Sindroma shpërthyese e kokës është një gjendje në të cilën ju mund të dëgjoni tinguj shpërthimi ose zhurma të tjera befasuese në kokën ndërsa bini në gjumë ose zgjoheni.
Edhe pse emri dhe simptomat tingëllojnë të frikshme, sindroma e shpërthimit të kokës nuk është një gjendje e rrezikshme mjekësore. I përket një grupi çrregullimesh të gjumit të quajtur parasomni. Parasomnitë shkaktojnë sjellje jonormale gjatë gjumit si ecja, biseda ose bërja e gjërave të tjera të pazakonta në gjumë.
Shkaqet e sindromës shpërthyese të kokës
Shkencëtarët nuk janë të sigurt se çfarë e shkakton sindromën shpërthyese të kokës. Ka më shumë gjasa të ndodhë kur jeni jashtëzakonisht të lodhur ose nën stres. Disa studiues besojnë se sindroma mund të lidhet me:
- stresin dhe ankthin
- konvulsione të vogla në lobin temporal të trurit
- zhvendosje të papritura në pjesët e veshit të mesëm
- kalciumi, midis elektroliteve të tjera në trup, mund të jetë fokusi në shkaktimin e qelizave nervore ose neuroneve që të bëhen tepër aktive.
Kush preket nga sindroma shpërthyese e kokës?
Shkencëtarët mendonin se sindroma shpërthyese e kokës më së shumti prek njerëzit mbi 50 vjeç, veçanërisht gratë. Megjithatë, një studim i vjetër, i cili përfshinte 30 njerëz me këtë gjendje, ka zbuluar se disa fillojnë të përjetojnë simptoma gjatë fëmijërisë. Përveç kësaj, një studim i vitit 2014 ka gjetur se sindroma është gjithashtu e zakonshme tek studentët e të gjitha gjinive.
Megjithëse nuk ka faktorë rreziku të njohur, disa kërkime sugjerojnë se sindroma shpërthyese e kokës mund të ndodhë te njerëzit që kanë përjetuar paralizë gjumi.
Si të dalloni nëse keni sindromën shpërthyese të kookës?
Nëse keni sindromën, mund të përjetoni:
- zhurmë e fortë e papritur në kokë ndërsa po shkoni për të fjetur ose pak para se të zgjoheni
- tinguj që nuk shkaktojnë dhimbje fizike dhe nuk mund të dëgjohen nga njerëzit e tjerë
- tinguj që ju befasojnë ose ju frikësojnë dhe ju bëjnë të zgjoheni
- djersitje, rrahje të shpejta të zemrës ose probleme me frymëmarrjen pas zgjimit
Disa njerëz përshkruajnë gjithashtu dhe ndjenjën e shtrëngimeve të muskujve që shoqërojnë zhurmat. Episodet shpërthyese të kokës mund të ndodhin një ose disa herë gjatë natës, por ato ndalojnë kur një person është plotësisht i zgjuar.
Sipas një studimi të fundit, rreth 4% deri në 7% e njerëzve kanë të paktën një episod zhurme në muaj.
Kur duhet të kontaktoni një mjek?
Ju duhet të kontaktoni mjekun ose një specialist të gjumit nëse besoni se keni sindromën shpërthyese të kokës, veçanërisht nëse kjo ju shkakton ankth ose ju pengon të bëni një gjumë të mirë gjatë natës.
Specialistët kryesorë të gjumit që mund t’ju ndihmojnë të menaxhoni sindromën e kokës në shpërthim janë psikologë dhe psikiatër me trajnime për çrregullimet e gjumit. Këta specialistë trajtojnë mendimet dhe sjelljet që lidhen me gjumin. Ndërsa psikologët përdorin kryesisht terapi bisede ose terapi të sjelljes, psikiatrit mund të përshkruajnë medikamente për të ndihmuar në lehtësimin e simptomave.