Pas orëve të furishme përpjekjesh për të gjetur një blerës për Bankën e zhdukur të Silicon Valley, qeveria amerikane doli me një plan për të mbështetur industrinë bankare.
Gjatë fundjavës, rregullatorët amerikanë vendosën një plan financimi emergjent për të siguruar likuiditet të mjaftueshëm në sistemin bankar, mbyllën një huadhënës tjetër – Signature Bank dhe siguruan që klientët e bankave të kishin akses në depozitat e tyre ndërsa kërkonin të kufizonin pasojat nga Shpërthimi i SVB-së.
A do të sjellë kolapsi i SVB një krizë financiare si viti 2008?
Rënia e Silicon Valley Bank është dështimi më i madh i bankës që nga kriza financiare globale e vitit 2008.
Por rënia e bankës nuk ka gjasa të çojë në një krizë financiare aq të thellë dhe të dhimbshme sa ajo që pasoi falimentimin e Lehman Brothers në atë kohë.
Së pari, autoritetet bankare të SHBA-së hynë në fillim. “Veprimi vendimtar” nga rregullatorët reduktoi rrezikun e dështimeve të mëtejshme të bankave, tha për DW Moritz Schularick, profesor i ekonomisë në Universitetin e Bonit.
Së dyti, sot SHBA ka rregulla shumë më të rrepta për bankat, veçanërisht për bankat më të mëdha si JP Morgan, Bank of America dhe Goldman Sachs. Si rezultat, bankat amerikane janë në gjendje shumë më të mirë financiare, në kontrast me bilancet e tyre të mbivlerësuara në vitin 2008.
Por Schularick paralajmëron se bota duhet të qëndrojë “vigjilente” ndaj problemeve gjithëpërfshirëse me të cilat përballet sektori financiar global në një kohë që bankat qendrore kanë rritur normat e interesit me një ritëm të vrullshëm për të ulur inflacionin.
“Këto gjëra janë në thelb të vështira për t’u parashikuar dhe e vërteta është se problemet që rrëzuan Silicon Valley Bank dhe Signature Bank nuk janë të kufizuara në këto dy banka. Pra pyetja është: Kush tjetër është atje?”
Të martën, Moody’s vendosi gjashtë banka të tjera rajonale amerikane, duke përfshirë First Republic Bank, Zions Bancorporation dhe Western Alliance Bancorp, nën shqyrtim për ulje.
Si ndikon kolapsi i SVB te evropianët?
“Ekziston një mundësi e infektimit indirekt, por për momentin ne nuk e shohim këtë si një rrezik specifik,” tha të hënën Komisioneri Evropian për Ekonominë Paolo Gentiloni ndërsa foli për rreziqet që paraqet kriza aktuale për Bashkimin Evropian.
Rregullatori gjerman i shërbimeve financiare Bafin vendosi një moratorium në degën gjermane të Silicon Valley Bank, duke ndaluar shitjet dhe pagesat. Në një deklaratë, rregullatori theksoi se institucioni “nuk ka rëndësi sistemike” dhe për këtë arsye “nuk përbën kërcënim për stabilitetin financiar”.
Veprimi i shpejtë i qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, i cili lehtësoi shitjen e degës së SVB-së në Londër tek HSBC e rëndë financiare globale, siguroi edhe depozituesit atje.
Indeksi bankar i Evropës që gjurmon aksionet kryesore të bankave evropiane fillimisht ra të martën, por u rikuperua duke u rritur me 2.7%. Indeksi postoi humbjen e tij më të madhe të përqindjes në më shumë se një vit të hënën mes frikës së infektimit.
“Një ndryshim kritik midis sistemeve evropiane dhe amerikane, i cili do të kufizojë ndikimin përtej Atlantikut, është se zotërimet e obligacioneve të bankave evropiane janë më të ulëta dhe depozitat e tyre më të qëndrueshme,” tha Moody’s në një shënim.
