Qeveria polake, e udhëhequr që nga viti 2015 nga partia e djathtë Ligj dhe Drejtësi (PiS), muajin e kaluar shtoi kritikat ndaj establishmentit politik të BE-së.
Në një intervistë me revistën konservatore Sieci, udhëheqësi i PiS Jarosław Kaczyński – i cili, megjithëse nuk mban poste zyrtare shtetërore, ushtron një ndikim të fuqishëm prapa skenave – akuzoi Komisionin Evropian për “mospërmbushjen e detyrimeve të tij në lidhje me Poloninë” dhe duke u përpjekur të krijojnë “kaos total në shtetin polak”.
Kaczyński argumentoi se nëse PiS fiton zgjedhjet e ardhshme parlamentare, të planifikuara për në vjeshtën e vitit 2023, marrëdhëniet me BE-në do të duhet të riorganizohen.
Politikanë të tjerë të Ligjit dhe Drejtësisë sugjeruan që Polonia duhet të konsiderojë të vërë veton ndaj disa vendimeve të BE-së për të rritur ndikimin e saj.
Kjo retorikë e ashpër pasoi një paralajmërim nga presidentja e komisionit Ursula von der Leyen se Polonia mund të mos merrte pjesën e saj të fondit të rimëkëmbjes pas pandemisë së BE-së, sepse Brukseli nuk ishte i kënaqur që Varshava nuk kishte respektuar rekomandimet e saj për ndryshimin e reformave gjyqësore të vendit.
Komisioni pajtohet shumicën e partive opozitare se këto reforma kërcënojnë ndarjen kushtetuese të pushteteve.
Mbështetësit e PiS argumentojnë se masat janë të justifikuara sepse tranzicioni i Polonisë drejt demokracisë në vitin 1989 ishte me të meta dhe gjyqësori, si shumë institucione, u shpronësua nga një elitë postkomuniste e rrënjosur dhe shpesh e korruptuar.
Komisioni ka ndaluar pagesat e fondit të rikuperimit për Poloninë derisa ajo të zbatojë një vendim të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë të korrikut 2021 që të shpërndajë një dhomë disiplinore të Gjykatës së Lartë.
Megjithatë, që atëherë, përfaqësuesit e komisionit kanë sugjeruar që Varshava ende nuk i ka përmbushur “objektivat” e planit të rimëkëmbjes së sundimit të ligjit.
Një polemikë është nëse gjyqtarët polakë mund të vënë në dyshim statusin e gjyqtarëve të emëruar nga këshilli gjyqësor kombëtar, për të cilin opozita argumenton se është politizuar, por PiS thotë se është formuar në përputhje me praktikat në shtetet e tjera të BE-së. Një tjetër është nëse gjyqtarët e sanksionuar më parë nga dhoma disiplinore duhet të rikthehen automatikisht në detyrë ose të shqyrtohen çështjet e tyre.
Opozita polake ka shfrytëzuar vërejtjet e fundit të Kaczyńskit për të argumentuar se PiS po përgatit terrenin për “Polexit”: tërheqjen polake nga BE.
Duke qenë se polakët mbështesin në masë të madhe anëtarësimin në BE, Polexit është një slogan politikisht vetëvrasës për çdo parti kryesore me të cilën duhet të lidhet. Nuk është për t’u habitur që PiS mohon fuqishëm se ka plane të tilla.
Në fakt, PiS, megjithëse shpesh kategorizohet si euroskeptike, është e përkushtuar të përpiqet të reformojë BE-në nga brenda, në mënyrë që të bëhet një konfederatë më e lirë e shteteve kombëtare evropiane. Për këtë qëllim, ai synon të ndërtojë blloqe alternative të pushtetit ndaj “rrymës kryesore evropiane”, veçanërisht midis vendeve të tjera postkomuniste.
Shumë mendojnë se boshti dominues franko-gjerman ka humbur kapitalin moral dhe politik nëpërmjet reagimit të tij të pamjaftueshëm ndaj agresionit rus ndaj ish-shtetet sovjetike.
Megjithatë, një ndryshim i tonit është i dukshëm në debatin mbi politikën e BE-së midis disa liderëve të PiS. Për më tepër, disa intelektualë dhe analistë të djathtë po e shohin Polexit si një opsion nëse BE-ja nuk mund të reformohet dhe trajektorja e saj aktuale të ndryshojë.
Në të njëjtën kohë, mbështetja publike për BE-në është shumë e madhe, por gjithashtu mjaft e dobët, me polakët gjithnjë e më të vendosur në qëndrimet e tyre ndaj anëtarësimit. Shumë polakë tani e shohin anëtarësimin më shumë në termat e një analize kosto-përfitim.
Pozicioni aktual i Polonisë si përfituesi më i madh i fondeve të BE-së ka nivele të larta mbështetjeje. Por kjo mund të ndryshojë, ndoshta mjaft shpejt, nëse vendi bëhet një kontribuues neto.
Sigurisht, sondazhet e opinionit tregojnë se shumica e polakëve fajësojnë qeverinë për ‘ngërçin’. Megjithatë, ekziston gjithashtu një perceptim në rritje i publikut se veprimet e komisionit janë të motivuara politikisht, për të ndihmuar opozitën të largojë PiS në zgjedhjet e ardhshme.
Edhe disa kritikë të PiS paralajmërojnë se një ndjenjë se institucionet e BE-së po ndërhyjnë në politikën e brendshme polake mund të rezultojë aspak efektive dhe të nxisë euroskepticizmin në Poloni.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Juncker: Polonia nuk do të largohet nga BE
Sa mundësi ka që Polonia të largohet vërtet nga BE?
