Kina është vetëm një hap të vogël larg kualifikimit si një ekonomi me të ardhura të larta siç përcaktohet nga Banka Botërore – ose në terma më të thjeshtë, një vend i pasur. Sipas Byrosë Kombëtare të Statistikave të Kinës, produkti i brendshëm bruto kombëtar për frymë arriti në 85,698 juanë në vitin 2022, ose rreth 12,741 dollarë amerikanë bazuar në kursin mesatar të këmbimit të juanit vitin e kaluar. Kjo e vendos vendin pak më poshtë kufirit të të ardhurave të larta të Bankës Botërore prej 13,205 dollarë amerikanë, që nga korriku 2022.
Duke pasur parasysh rimëkëmbjen e mundshme ekonomike të Kinës në 2023 – qeveria ka vendosur një objektiv konservator prej 5 % rritje të PBB-së – vendi ka një shans të mirë, duke folur statistikisht, për t’u bashkuar me “klubin e të pasurve” të botës në këtë vit, në mungesë të ndonjë ngjarjeje të papritur si p.sh. si një zhvlerësim i mprehtë i monedhës kineze.
Ky është një moment historik në historinë ekonomike të Kinës dhe për shumicën e vendeve në zhvillim, do të ishte një arsye për festë. Por jo për Kinën.
Qeveria ka qenë e prirur të ruajë statusin e saj të “vendit në zhvillim”, diçka që ligjvënësit amerikanë tashmë janë përpjekur ta heqin nga Kina në një masë që do të shkurtonte ndihmën për vendin dhe do të detyronte Pekinin të marrë më shumë përgjegjësi në organizatat ndërkombëtare. Humbja e etiketës “në zhvillim” do të sfidojë pozicionimin e Pekinit në sistemin e qeverisjes globale, pasi politika e tij e jashtme është bazuar në idenë se Kina përfaqëson botën në zhvillim. Si rezultat, statusi i vendit në zhvillim të Kinës rrezikohet të bëhet qendra e një sherri diplomatik midis Pekinit dhe Uashingtonit.
Kina ka arsye të mira për të mos dashur ta quajë veten një vend të pasur. Matja e GDP-së për frymë nga Banka Botërore është vetëm një tregues i pasurisë së një vendi. Ndërsa Kina është padyshim shumë më e pasur se dikur, kushdo që viziton provincat e gjera të brendshme ose fshatrat e Kinës do ta kishte të vështirë ta quante Kinën një ekonomi me të ardhura të larta.
Është kundër sensit të shëndoshë të quash një vend të pasur kur 600 milionë banorë të tij jetojnë ende me të ardhura mujore prej 150 dollarësh. Do të ishte qesharake nëse Kina futet në të njëjtin ligë me vendet vërtet të pasura si SHBA-ja, me një GDP për frymë pesë herë më të madhe se ajo e Kinës, ose vendet europiane, ku mirëqenia universale është normë.
Udhëheqësit e Kinës dhe njerëzit në rrugë të gjithë bien dakord se vendi ka ende një rrugë të gjatë për të bërë përpara se të mund ta quajë veten të pasur. Rreziqet për rënien e Kinës në “kurthin e të ardhurave të mesme” mbeten reale duke marrë parasysh zvogëlimin e popullsisë së saj, rritjen e borxhit dhe përkeqësimin e marrëdhënieve ndërkombëtare. Disa vende madje kanë arritur statusin me të ardhura të larta për ta humbur atë më vonë.
Ndoshta do të duhet një dekadë ose më shumë përpara se Pekini të ndjehet rehat të heqë dorë nga statusi i tij “në zhvillim” nga një perspektivë thjesht ekonomike.
Por debati nëse Kina është e pasur apo e varfër, aludon për problemet strukturore në ekonominë e vendit. Zhvillimi i shpejtë ekonomik i Kinës në katër dekadat e fundit ka pasur përfitime për të gjithë në vend duke zhdukur varfërinë absolute, por duhet pranuar se përfitimet ekonomike kanë përfituar kryesisht ata që janë në pushtet. Me fjalë të tjera, Kina ka një shtet të pasur dhe njerëz relativisht të varfër.
Për botën e jashtme që shikon PBB-në totale të Kinës, horizontet në qytetet kryesore si Shangai dhe Shenzhen, makina e saj e frikshme e eksportit dhe programet ekonomike ambicioze si Iniciativa Brez dhe Rrugë, vendi sigurisht duket se është një superfuqi ekonomike që meriton një karrige në tryezën e “vendit të pasur”. Por kthimi i këtij vështrimi te pensionistët ruralë që jetojnë me 30 dollarë amerikanë në muaj, ose punëtorët emigrantë që qëndrojnë në radhë në portat e fabrikës për një shans për të fituar 3 dollarë në orë, e bën të vështirë justifikimin e etiketës me të ardhura të larta.
Sfida e vërtetë për Pekinin, pra, nuk është nëse ai mund të fitojë luftën e fjalëve me Uashingtonin në lidhje me pasurinë e kombit. Bëhet fjalë për rregullimin e modelit të zhvillimit të udhëhequr nga shteti për t’i lënë njerëzit të ndajnë frytet e rritjes ekonomike.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kina e Xi Jinping mund t’ia arrijë ku Bashkimi Sovjetik ka dështuar”
A do të rikthehen në normalitet shkollat dhe universitetet?
