Çdo anëtar i Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut ka mirëpritur me entuziazëm Finlandën dhe Suedinë, përveç njërës: Turqisë, e cila ka penguar fillimin e bisedimeve të pranimit.
Për arsye që janë politike dhe të parëndësishme për vendimin, Presidenti Rexhep Tajip Erdogan ka mbajtur një qëndrim të ashpër në përpjekjet e tij.
Kjo duhet të ngrejë pyetjen nëse Turqia nën udhëheqjen e Erdogan i përket aleancës.
Në mënyrë të ngjashme, anëtarët e NATO-s kanë treguar vendosmëri të palëkundur që nga pushtimi i Ukrainës nga Vladimir Putin, me përjashtim të Turqisë. Me përjashtim të lejimit të shitjes së dronëve luftarakë në Ukrainë – një marrëveshje midis Kievit dhe prodhuesit privat Baykar Makina që u nënshkrua para luftës – Ankaraja ka ofruar diplomaci ”të zhurmshme”.
Erdogan është përpjekur të pozicionohet si ndërmjetës i paqes midis Ukrainës dhe Rusisë.
Qëndrimi i këtij paqebërësi ka siguruar “fshehjen” e bashkëpunimit me Moskën, duke përfshirë blerjen e Turqisë të sistemit të mbrojtjes raketore S-400 nga Rusia në vitin 2017. Që nga pushtimi i Rusisë, Erdogan ka refuzuar ta dërgojë atë sistem në Ukrainë, ka refuzuar të bashkohet Sanksionet e anëtarëve të NATO-s kundër Rusisë dhe ka lejuar Turqinë të shndërrohej në një parajsë për oligarkët rusë, llogaritë bankare dhe investimet.
Keqmenaxhimi i ekonomisë turke nga Erdogan e ka lënë atë në nevojë për mbështetjen ekonomike ruse.
Ndërsa qytetarët e zakonshëm përballen me kosto të larta për mallrat bazë, ai vazhdon t’u japë aleatëve kontrata gjigante shtetërore, zakonisht nëpërmjet tenderave jokonkurruese dhe shpesh për projekte të kota. ]
Mbështetja e Rusisë mbështet regjimin e Erdogan dhe i siguron presidentit turk një aleat antidemokratik.
Liria dhe transparenca në Turqi ka humbur nën drejtimin e Erdogan. Indeksi global i Perceptimit të Korrupsionit për vitin 2021 e renditi Turqinë në vendin e 96-të, nga vendi i 77-të kur ai u bë kryeministër në vitin 2003. Indeksi i Demokracisë Globale i vitit 2021 e vendosi Turqinë në vendin e 103-të, nga 88 në 2006-ën.
Finlanda dhe Suedia u renditën përkatësisht të parat dhe të katërt pë korrupsionin në Indeksin e Perceptimeve, dhe të gjashtat dhe të katërtat në Indeksin e Demokracisë Globale.
Oligarkët e afërt me Erdogan kanë përvetësuar sistematikisht mediat turke, ndërsa qeveria ka burgosur shumë gazetarë të opozitës, duke e kthyer shtypin vendas në organe propagande. Pakicat fetare dhe etnike përballen me persekutim të përditshëm. Të drejtat e grave janë shkelur.
Politika e dyerve të hapura të NATO-s përcakton se anëtarësimi është i hapur për çdo vend evropian që mund të kontribuojë në sigurinë e rajonit euro-atlantik për sa kohë që plotëson disa kërkesa demokratike.
Përveç Erdogan, asnjë anëtar i aleancës nuk vë në dyshim përmbushjen e këtyre kritereve nga vendet nordike.
Por a do të përmbushte sot standardet për anëtarësim Turqia, e cila u bashkua me NATO-n në vitin 1952?
Dështimi më i madh strategjik i NATO-s në dy dekadat e fundit ishte minimizimi i qëllimit keqdashës të Putin duke nënvlerësuar kapacitetin e anëtarëve të vet për vendosmëri kolektive.
Aleanca rrezikon të përsërisë të njëjtin gabim me Erdogan.
Turqia është anëtare e NATO-s, por në kohën e Erdogan, ajo nuk pranon më vlerat ku mbështetet kjo këtë aleancë e madhe. Neni 13 i Kartës së NATO-s parashikon një mekanizëm për tërheqjen e shteteve anëtare. Ndoshta është koha për të ndryshuar nenin 13 për të vendosur një procedurë për dëbimin e një vendi anëtar që nuk plotëson as kërkesat parimore dhe as praktike për anëtarësim.
Lieberman ishte kandidati për zëvendëspresident nga Partia Demokratike në vitin 2000 dhe një senator amerikan nga Konektikati, 1989-2013.Wallace shërbeu si ambasador i SHBA-së në Kombet e Bashkuara për menaxhimin dhe reformën gjatë administratës së Presidentit George W. Bush. Ata janë, përkatësisht, anëtar bordi këshillues dhe CEO i Projektit për Demokracinë Turke.
Burimi: Wall Street Journal
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Bideni mbështet “derën e hapur” të NATO-s për Suedinë dhe Finlandën
Çfarë do të thotë zgjerimi verior i NATO-s për Evropën?
