Koagulimi i përhapur intravaskular ose mpiksja e shpërndarë (DIC) është një gjendje e rrallë, kërcënuese për jetën. Nganjëherë quhet edhe koagulopatia e konsumit.
Në fazat e hershme të gjendjes, DIC shkakton mpiksjen e tepërt të gjakut. Si rezultat, mpiksjet mund të zvogëlojnë rrjedhën e gjakut dhe të bllokojnë gjakun që të arrijë në organet e trupit.
Ndërsa gjendja përparon, trombocitet dhe faktorët e koagulimit – substancat përgjegjëse për formimin e mpiksjes – përdoren. Kur kjo të ndodhë, mund të filloni të përjetoni gjakderdhje të tepërt.
DIC është një gjendje e rëndë që mund të çojë në vdekje. Nëse keni gjakderdhje që nuk ndalet, shkoni në urgjencë ose kërkoni trajtim të menjëhershëm mjekësor.
Cilat janë shenjat dhe simptomat e DIC?
Gjakderdhja, ndonjëherë nga vende të shumta në trup, është një nga simptomat më të zakonshme të DIC. Mund të ndodhë gjakderdhje nga indet e mukozës (në gojë dhe hundë) dhe zona të tjera të jashtme. Përveç kësaj, DIC mund të shkaktojë gjakderdhje të brendshme.
Shenja dhe simptoma të tjera të DIC mund të përfshijnë:
- mpiksjen e gjakut, të cilat mund të shkaktojnë dhimbje, ënjtje dhe skuqje në lëkurë
- dhimbje, ënjtje dhe ngrohtësi në pjesën e poshtme të këmbëve
- presioni i ulët i gjakut (hipotensioni), i cili konsiderohet një tregues prej 90/60 mm Hg ose më i ulët
- mavijosje e lehtë, e cila mund të shfaqet si pika të vogla të kuqe ose vjollcë (petechiae) ose grupe njollash të mëdha (purpura)
- jashtëqitje të përgjakshme, të cilat mund të duken të zymta dhe të zeza për shkak të gjakderdhjes në stomak ose në zorrë
- gjak në urinë
- gjakderdhje menstruale jashtëzakonisht e rëndë
- gjakderdhje nga përdorimi i kateterit urinar
- gjakderdhje e lehtë nga plagët ose pas operacionit
- hematomat, të cilat janë mavijosje më të mëdha që shkaktojnë gjithashtu ënjtje dhe dhimbje
- gjakderdhje të shpeshta nga hundët
- gjakderdhje nga mishrat e dhëmbëve, veçanërisht pas larjes së dhëmbëve ose përdorimit të fillit dentar
- zverdhja e lëkurës ose e syve (verdhëza), e cila mund të tregojë probleme të mëlçisë
- gulçim
- dhimbje gjoksi
- dhimbje koke
- marramendje ose konfuzion
- konvulsione
Nëse keni kancer, DIC në përgjithësi fillon ngadalë dhe mpiksja në vena është më e zakonshme sesa gjakderdhja e tepërt. Në fillim, DIC i lidhur me kancerin mund të mos shkaktojë fare simptoma.
Çfarë e shkakton DIC?
Kur proteinat e përdorura në procesin normal të koagulimit bëhen tepër aktive, kjo mund të shkaktojë DIC.
Kushtet që dihet se kontribuojnë në DIC përfshijnë:
- infeksionet, të tilla si sepsis
- trauma të rënda fizike (të tilla si lëndime të trurit ose lëndime dërrmuese)
- inflamacion
- kirurgji
- kancer
Disa shkaqe më pak të zakonshme të DIC mund të përfshijnë sa vijon:
- temperatura jashtëzakonisht e ulët e trupit (hipotermia)
- pankreatiti
- djegiet
- komplikimet gjatë shtatzënisë
- sëmundje të rënda infektive, duke përfshirë pneumoninë e rëndë COVID-19
- tumore dhe numër shumë i ulët i trombociteve në gjak për shkak të sëmundjeve si kanceri
- trauma
- reaksionet e sistemit imunitar, të tilla si transfuzionet e gjakut
Ju gjithashtu mund të zhvilloni DIC nëse bini në gjendje shoku.
Si trajtohet DIC?
Trajtimi me DIC varet nga ajo që e shkakton çrregullimin. Trajtimi i shkakut themelor është qëllimi kryesor.
Për të trajtuar problemin e koagulimit, mund t’ju jepet një antikoagulant i quajtur heparin për të zvogëluar dhe parandaluar mpiksjen. Megjithatë, heparina mund të mos administrohet nëse keni mungesë të theksuar të trombociteve ose keni gjakderdhje shumë të madhe.
Njerëzit me DIC akute (të papritur) kërkojnë shtrimin në spital, shpesh në një njësi të kujdesit intensiv. Atje, trajtimi do të përpiqet të korrigjojë problemin që shkakton DIC duke ruajtur funksionin e organeve.
Mund të nevojitet një transfuzion për të zëvendësuar trombocitet që mungojnë. Transfuzionet e plazmës kanë aftësinë të zëvendësojnë faktorët e koagulimit.
Si mund të parandalohet DIC?
Meqenëse DIC nuk është një gjendje që kontrollohet rregullisht në kontrollin vjetor, është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për simptomat e mundshme, veçanërisht nëse keni ndonjë faktor rreziku për këtë gjendje.
Nëse një mjek ju konsideron në një rrezik më të lartë të zhvillimit të DIC, ai mund të urdhërojë teste gjaku, të tilla si një numërim i plotë i qelizave të gjakut (CBC) që kontrollon trombocitet, numrin e qelizave të kuqe të gjakut dhe jep informacione të tjera të rëndësishme për gjakun. Mjeku mund të kontrollojë në mënyrë rutinore gjakun nëse jeni në rrezik të lartë.
Fatkeqësisht, jo të gjitha rastet e DIC mund të parandalohen. Shembujt përfshijnë lëndime të papritura dhe gjendje akute mjekësore.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kurrë nuk mendoja se mund të kisha një mpiksje gjaku…”
