Frymëmarrja paradoksale është një shenjë se ju nuk po merrni frymë siç duhet. Ndodh kur diafragma lëviz në drejtim të kundërt me atë që duhet kur jeni duke thithur dhe nxjerrë frymë.
Në mënyrë tipike, kur merrni frymë, diafragma (një muskul midis mushkërive dhe zemrës) shtyhet lart ose poshtë për të ndihmuar në kontrollimin e rrjedhës së ajrit.
Gjatë frymëzimit (ose thithjes), mushkëritë zgjerohen dhe diafragma shtyhet poshtë për të ulur presionin në zgavrën e kraharorit dhe për të krijuar hapësirë që mushkëritë të zgjerohen me ajër.
Gjatë ekspirimit (ose nxjerrjes), diafragma ngjeshet ose lëviz lart, gjë që ndihmon në lëvizjen e ajrit nga mushkëritë.
Frymëmarrja paradoksale bën që gjoksi të tkurret gjatë frymëmarrjes dhe të zgjerohet gjatë nxjerrjes.
Cilat janë simptomat e frymëmarrjes paradoksale?
Simptomat e frymëmarrjes paradoksale shkaktohen nga marrja e dobët e oksigjenit. Ato përfshijnë:
- gulçim, ose dispne
- përgjumje e tepruar, e njohur edhe si hipersomnia
- lodhje, ose rraskapitje që nuk lehtësohet nga gjumi
- zgjimi i shpeshtë gjatë natës
- ulje e performancës së ushtrimeve
- frymëmarrje jonormale e shpejtë (takipnea)
- Ju duhet të flisni me një mjek nëse përjetoni ndonjë nga këto simptoma. Ato mund të shkaktohen nga kushte të tjera serioze.
Çfarë e shkakton këtë lloj frymëmarrjeje?
Frymëmarrja paradoksale është një rezultat i një gjendjeje që mjekët e quajnë mosfunksionim diafragmatik. Kjo gjendje mund të jetë e vështirë për t’u diagnostikuar. Shkencëtarët nuk janë plotësisht të sigurt se çfarë e shkakton frymëmarrjen paradoksale ose gjendjen e saj themelore. Por kushtet e mëposhtme mund t’i bëjnë njerëzit më të prirur për të zhvilluar frymëmarrje paradoksale:
*Apnea obstruktive e gjumit
Kjo gjendje prish hyrjen e oksigjenit dhe nxjerrjen e dioksidit të karbonit. Përfundimisht, muri i kraharorit mund të kthehet nga brenda në vend të jashtë, gjë që mund të shkaktojë frymëmarrje paradoksale.
*Trauma ose lëndim në murin e kraharorit
Lëndimi ose trauma mund të ndajë brinjët nga muri i gjoksit. Ky seksion i ndarë nuk do të zgjerohet më kur të thithni ajër. Ndonjëherë ky seksion mund të fillojë të shtyhet, duke shkaktuar frymëmarrje paradoksale.
*Çrregullim i nervave
Nervat frenik kontrollojnë lëvizjen e diafragmës dhe muskujve të tjerë kyç në kraharor. Dëmtimi nervor mund të prishë lëvizjen normale të muskujve dhe të shkaktojë ndryshime në frymëmarrje.
Kjo mund të shkaktohet nga sëmundje neurodegjenerative si skleroza e shumëfishtë, distrofia muskulare dhe sindroma Guillain-Barré. Mund të shkaktohet edhe nga kanceri i mushkërive dhe lëndimet në murin e kraharorit.
*Mungesa e mineraleve
Mangësitë në disa minerale, duke përfshirë kaliumin, magnezin dhe kalciumin, mund të ndikojnë në frymëmarrje. Për shembull, një sasi e ulët e kalciumit mund të prishë sistemin nervor dhe të dëmtojë frymëmarrjen.
*Muskujt e dobët të frymëmarrjes
Në disa raste, muskujt që mbështesin rrugët e frymëmarrjes dobësohen, gjë që prish modelet e frymëmarrjes. Kjo mund të ndodhë në kushte neuromuskulare si skleroza e shumëfishtë dhe skleroza anësore amiotrofike (ALS).
Si trajtohet frymëmarrja paradoksale?
Shumica e rasteve të frymëmarrjes paradoksale mund të zgjidhen duke trajtuar gjendjen themelore. Për shembull, nëse shkaku është mungesa e lëndëve ushqyese, mund të merrni suplemente ose të modifikoni dietën tuaj.
Mjekët gjithashtu mund të përshkruajnë trajtime që mund të lehtësojnë simptomat. Ventilimi invaziv mund të ndihmojë njerëzit me dioksid karboni të lartë ose kapacitet të ulët të oksigjenit. Nëse keni probleme ndërsa jeni duke fjetur, mjeku mund të përdorë presionin e vazhdueshëm pozitiv të rrugëve të frymëmarrjes (CPAP) për të menaxhuar simptomat tuaja.
Nëse simptomat tuaja vazhdojnë ose keni një rast ekstrem, mund t’ju duhet kirurgji. Njerëzit që kanë përjetuar trauma në brinjë ose mushkëri zakonisht kërkojnë kirurgji për trajtim të suksesshëm.
Nëse diafragma është e paralizuar, kirurgu mund të përdorë një teknikë të quajtur plikim kirurgjik për të përmirësuar funksionin e mushkërive. Kjo përfshin rrafshimin e diafragmës për t’u dhënë mushkërive më shumë hapësirë për t’u zgjeruar.
Njerëzit që janë të varur nga ventilatorët mund ta kenë të dobishëm ritmin frenik. Kjo përfshin një makinë që dërgon sinjale te nervat frenik në kraharor, duke i bërë muskujt e diafragmës të tkurren.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
2 mënyra për të mbrojtur zemrën
