveri lëshoi deklaratën e saj duke theksuar ankesat e gjata pa asnjë tregues për kompromis.
“Në thelb, samiti nuk ndryshoi shumë për gjendjen e marrëdhënieve ekonomike SHBA-Kinë,” tha Loeb. “SHBA-ja është ende duke përcaktuar se si saktësisht dëshiron të përcaktojë një politikë tregtare ndërkombëtare që pakëson varësinë nga Kina. Pekini po bën të njëjtën gjë, por ndërkohë dëshiron që marrëdhënia tregtare të kthehet në status quo-në para Trump. Kjo nuk do të ndodhë.”
Megjithëse është ende shumë shpejt për të ditur nëse takimi do të përkthehet në rezultate të drejtpërdrejta ekonomike, Mazur beson se është sigurisht e mundur.
“Është ende e paqartë se sa ngadalë Uashingtoni është i gatshëm të shkurtojë Pekinin në çështjet tregtare, veçanërisht duke pasur parasysh faktin se Kina është ende shumë prapa ritmit të blerjeve të premtuara në fazën e parë të marrëveshjes tregtare,” tha ai.
“Në përgjithësi, megjithatë, bashkëpunimi për çështjet ekonomike dhe tregtare duket si një mundësi më e madhe tani sesa disa muaj më parë.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga AlJazeera
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
CNBC/ Çfarë e pret ekonominë globale?
Çfarë do të ndodhë pas kësaj pandemie?
