Ndryshimet klimatike janë sfida më e madhe afatgjatë e ekonomisë globale, por ajo që bota është më pak e përgatitur për të trajtuar për shkak të problemeve afatshkurtra të udhëhequra nga një krizë e kostos së jetesës, tha Forumi Ekonomik Botëror (WEF) në një raport.
Raporti i Rreziqeve Globale të grupit – i publikuar të mërkurën përpara mbledhjes vjetore të liderëve qeveritarë dhe elitave të biznesit javën e ardhshme në vendpushimin alpin zviceran të Davos – ofroi një pamje të zymtë.
Sfidat, duke përfshirë rritjen e kostos së jetesës, vështirësitë e vazhdueshme të furnizimit me energji dhe ushqim, dhe borxhin e rëndë kombëtar, kërcënuan të pengonin vullnetin kolektiv dhe bashkëpunimin e nevojshëm për të adresuar krizën klimatike, thuhet në raport.
Bazuar në një anketë të 1200 ekspertëve të rrezikut, liderëve të industrisë dhe politikëbërësve, raporti i WEF tha se sfidat më të mëdha gjatë dekadës së ardhshme përfshijnë mjedisin. Megjithatë, sfidat më të menjëhershme kanë qenë duke shpërqendruar liderët botërorë, disa prej të cilëve do të jenë në Davos për diskutime në panel dhe për të diskutuar në një ngjarje që është përballur me kritika për mosprodhimin e veprimeve konkrete.
“Vitet e ardhshme do të paraqesin shkëmbime të vështira për qeveritë që përballen me shqetësime konkurruese për shoqërinë, mjedisin dhe sigurinë,” sipas raportit të bashkëautor me ndërmjetësin global të sigurimeve Marsh McLennan dhe Zurich Insurance Group.
“Dështimi për të zbutur ndryshimet klimatike është renditur si një nga kërcënimet më të rënda në terma afatshkurtër, por është rreziku global për të cilin shihet se jemi më së paku të përgatitur,” tha ai.
Kostoja “e pashmangshme”
Nga 10 sfidat afatgjata, të anketuarit thanë se katër kryesoret kanë të bëjnë me klimën: dështimi për të kufizuar ose përshtatur ndryshimet klimatike; fatkeqësitë natyrore dhe moti ekstrem; humbja e biodiversitetit; dhe kolapsi i ekosistemit.
Rreziqet afatshkurtra po testojnë premtimet për të arritur emetimet zero neto të dioksidit të karbonit që bllokon nxehtësinë dhe “kanë ekspozuar një hendek midis asaj që është shkencërisht e nevojshme dhe e këndshme politikisht”, thuhet në raport.
“Ne duhet të jemi më të mirë në balancimin e perspektivës afatshkurtër të rrezikut me perspektivën afatgjatë të rrezikut,” tha Carolina Klint, udhëheqëse e menaxhimit të rrezikut në Marsh. “Dhe ne duhet të marrim vendime tani që mund të duken kundërintuitive, sepse ato mund të jenë pak të kushtueshme në fillim, por është thjesht e pashmangshme.”
Një shembull është investimi i madh i nevojshëm për të përshpejtuar kalimin nga karburantet fosile në energji të qëndrueshme, tha Klint.
Përfundimet e raportit erdhën pas një viti në të cilin shumë angazhime për të vepruar ndaj ndryshimeve klimatike u lanë mënjanë në krizën e energjisë pas luftës në Ukrainë.
Ky shkurtim u bë edhe kur ngjarjet ekstreme të motit dhe presionet e tjera mjedisore u përshpejtuan. Moody’s Investors Service ka vlerësuar se humbjet e siguruara nga katastrofat natyrore gjatë pesë viteve të fundit u rritën në një mesatare prej rreth 100 miliardë dollarë në vit.
“Divergjenca në rritje”
Në krye të listës së sfidave gjatë dy viteve të ardhshme është kriza e kostos së jetesës e nisur nga pandemia Covid-19 dhe lufta e Rusisë në Ukrainë, e cila ka bërë që çmimet e ushqimit dhe energjisë të rriten, duke shtrydhur financat e familjeve në mbarë botën.
Pasgoditje të tjera të nisura nga pandemia dhe lufta kanë sinjalizuar një epokë të re dhe më të zymtë për ekonominë globale.
Qeveritë dhe bankat qendrore përballen me dilemën e frenimit të inflacionit duke rritur normat e interesit, të cilat rrezikojnë të shkaktojnë një recesion, ose të shpenzojnë para për të mbrojtur njerëzit nga efektet e tij më të këqija, të cilat mund të shtojnë nivelet tashmë të larta të borxhit publik.
Raporti tha gjithashtu se de-globalizimi është gjithnjë e më në modë. Lufta në Ukrainë theksoi varësinë e Evropës nga nafta dhe gazi natyror rus, ndërsa mungesat e mikroçipëve të shkaktuara nga kufizimet pandemike nxorën në pah prevalencën e prodhimit të gjysmëpërçuesve në Azi.
“Lufta ekonomike po bëhet normë”, thuhet në raport. “Tensionet do të rriten pasi fuqitë globale përdorin politikat ekonomike në mënyrë mbrojtëse për të reduktuar mbështetjen te rivalët dhe në mënyrë ofenduese për të kufizuar rritjen e kombeve konkurruese.”
Zhvillimi njerëzor “kthim prapa”
Ndarjet ekonomike dhe sociale po kthehen në ato politike me njerëz shumë larg përsa i përket imigrimit, të drejtave gjinore dhe riprodhuese, fesë, ndryshimeve klimatike dhe më shumë – duke kontribuar në rënien e demokracive, tha ai.
Një faktor i madh është keqinformimi dhe dezinformimi nga influencuesit politikë që përhapin besime ekstreme dhe tundin zgjedhjet me “dhomat e jehonës” të mediave sociale, thuhet në raport.
Një tjetër rrezik në rritje është krimi kibernetik dhe pasiguria kibernetike që rrjedhin nga shërbimet publike gjithnjë e më të lidhura si transporti, sistemet financiare dhe të ujit, gjë që i ka lënë ata të prekshëm ndaj ndërprerjeve dhe sulmeve në internet.
Gara për të zhvilluar teknologji të reja në fusha të tilla si inteligjenca artificiale, llogaritja kuantike dhe bioteknologjia do të ofrojë zgjidhje të pjesshme për disa kriza, thuhet në raport, por gjithashtu mund të zgjerojë pabarazinë sepse vendet më të varfra nuk mund t’i përballojnë ato.
“Epoka e re ekonomike që rezulton mund të jetë një epokë e divergjencës në rritje midis vendeve të pasura dhe të varfra,” tha ai, “dhe kthimi i parë prapa në zhvillimin njerëzor në dekada.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “AlJazeera“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Tranzicioni drejt energjisë së pastër do të krijojë superfuqi mallrash
“Luftë biologjike e përbotshme dhe teoritë konspirative për koronavirusin!?”
Pse të gjitha vendet duhet të ndjekin shembullin e Australisë?
