Dimri është këtu dhe Gjermania është gati.
Pas shqetësimeve se vendit do t’i duhet të reduktojë energjisë, qeveria ka arritur të ‘mbushë’ furnizimet.
Zyrat dhe apartamentet janë pak më të ftohta, por tregjet e Krishtlindjeve – me aromën e tyre të zakonshme qetësuese të kanellës dhe yndyrës– dhe rrugët e qytetit janë të ndriçuara me shkëlqim.
Kjo nuk ishte e parashikuar.
Në 10 muajt që kur Vladimir Putin filloi pushtimin e Ukrainës, Gjermania është përpjekur të zëvendësojë 55 për qind të gazit që merrte nga Rusia. Përpjekja – krahas sanksionimit të Rusisë, furnizimit të Ukrainës me armë dhe rritjes së shpenzimeve ushtarake – ishte aq e madhe, saqë fitoi një term të veçantë: “Zeitenwende”, një moment vendimtar apo kthesë epokale, siç e quajti kancelari Olaf Scholz.
Një lëvizje e tillë, natyrisht, mbivlerësohet kur vendoset krahas qëndresës heroike të ukrainasve. Megjithatë, për një vend që dukej i paaftë për t’ia dalë pa gazin rus, konsiderohet si një arritje që dritat e Krishtlindjeve janë ndezur.
E megjithatë, ndjenja e normalitetit duket si e përkohshme, madje edhe e rreme. Sepse ky vit ka qenë çdo gjë tjetër veçse normale.
Në aspektin social, ekonomik, politik dhe madje moral, Gjermania është vënë në pikëpyetje, parimet e saj themelore i nënshtrohen një shqyrtimi intensiv.
Ajo që kanë zbuluar këta 10 muaj është një vend që rikoncepton veten, pa siguritë e vjetra. Ndryshimi nuk mund të matet me tanket, obuset dhe sistemet e mbrojtjes ajrore që Gjermania i ka dorëzuar Ukrainës, por në thellësinë e psikologjisë politike.
Për dekada të tëra, një vëzhguese empatike e konflikteve evropiane, Gjermania e ka pranuar këtë luftë si të sajën.
Pushtimi erdhi pikërisht në kohën kur Gjermania ishte gati të harronte se çfarë do të thotë luftë.
Brezi që jetoi Luftën e Dytë Botërore, më shumë se 75 vjet më parë, janë në të 90-at ose kanë vdekur; kanë një ndikim gjithnjë e më të vogël në jetën publike.
Në fakt, brezi i dytë i pasluftës, i lindur në vitet ’60 dhe ’70, mori frenat politike pas përfundimit të mandatit të Angela Merkelit në vjeshtën e vitit 2021, vetëm disa muaj para se Rusia të pushtonte Ukrainën.
Olaf Scholz, i lindur në vitin 1958, kryeson një kabinet me politikanë kryesisht më të rinj, shumë prej tyre në të 40-at ose në fillim të të 50-tave. Tre partitë në pushtet – Social Demokratët, Partia e Gjelbër dhe Liberalët – gjithashtu udhëhiqen tani nga brezi i dytë i pasluftës.
Kjo ka rëndësi. Është një brez që vështirë se e kujton Luftën e Ftohtë dhe u rrit pasi luftimet e saj ideologjike kishin përfunduar, pa frikë nga konflikti bërthamor.
Për këtë brez – brezin tim – lufta ishte një pamundësi e largët dhe e zymtë, diçka që ndodhi diku tjetër, ose fare.
Menduam se “Kurrë më”, slogani i vendit i pasluftës, i krijuar për të fshirë luftën nga psikika kombëtare, e përshkruante me saktësi botën. Menduam se u rritëm në paqe.
Në të vërtetë, vitet ’90 dhe 2000 patën shumë dhunë në Evropë. Luftërat brutale ballkanike filluan në vitin 1991, konflikti për shkëputjen e Transnistrisë nga Moldavia në 1992. Lufta e Putin në Çeçeni, e shpallur me granatimet e tmerrshme të Groznit në 1999, zgjati një dekadë. Në vitin 1998 shpërtheu lufta në Kosovë; 10 vjet më vonë, Rusia sulmoi Gjeorgjinë.
Lufta në Ukrainë, natyrisht, filloi në vitin 2014 kur Putin aneksoi Krimenë dhe nxiti konfliktin separatist në rajonin e Donbasit.
Megjithatë, përkundër pjesëmarrjes së vazhdueshme në misionin e NATO-s në Kosovë, Gjermania ia atribuoi një tjetërsi dhe gjetkë këtyre luftërave. Ballkani? Gjeografikisht në Evropë, sigurisht, por vonë për festën e prosperitetit dhe stabilitetit të gëzuar nga bërthama franko-gjermane e kontinentit.
