A ka shenja paralajmëruese para një goditjeje?
Një goditje në tru ndodh kur qarkullimi i gjakut në një pjesë të trurit tuaj bllokohet ose ndërpritet. Kjo parandalon qelizat e trurit të marrin oksigjenin dhe lëndët ushqyese të nevojshme për të mbijetuar.
Goditja në tru është një urgjencë mjekësore që kërkon trajtim të menjëhershëm. Njohja e simptomave të një goditjeje në tru mund t’ju ndihmojë të merrni ndihmë sa më shpejt të jetë e mundur.
Edhe pse simptomat e goditjes në tru duket se ndodhin në mënyrë të paqartë, në disa situata mund të ketë shenja paralajmëruese të mundshme që nuk duhen injoruar.
A mund të ketë shenja paralajmëruese ditë përpara se të ndodhë një goditje në tru?
Nuk është gjithmonë e mundur të parashikohet një goditje në tru, por disa njerëz mund të kenë shenja paralajmëruese që kanë nevojë për vëmendje.
Një dhimbje koke e rëndë ose e pazakontë
Edhe pse ky nuk është rasti për të gjitha goditjet në tru, në disa situata, një lloj dhimbje koke mund të jetë një tregues i hershëm i një goditjeje në pritje.
Sipas një studimi të vitit 2020 me 550 të rritur, u zbulua se një dhimbje koke qendrore i paraprin një goditjeje ishemike në 15% të pjesëmarrësve në studim. Dhimbja e kokës sentinel përkufizohet si një dhimbje koke që ndodh para një ngjarjeje, e përcaktuar si 1 javë para një goditjeje në këtë rast.
Autorët e studimit vunë në dukje se këto dhimbje koke ishin ose të rënda në natyrë ose të ndryshme nga çdo dhimbje koke e mëparshme.
Për më tepër, këto dhimbje koke filluan brenda 7 ditëve nga një goditje në tru dhe shpesh zgjatën derisa të shfaqeshin simptomat e goditjes. U zbulua gjithashtu se pjesëmarrësit që kishin një dhimbje koke sentinel para një goditjeje kishin më shumë gjasa të kishin pasur fibrilacion atrial – një lloj aritmie – sesa pjesëmarrësit në grupin e kontrollit që nuk patën një goditje në tru.
Një dhimbje koke sentinel konsiderohet gjithashtu si një shenjë e një këputjeje të afërt të aneurizmës. Është e rëndësishme të merret seriozisht çdo dhimbje koke e pazakontë ose e rëndë, pasi ajo mund të jetë një parashikues i një ngjarjeje më serioze shëndetësore.
Një atak ishemik kalimtar (TIA)
Një tjetër shenjë paralajmëruese e mundshme e një goditjeje është një TIA, e njohur gjithashtu si “minigoditje”. Një TIA ndodh kur furnizimi me gjak në një pjesë të trurit ndërpritet për një periudhë
të shkurtër kohe. Ndërsa simptomat e një TIA mund të imitojnë ato të një goditjeje, simptomat zakonisht zhduken brenda një ore dhe rrallë shkaktojnë dëme të përhershme. Në disa raste, simptomat mund të vazhdojnë deri në 24 orë.
Megjithëse simptomat e një TIA zakonisht nuk zgjasin shumë, është e rëndësishme që të merrni kujdes mjekësor, edhe nëse simptomat largohen. Ndërsa një TIA zakonisht zgjidhet shpejt, mund të jetë një shenjë se një goditje më serioze mund të ndodhë gjatë rrugës. Në fakt, vlerësohet se rreth një e treta e njerëzve që kanë një TIA do të kenë një goditje më të rëndë në të ardhmen.
Është interesante se një studim i kohëve të fundit konfirmoi se ndërsa të paturit e një TIA mund të jetë një pararendës i një goditjeje, numri i njerëzve që përjetojnë një goditje akute brenda 90 ditëve nga një TIA është ulur vitet e fundit. Ky mund të jetë një tregues se masat parandaluese pas një TIA janë efektive në parandalimin e goditjes në tru.
Cilët janë faktorët e rrezikut për goditje në tru?
Çdokush mund të ketë një goditje, por këta faktorë rrisin rrezikun tuaj:
Presioni i lartë i gjakut: Presioni i lartë i gjakut është shkaku kryesor i goditjes në tru dhe faktori më i rëndësishëm i rrezikut i kontrollueshëm.
Diabeti: Të kesh diabetin e tipit 1 ose të tipit 2 bën që të kesh dy herë më shumë gjasa për të pasur një goditje në tru krahasuar me dikë pa diabet.
Kolesteroli i lartë LDL: Duke pasur nivele të larta të kolesterolit LDL, i njohur gjithashtu si kolesteroli “i keq”, mund të shkaktojë grumbullimin e kolesterolit në arterie.
Sëmundjet e zemrës: Disa lloje të sëmundjeve të zemrës, veçanërisht fibrilacioni atrial (AFib), rrisin ndjeshëm rrezikun e goditjes në tru.
Pirja e duhanit: Pirja e duhanit dëmton sistemin kardiovaskular dhe enët e gjakut, duke e bërë më të lehtë për këputjen e enëve të gjakut ose për akumulimin e materialit yndyror (pllakë).
Gjinia: Meshkujt kanë më shumë gjasa të kenë një goditje më herët në jetë sesa gratë. Megjithatë, gratë priren të jetojnë më gjatë se burrat, kështu që kanë një rrezik më të lartë gjatë jetës për goditje në tru.
Mosha: Goditja në tru mund të ndodhë në çdo moshë, por rreziku rritet me moshën.
Të kesh një TIA, ose “minigoditje”, mund të jetë gjithashtu një pararendës i një goditjeje më serioze. Ndërsa simptomat e ngjashme me goditjen zakonisht zgjidhen brenda një ore, është ende e rëndësishme që të merrni kujdes të menjëhershëm mjekësor. Duke marrë një diagnozë dhe trajtim në kohë, mund të jeni në gjendje të ulni rrezikun e një goditjeje në të ardhmen.
