Mijëra milje larg nga Ukraina, pushtimi i Rusisë po sjell çështjet afatgjata në fokus të ngushtë dhe urgjent.
Shqetësimet për të ardhmen e Tajvanit janë shtuar prej vitesh; në janar, ambasadori i Pekinit në SHBA tha se çështja mund të çojë Kinën dhe Amerikën në konflikt ushtarak. Partia Komuniste e Kinës e ka konsideruar demokracinë e vetëqeverisur si një provincë renegate që kur forcat e mposhtura të Chiang Kai-shek u larguan nga aty në fund të luftës civile në 1949; Tajvani nuk ka shpallur kurrë pavarësinë nga frika, por thotë se tashmë është një shtet sovran.
Udhëheqësi i Kinës, Xi Jinping, duket se e sheh bashkimin si pjesë të një misioni personal.
Xi u zotua të realizojë bashkimin përmes mjeteve paqësore në një fjalim të rëndësishëm tetorin e kaluar. Megjithëse Kina është partneri më i madh ekonomik i Tajvanit, 24 milionë banorët e ishullit nuk kanë dashur kurrë një marrëveshje “një vend, dy sisteme” dhe ngjarjet në Hong Kong kanë treguar se kjo nuk është alternativë e mirë. Taipei dhe Uashingtoni që pranojnë të pashmangshmen, pa një përplasje – do të ishte “fitore” për Pekinin.
Rritja e fuqisë ushtarake të Kinës, retorika gjithnjë e më e fortë dhe numri rekord i fluturimeve të avionëve luftarakë pranë ishullit kanë tensionuar situatën.
Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike thotë se vitin e kaluar pati nivelin më të lartë të mbështetjes për Tajvani që nga viti 1971, kur humbi vendin e tij në OKB. Nancy Pelosi thuhet se do ta vizitonte këtë muaj, përpara se të dilte pozitive për Covid.
Në rrezik nuk është vetëm e ardhmja e një demokracie, por edhe ekonomia globale (bota është shumë e varur nga Tajvani për gjysmëpërçuesit), cenueshmëria e mundshme e Japonisë (Tokio dëshiron gati të dyfishojë shpenzimet e saj për mbrojtjen gjatë pesë viteve të ardhshme), e ardhmja e transportit detar, dhe statusi i fuqisë së Amerikës në Paqësor.
Forcat e armatosura të Tajvanit nuk mund të krahasohen me ato të Xi. Ishulli do të ishte më i vështirë për t’u pushtuar dhe më i lehtë për t’u izoluar sesa Ukraina, por mësimet e kësaj të fundit duken të qarta: përgatituni dhe merrni armë, me shpresën për të shmangur çdo pushtim për aq kohë sa të jetë e mundur.
Akti i Marrëdhënieve me Tajvanin i vitit 1979 thotë se Uashingtoni do të sigurojë armët e nevojshme për vetëmbrojtje. Pavarësisht nga dyshimet në rritje nëse SHBA-ja mund ta mbrojë, një kalim nga “paqartësia strategjike” në qartësi – siç pretendojnë disa – nëse do të dilte në mbrojtje të Tajvanit do të sillte reagi të ashpër nga Pekini.
Por Uashingtoni dhe të tjerët duhet të mbështesin Tajvanin në mënyra të tjera, duke menduar me kujdes opsionet më të mira.
Reagimi perëndimor kundër Moskës mund të trimërojë ata që besojnë se pritja vetëm do ta lejojë Tajvanin të përmirësojë gatishmërinë dhe të krijojë mbështetje.
Ata gjithashtu do të vënë në dukje se mbështetja për luftën është e fortë në Rusi dhe se Kina është shumë më e pajisur për t’i bërë ballë presionit ekonomik.
Rreziqet e ecjes së gjumit në konflikt mund të jenë në rritje – dhe Ukraina ka demonstruar koston e saj të tmerrshme.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kufiri” që ndan miqësinë mes Xi Jinping dhe Putin