Luftërat e Putin në Kaukaz dhe Ukrainë? Një rrëmujë post-sovjetike me të cilën nuk kishim të bënim. Kur ne gjermanët shkuam në luftë – në Afganistan, për shembull – ishte për shkak të ndjenjës së detyrës ose solidaritetit me aleatët tanë, jo sepse na preku ne.
Me kalimin e viteve, besimi i Gjermanisë në një botë pas dhunës u kthye në arrogancë dhe cenueshmëri.
Gjermania foli për pajtim me Rusinë, sytë e mbyllur ndaj agresionit të Kremlinit, duke futur në xhep paratë që kurseu nga ushtra e saj dhe përdorimi i gazit të lirë rus. Kjo ishte gjendja jonë shpirtërore kur u zgjuam më 24 shkurt dhe zbuluam se trupat ruse po marshonin drejt Kievit.
Kjo ndryshoi gjithçka.
Në dhjetor të vitit të kaluar, me trupat e Putin në kufijtë e Ukrainës me mijëra, Scholz ende mbronte Nord Stream 2, një projekt që do të kishte sjellë edhe më shumë gaz rus në Gjermani. Javë para fillimit të luftës, Gjermania në mënyrë famëkeqe i premtoi Ukrainës 5000 helmeta.
Megjithatë, mohimi i la vendin aktivitetit të furishëm pas pushtimit, pasi Gjermania u bë më e guximshme në rezistencën e saj ndaj Rusisë dhe u përpoq të mbronte qytetarët e saj nga pasojat.
Mes këtij kaosi, bindjet politike të mbajtura prej kohësh u hodhën rastësisht, jo më pak nga politikanët e brezit tim: Rritja në kohë postideologjike ishte e dobishme.
Kreu i Social Demokratëve, Lars Klingbeil, shpalli një “Ostpolitik” të ri, duke hedhur poshtë afrimin e partisë me Rusinë prej dekadash. Ministri i Ekonomisë dhe një lider i Partisë së Gjelbër, Robert Habeck, ranë dakord të mbanin funksionale centralet bërthamore dhe t’i kthenin në rrjet impiantet e qymyrit dhe madje ndihmuan në nënshkrimin e një marrëveshjeje me Katarin për gaz të lëngshëm.
Liberalët, nga ana e tyre, hodhën poshtë besimin e tyre pothuajse fetar në buxhetet e balancuara për të financuar shpenzimet ushtarake dhe për të lehtësuar rritjen e kostove të energjisë.
Harta politike mendore ka ndryshuar.
Me sa duket, Scholz udhëhoqi përpjekjet për të pranuar Ukrainën, Gjeorgjinë dhe Moldavinë si kandidatë për anëtarësim në Bashkimin Evropian dhe kërkoi lidhje të reja me Ballkanin – vende, luftërat e të cilave Gjermania i kishte të tjera për dekada.
Retorika e tij, gjithashtu, është bërë më gjithëpërfshirëse. Ai u largua nga “Putini nuk duhet ta fitojë luftën e tij” në maj në “Ne do të mbështesim Ukrainën për aq kohë sa duhet” në qershor.
Dhe në dhjetor ishte një “ne” që përfshinte Ukrainën, Gjermaninë dhe vende të tjera evropiane si kundërshtarë të Rusisë.
Putin gaboi, tha ai në fjalimin e tij të fundit në Parlament këtë vit, “për guximin e ukrainasve, për Evropën, për ne”.
Është e vështirë të thuhet nëse harta mendore e qytetarëve gjermanë ka ndryshuar në të njëjtën mënyrë.
Shumë reaguan në fillimme solidaritet të jashtëzakonshëm. Mijëra kanë pranuar refugjatë ukrainas ose i kanë dhënë Ukrainës në ndonjë mënyrë tjetër. Në përgjithësi, rreth gjysma e gjermanëve ende mbështesin dërgimin e armëve në Ukrainë.
Qeveria gjermane, për më tepër, ka arritur të zbusë efektet e inflacionit dhe koston në rritje të energjisë. Pavarësisht arrestimit të një grupi ekstremistësh të ekstremit të djathtë – të radikalizuar nga pandemia dhe jo nga lufta – që komplotuan për të përmbysur qeverinë, dimri i pakënaqësisë dhe zhurmës masive për të cilin disa kishin frikë nuk është realizuar.
Në përgjithësi, vendi po përshtatet me realitetin e ri.
Historiani Karl Schlögel tha dikur se Gjermania në dekadat e fundit ishte bërë “überraschungsrezistente”, rezistente ndaj befasisë. Jo me. Tani normaliteti i Gjermanisë është në ajër. Dhe po, kjo është një Zeitenwende e denjë për këtë emër.
Burimi: New York Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Gjermania duhet të mbajë premtimin e saj!
Si mund të shmanget lufta në një epokë shumë-polare
Si e ndryshoi Scholz-i Gjermaninë për 1 vit
