Çmimet e naftës janë rritur përsëri aty ku ishin në ditët e para të luftës në Ukrainë dhe nuk ka asnjë perspektivë për të lehtësuar shoferët dhe bizneset së shpejti.
Çmimi i naftës së papërpunuar Brent, pikë referimi globale, shkoi në 124 dollarë për fuçi në fillim të kësaj jave, niveli i tij më i lartë që nga fillimi i marsit, pasi Bashkimi Evropian njoftoi se do të shkurtonte 90% të importeve të naftës ruse deri në fund të këtij viti.
Çmimet që atëherë kanë rënë deri në 117 dollarë, kryesisht për shkak të pritshmërisë që OPEC do të nxjerrë më shumë naftë, por jo aq sa për të lehtësuar ngarkesën e konsumatorëve ose për të zbutur inflacionin e shfrenuar global. Embargoja e BE-së dhe rimëkëmbja e kërkesës në ekonominë e dytë më të madhe në botë do t’i mbajë ato në nivele të larta.
Matt Smith, analist kryesor i naftës për Amerikën në Kpler, një kompani analitike, tha për CNN Business se “trefishimi i çmimit të naftës” ka të ngjarë të qëndrojnë edhe më gjatë.
“Nëse kërkesa kineze vjen duke u rritur pas bllokimeve dhe Rusia vazhdon të shohë rënie të prodhimit, atëherë një rritje e një niveli më të lartë deri në 139 dollarësh, në fillim të vitit nuk është përtej sferave të mundësisë,” tha ai.
1. EVROPA HEQ NAFTËN E RUSISË
Edhe pse rritja e inflacionit dhe rritja e ngadaltë e ekonomisë rrisin spektrin e recesionit, kërkesa globale për naftë nuk ka gjasa të bjerë mjaftueshëm për të ulur çmimet, siç ndodhi në vitin 2008.
Për momentin, tha Smith, blloku ka të ngjarë të vazhdojë të blejë pak naftë nga Rusia, por ka qenë duke blerë për furnizues alternativë. Sipas të dhënave të Kpler, importet e naftës së papërpunuar nga Angola janë trefishuar që nga fillimi i luftës, ndërsa vëllimet braziliane dhe irakiane janë rritur përkatësisht me 50% dhe 40%.
Ndërkaq, sigurimi i naftës nga vende më të largëta do t’i mbajë çmimet e larta, tha për CNN Business Roslan Khasawneh, analist i lartë i naftës në Vortexa, një firmë e të dhënave të energjisë.
“Një ndikim i drejtpërdrejtë i kësaj është kostoja më e lartë e mallrave për shkak të udhëtimeve më të gjata, dhe nga ana tjetër, kostot e dorëzuara të naftës,” tha ai.
Qeveritë mund të bëjnë disa gjëra për të lehtësuar çmimet, duke përfshirë ofertën e subvencioneve të karburantit dhe kufizimin e çmimeve në pompë, por zgjidhja përfundimtare që i duhet botës për të ulur çmimet është vështirë të arrihet.
2. AlTERNATIVA TË PAMJAFTUESHME
Vitin e kaluar, Rusia përbënte 14% të furnizimit global të naftës, sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, dhe sanksionet e Perëndimit ndaj Rusisë tashmë po krijojnë një hendek të madh në treg. Rusia mbylli gati 1 milion fuçi në ditë të prodhimit të naftës në prill dhe kjo mund të arrijë në rreth 3 milion fuçi në ditë gjatë gjysmës së dytë të vitit 2022, sipas IEA.
3. KËRKESA E FORTË GLOBALE
Për muaj të tërë, bllokimet e koronavirusit në Shangai dhe Pekin dhe qytete të tjera të mëdha kineze kanë ulur kërkesën në vendin më të madh importues të naftës në botë. Por ndërsa qeveria kineze fillon t’i heqë ato kufizime, kërkesa e ndrydhur mund të rrisë çmimet.
Kina gjithashtu mund të rrisë më tej importet e naftës nga Rusia, pikë referimi e së cilës nafta e papërpunuar Urals po tregtohet me një zbritje prej 34 dollarë për fuçi ndaj Brent. Vortexa vlerëson se Kina importoi 1.1 milion fuçi naftë ruse në ditë në maj, rreth 37% më shumë se mesatarja e vitit të kaluar.
Smith i Kpler tha se ai nuk pret që kërkesa në Kinë “të rikthehet” për shkak të qasjes së saj në faza për heqjen e kufizimeve.
Kërkesa për karburant në SHBA ka dëshmuar gjithashtu të mos jetë mjaft elastike, pavarësisht ndryshimit të çmimeve. Në javën që përfundon të shtunën, sasia e gazit të pompuar në stacionet e benzinës në SHBA ra me vetëm 5% krahasuar me të njëjtën javë të një viti më parë, sipas OPIS, i cili gjurmon çmimet e benzinës dhe të dhënat e konsumit. Kjo rënie modeste ndodhi pasi çmimi mesatar kombëtar u rrit me më shumë se 50% nga viti në vit për të arritur në 4,60 dollarë për gallon në fund të majit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ku do të preket më shumë ekonomia shqiptare?
