Vendimi që i kërkohet Këshillit Evropian të marrë më 23-24 qershor, pas rekomandimit të Komisionit Evropian për t’i dhënë Ukrainës dhe Moldavisë statusin e kandidatit për në BE, shënon një moment historik për BE-në.
Është e krahasueshme me vendimin e BE-së për zgjerimin drejt lindjes në fillim të viteve 1990.
Ngjashëm me diskutimet rreth vendimit themelor për të hapur rrugën e anëtarësimit për vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore në atë kohë, çështja e një statusi kandidat për Ukrainën dhe Moldavinë ka qenë shumë larg përfundimit.
Përpara takimit të Këshillit Evropian, tani duket e mundshme që të njëzet e shtatë shtetet anëtare në fakt të bien dakord për statusin e kandidatit për Ukrainën dhe Moldavinë.
Më parë, disa shtete anëtare, mes tyre Danimarka dhe Holanda, kishin shprehur hapur dyshimet e tyre. Të tjerët pritën për një kohë të gjatë përpara se të pozicionoheshin qartë, mes tyre edhe Gjermania.
Dhe të tjerët ranë dakord vetëm pasi kishin shqyrtuar alternativa ndaj anëtarësimit, si Franca. Presidenti Emanuel Macron shprehu idenë e një “komuniteti politik evropian”, i cili do të kishte qenë efektivisht një dhomë e re pritjeje për vendet që aspirojnë anëtarësimin në BE.
Udhëtimi në Kiev nga krerët e shteteve dhe qeverive gjermane, franceze, italiane dhe rumune më 16 qershor krijoi një qëndrim pro kandidaturës.
Vizita e liderëve e bëri shumë më të vështirë për vendet e tjera anëtare që të pozicionohen kundër statusit kandidat.
Megjithatë, edhe tani, është ende e mundur që disa kundërshtime do të shoqërojnë vendimin për statusin e Ukrainës dhe Moldavisë, duke u kujtuar qeverive të këtyre vendeve dhe duke siguruar të gjithë brenda BE-së se nuk do të ketë rrugë të shkurtra përtej kushteve të unionit edhe në kohë lufte. .
Kriteret e përmendura shpesh për anëtarësim, megjithatë, janë deklarata që lënë hapësirë për interpretim se çfarë saktësisht i bën institucionet të qëndrueshme demokratike dhe një ekonomi tregu funksionale me kapacitet për të marrë përsipër “Po”-në e BE-së.
Situata e pasluftës e Ukrainës është aktualisht e panjohur, por ajo do të jetë e ndryshme nga situata e paraluftës, edhe në lidhje me interesat oligarkike që pengonin rrugën e reformave kundër korrupsionit.
Për më tepër, efekti mobilizues i kësaj lufte mund të kanalizohet në një rindërtim të udhëhequr nga reforma. BE-ja pritet të jetë një lojtar kryesor në këtë përpjekje rindërtimi gjithses.
Këshilli Evropian ka të ngjarë të formulojë gjithashtu një perspektivë të kushtëzuar për Gjeorgjinë si një “kandidat i mundshëm” dhe është e mundur që bashkimi të hapë rrugën për negociatat e anëtarësimit për Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
Argumentet që përpiqen të peshojnë nga Ukraina kundër vendeve të Ballkanit Perëndimor janë të shumta. Thirrja për një rigjallërim të procesit të anëtarësimit në BE për ato vende të Ballkanit Perëndimor duhet të dëgjohet, por një vendim për statusin kandidat për Ukrainën dhe Moldavinë rrit, nul zvogëlon gjasat që BE-ja dhe të paktën disa nga shtetet e Ballkanit Perëndimor të ringjallin një proces që ka qenë i fjetur për një kohë të gjatë.
Një status kandidat për Ukrainën është shumë më tepër se një politikë simbolike.
Ai dërgon një sinjal të fortë politik për qeverinë e Ukrainës dhe të gjithë qytetarët e saj, për qeverinë ruse dhe për vetë BE-në.
Mesazhi për Ukrainën është mbështetje tani dhe përtej luftës. Është gjithashtu një sinjal i qartë për shpresat e presidentit rus Vladimir Putin për të shtypur modelin politik dhe ekonomik të Ukrainës, i cili një ditë mund të bëhet një rrezik për Rusinë.
Dhe brenda BE-së, është një kujtesë e ideve dhe vlerave që përfaqëson blloku.
Me këtë mbledhje të Këshillit Evropian, nevoja për reforma të brendshme të BE-së bëhet edhe më e prekshme, veçanërisht në lidhje me rregullin e unanimitet në çështjet e politikës së jashtme dhe të sigurisë.
Takimi i Këshillit Evropian nis një seri takimesh të nivelit të lartë: do të pasohet nga samiti i G7 në Gjermani dhe një samit i NATO-s në Madrid në 29-30 qershor. Statusi i kandidatit për në BE, një përkushtim për rindërtimin e Ukrainës dhe një rivlerësim i aftësive dhe këndvështrimit strategjik të NATO-s janë blloqe ndërtuese të sigurisë së ardhshme evropiane.
Ata të gjithë mbështeten në premisën se lufta nuk do të përfundojë me kushtet e Rusisë.
Që kjo premisë të realizohet, Ukrainës do t’i duhet mbështetje ushtarake aktive dhe e koordinuar në muajt në vijim.
Statusi i kandidatit në BE dhe furnizimet me armë janë dy anët e së njëjtës medalje.
Gwendolyn Sasse është anëtar i Carnegie Europe dhe drejtor i Qendrës për Studime të Evropës Lindore dhe Ndërkombëtare (ZOiS) në Berlin.
Burimi: Carnegie Europe
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nëse Ukraina, Shqipëria dhe Kosova hyjnë në BE ne duhet të dalim”
