Të premten e kaluar, ministrat e energjisë të 27 anëtarëve të BE-së u takuan për një diskutim urgjent të situatës së furnizimit me energji në bllok. E vetmja gjë për të cilën ata ranë dakord ishte zbatimi i një tavani për të ardhurat e ndërmarrjeve energjetike që nuk përdorin gaz për të prodhuar energji.
Ajo që ata nuk ranë dakord ishte gjithçka tjetër që sugjeroi Komisioni javën e kaluar, duke përfshirë një kufi çmimi për gazin rus, një kufi mbi çmimet përfundimtare të energjisë dhe një ndërhyrje të drejtpërdrejtë në tregjet e energjisë elektrike të BE-së. Është e vështirë që 27 vende të bien dakord për kaq shumë gjëra pa asnjë kompromis. Kjo është arsyeja pse planet e mbijetesës së BE-së për dimër mund të mos funksionojnë kurrë siç synohet.
Javën e kaluar, Komisioni Evropian, i kryesuar nga Ursula von der Leyen, propozoi që shtetet anëtare të BE-së të vendosin një kufi çmimi për importet e gazit natyror rus, një ulje të detyrueshme të konsumit të energjisë në të gjithë bllokun dhe një kufi në të ardhurat e ndërmarrjeve të energjisë elektrike.
Kufiri i çmimit të gazit rus ishte një nga pikat që ndau BE-në në diskutimet e së premtes pasi presidenti rus, Vladimir Putin, paralajmëroi se çdo vend që vendos një kufi çmimi për naftën ose gazin rus do të ndalonte marrjen e tyre.
Disa anëtarë të BE argumentuan në favor të një kufiri të çmimit të gazit për të gjitha importet e gazit në bllok, pas një sugjerimi të ngjashëm të bërë nga Polonia në fillim të këtij muaji. Rreth 15 anëtarë të BE-së ishin në favor të një lëvizjeje të tillë, por të tjerët ishin skeptikë. Dhe ata kishin të drejtë që ishin skeptikë: Norvegjia, shpëtimtarja e gazit të BE-së, ka sinjalizuar se nuk do të pranonte një kufi mbi çmimin që merr për gazin e saj.
“Kjo nuk është një zgjidhje që ne do të propozonim, ne nuk mendojmë se i përgjigjet sfidave të BE-së,” tha kryeministri Jonas Gahr Stoere, duke shtuar, “u them kolegëve të mi evropianë se nuk jam unë ai që shet gazin.”
Problemi është se Bashkimi Evropian nuk ka gjithë kohën në botë për të diskutuar se si të bëjë për të shpëtuar ekonominë dhe qytetarët e tij nga ndërprerjet e energjisë këtë dimër. Dhe siç theksoi Bloomberg në një analizë të fundit të situatës përpara takimit të ministrave të energjisë, shpejtësia nuk është ndër gjërat për të cilat njihet Bashkimi Evropian.
Kryeministri i Belgjikës e tha troç. “Disa javë si kjo dhe ekonomia evropiane thjesht do të ndalet. Rimëkëmbja nga kjo do të jetë shumë më e ndërlikuar sesa ndërhyrja në tregjet e gazit sot,” i tha ai Bloomberg javën e kaluar. “Rreziku i kësaj është de-industrializimi dhe rreziku i rëndë i trazirave themelore sociale.”
Protestat tashmë janë fakt. Dhjetëra mijëra dolën në rrugë në Republikën Çeke në fillim të këtij muaji për të protestuar kundër energjisë dhe politikës së jashtme të qeverisë. Mijëra njerëz po protestojnë kundër çmimeve të larta të energjisë edhe në Gjermani dhe Itali. Në Francë, policia shpërtheu një protestë të paligjshme këtë fundjavë, duke arrestuar disa dhjetëra persona.
Ndërsa moti fillon të bëhet më i ftohtë, këto protesta mund të rriten dhe të shumohen gjithashtu. Kjo e bën edhe më urgjente detyrën e qeverive të BE-së. Megjithatë, tashmë ka dallime të brendshme që do të ishte e vështirë të zgjidheshin brenda një kohe të shkurtër.
Kroacia, për shembull, ka në plan të ndalojë eksportet e gazit natyror, gjë që e ka vënë në avantazh fqinjin e saj – dhe klientin e saj të gazit – Hungarinë. Fqinjët e Gjermanisë nuk janë gjithashtu të lumtur, pasi Berlini deklaroi se nuk do të ndryshojë mendje për reaktorët e saj bërthamorë të mbetur dhe do t’i tërheq ata siç ishte planifikuar.
“Unë dua të sigurohem që ne mund të ofrojmë gjithçka për të kaluar dimrin,” tha komisioneri i tregjeve të brendshme të BE-së Thierry Breton javën e kaluar. “Unë mendoj se është e rëndësishme që çdo vend, i cili ka një kapacitet për ta bërë këtë për këtë periudhë, të bëjë gjithçka që mundet. Dhe kjo është gjithashtu një çështje solidariteti.”
Gjermania qartësisht nuk i sheh gjërat në të njëjtën mënyrë dhe duket se e vetmja që aktualisht i sheh gjërat ashtu siç i sheh Gjermania është fqinji i saj Franca: të dy nënshkruan një marrëveshje që do të shohë Francën t’i dërgojë Gjermanisë gaz dhe Gjermania të kthejë energjinë elektrike. Megjithatë, pjesa tjetër e fqinjëve të Gjermanisë mbeten ngurruese ndaj marrëveshjeve të solidaritetit me ekonominë më të madhe – dhe aktualisht më të cenueshme – të BE-së.
Edhe në kohët më të mira, vendimmarrja në Bashkimin Evropian kërkon mjaft kohë. Kjo është krejtësisht e kuptueshme: të bien dakord 27 shtete me interesat e tyre kombëtare për një rrugë veprimi, shpesh është një sfidë dhe duhen bërë kompromise.
Këtë herë, ka pak hapësirë për kompromis dhe akoma më pak kohë për t’u vendosur në një kurs veprimi. Marrëveshja për një kufi të çmimit të gazit duket se është jashtë tavolinës nëse BE-ja dëshiron të ecë shpejt. E vetmja gjë që mbetet për të cilën mund të bihet dakord shpejt do të ishte një ndërhyrje në tregjet e energjisë për të kufizuar çmimet, sepse kufijtë e konsumit do të ishin një sfidë për t’u negociuar.
“Ky nuk është momenti për të pasur debate kryesore mbi tregjet e energjisë. Ne kemi nevojë vetëm për zgjidhje tani,” tha Marco Mensink, drejtor i përgjithshëm i shoqatës evropiane të industrisë kimike Cefic, cituar nga Bloomberg, javën e kaluar. “Situata është shumë alarmante – kjo ka të bëjë me të ardhmen e industrisë në Evropë. Kompanitë po mbyllin prodhimin ndërsa flasim dhe me këto çmime, ato nuk do të rihapen.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga OilPrice.com