Sektori gjerman i startup-eve nuk ka dëshmuar ende ndonjë pasojë të madhe nga kolapsi i Bankës së Silicon Valley, e cila kryesisht kujdesej për startup-et e teknologjisë.
“Në origjinën e saj, kjo nuk është një krizë startup-i. Bëhet fjalë për problemet e rifinancimit të një banke,” tha Christian Mile i Shoqatës gjermane të Startup-it. Ai, megjithatë, pranoi se pasojat për startup-et gjermane nuk mund të përcaktoheshin ende përfundimisht.
Kriza aktuale erdhi si pasojë e rritjes së normave të interesit në nivel global. Bankat qendrore përdorin levën e normave të interesit për të qetësuar aktivitetin e biznesit dhe nga ana tjetër inflacionin. Ky shtrëngim i politikës monetare shkakton dhimbje koke për startup-et, pasi thahet fondet dhe kufizon shpenzimet e konsumatorëve.
Nga ana tjetër, kolapsi i bankave dhe dobësitë financiare që ajo ka nxjerrë në shesh mund të rrezikojnë përpjekjet e bankave qendrore për të frenuar rritjen e çmimeve.
“Shkardhja e SVB-së do t’i detyrojë bankat qendrore të ngadalësojnë rritjen e normave të interesit,” tha Arun Sai nga Pictet Asset Management. “Bankat qendrore tani do të duhet të marrin në konsideratë ndikimin e çdo rritjeje të mëtejshme të normave të interesit në stabilitetin e sistemit financiar”.
A është banka Silicon Valley fajtore për krizën?
Silicon Valley Bank operonte me një bazë klientësh shumë të përqendruar. Kryesisht startup-et e teknologjisë të mbështetura nga kapitali sipërmarrës vendosën depozitat e tyre në bankë. Pasi banka mori depozita të mëdha nga klientët e saj gjatë dhe pas pandemisë COVID-19, ajo investoi paratë e tepërta në obligacionet e qeverisë, të cilat u kthyen në humbje librash mes rritjes së normave të interesit.
Kur klientët nuk ishin më të sigurt për kushtet e financimit në SVB, ata filluan të tërhiqnin depozitat e tyre, duke çuar në një ikje në bankë.
“Kjo bankë ishte veçanërisht e pozitës së keqe për të përballuar një problem të tillë, pasi ato as nuk bënë një menaxhim të duhur të rrezikut të ekspozimit të tyre ndaj normave të interesit,” tha për DW Hans-Peter Burghof nga Universiteti i Hohenheimit.
Dështimet e SVB dhe Signature Bank kanë “ekspozuar papërshtatshmërinë e reformave rregullatore që janë bërë që nga kriza globale financiare,” tha Arthur Wilmarth, një profesor i drejtësisë në Universitetin George Washington.
Wilmarth vuri në dukje se SVB u rrit me shpejtësi midis 2020 dhe 2022 dhe se ekspozimi i saj ndaj obligacioneve afatgjata me interes fiks e bëri atë veçanërisht të prekshëm ndaj ndryshimit të politikës monetare nga Rezerva Federale. “Kjo është pothuajse një formulë e sigurt për dështimin. Nëse ekonomia kthehet, ju filloni të keni probleme,” tha Wilmarth.
Rregulloret bankare që do ta kishin vënë bankën nën mbikëqyrje më të rreptë u holluan në vitin 2018 nën Administratën Trump.
“Unë do t’i kërkoj Kongresit dhe rregullatorëve bankarë që të forcojnë rregullat për bankat për të bërë më pak gjasa që ky lloj dështimi i bankës të ndodhë përsëri dhe të mbrojë vendet e punës amerikane si një biznes i vogël,” tha presidenti amerikan Joe Biden të hënën.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Deutsche Welle“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Pse sanksionet ‘nuk e mposhtën’ dot ekonominë ruse
Putin urdhëron trupa në Ukrainë, ‘çmenden’ tregjet
DW: Pse rrezikohet ekonomia e Kinës?
