“Ne jemi të sigurt për këtë dimër. Shantazhi i Rusisë ka dështuar”. Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Evropian, ishte në një humor të sigurt më 12 dhjetor, duke folur gjatë periudhës së parë të ftohtë të sezonit. Ishte një besim i lindur nga një fillim i sigurt i dimrit. Mund të rezultojë gjithashtu se ka qenë e parakohshme.
Kontinenti shijoi një vjeshtë të ngrohtë, me tetor dhe nëntor shumë më të qetë se normalja. Por i ftohti i Arktikut mbërriti në fillim të dhjetorit, pasi temperaturat ranë nën zero në Berlin, Londër dhe Paris, duke shkaktuar frikën se furnizimet me gaz do të goditeshin dhe rrjetet e energjisë elektrike do të dobësoheshin. Në Francë, çdo rënie e temperaturës me gradë celsius kërkon 2.4 gw kapacitet shtesë gjenerimi, ekuivalenti i një centrali bërthamor mesatar.
Megjithatë, deri më tani, Evropa i ka rezistuar provës. Konsumatorët kanë treguar gatishmëri për të shkurtuar. Sipas Bruegel, një think-tank, industria gjermane, bizneset e vogla dhe familjet ulën konsumin e gazit me një të katërtën në nëntor, krahasuar me mesataren mujore trevjeçare. Gazi është tërhequr nga magazinimi, por vetëm në nivele brenda kufijve historikë. Gazi natyror i lëngshëm (lng) ka rrjedhur në portet e Evropës në vëllime rekord. Çmimet e të ardhmes së gazit për fillimin e vitit 2023 u rritën, pasi tregtarët llogaritën motin, por rritja nuk ishte aq e mprehtë.
Planet rezervë kanë hyrë në veprim në të gjithë kontinentin. Franca u ka bërë thirrje fqinjëve të furnizojnë shumë energji. Operatori i rrjetit britanik urdhëroi dy termocentrale rezervë qymyri që të përgatiteshin për të gjeneruar, megjithëse më vonë vendosi që ato nuk ishin të nevojshme. Një nga katër operatorët e rrjetit të Gjermanisë, Transnetbw, u kërkoi konsumatorëve përmes aplikacionit të tij telefonik që të ndihmonin në reduktimin e nevojës për karburante të pista.
Megjithatë, gatishmëria për të shkurtuar duket se po zbehet. Rregullatori gjerman i gazit vlerëson se konsumi ishte vetëm 17% më i ulët javën e kaluar, pas rregullimit të temperaturës. Nëse trendi vazhdon, mund të bëhet problem. “Siguria e furnizimit me gaz nuk është në rrezik në dhjetor, kur depot janë plot. Periudha kritike është një periudhë e ftohtë në fund të marsit,” thotë Andreas Schroeder nga icis, një konsulencë energjetike. Rezervuarët gjysmë të zbrazët lëshojnë gaz shumë më ngadalë sesa ato të plota.
Pavarësisht se ka kaluar periudhën e parë të ftohtë të dimrit, Europa mbetet në mëshirën e motit. Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë llogarit se vjeshta e butë i shpëtoi kontinentit rreth 10 miliardë metra kub (bcm) gaz. Një rikthim i hidrocentraleve, nga nivelet më të ulëta të vitit të kaluar të shkaktuar nga thatësirat, mund të kursejë edhe 8 miliardë metra kub. Por një dimër më i ftohtë do të varfëronte më tej rezervuarët e depozitimit të gazit, duke rrezikuar racionimin drejt fundit të sezonit, veçanërisht nëse Kina kërkon më shumë Lng.
Goldman Sachs, një bankë, parashikon se çmimet e gazit do të mbeten mbi 120 euro (128 dollarë) për megavat-orë gjatë gjithë vitit të ardhshëm. Një grup vendesh të udhëhequra nga Franca tani po kërkon të kufizojë çmimet. Kjo do të ishte jashtëzakonisht kundërproduktive, duke rritur kërkesën dhe duke rrezikuar furnizimet afatgjata. Evropa e ka kaluar periudhën e parë të ftohtë të dimrit. Do të ishte absurde që politikanët e kontinentit të vetëkënaqen në këtë fazë të hershme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do ketë Evropa drita këtë dimër?
“Kriza energjetike do të zgjasë më shumë sesa një dimër”
