Ndërsa qeveritë në mbarë botën prezantojnë politika të reja klimatike me nivele më të larta financimi për projektet e energjisë së rinovueshme dhe përpjekjet për dekarbonizimin, gjithnjë e më shumë kompani po lançojnë projekte të energjisë së gjelbër. Por me më shumë energji të pastër vjen një kërkesë më e lartë për metale dhe minerale kyçe, të nevojshme për komponentët e pajisjeve të energjisë së rinovueshme, automjetet elektrike, bateritë dhe shumë më tepër. Dhe Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA) beson se kërkesa globale për këto materiale mund të rritet edhe më shumë sesa thonë parashikimet aktuale.
Investimet globale në mineralet kritike u rritën me 30 për qind në vitin 2022, pas një rritjeje prej 20 për qind vitin e kaluar. Kjo ishte kryesisht për shkak të shtyrjes së qeverive nga karburantet fosile drejt alternativave të rinovueshme, gjë që ka nxitur zhvillimin e projekteve të reja të energjisë së rinovueshme në mbarë globin. Tregu i mineraleve kritike për energjinë e pastër arriti në 320 miliardë dollarë vitin e kaluar dhe pritet të vazhdojë të rritet. Dhe kompanitë e minierave po përpiqen me shpejtësi të sigurojnë që prodhimi të arrijë kërkesën në rritje globale për këto metale dhe minerale.
Një raport i IEA nga korriku sugjeron se kërkesa për minerale kritike mund të rritet edhe më shumë se sa ishte parashikuar fillimisht. Raporti thekson se tregu është dyfishuar në përmasa gjatë pesë viteve të fundit dhe falë përdorimit të shpejtë të teknologjive të energjisë së pastër, kërkesa për minerale si litiumi, kobalti, nikeli dhe bakri pritet të rritet në mënyrë eksponenciale gjatë dekadave të ardhshme. Nga viti 2017 deri në vitin 2022, kërkesa për litium u trefishua, kërkesa për kobalt u rrit me 70 për qind dhe për nikel me 40 për qind. Si i tillë, investimet në zhvillimin e industrisë së mineraleve kritike u rritën gjithashtu vitin e kaluar, me një rritje të financimit në industrinë e litiumit prej 50 për qind dhe një rritje të konsiderueshme në investimet në bakër dhe nikel.
Drejtori Ekzekutiv i IEA-s, Fatih Birol, tha: “Në një moment kyç për tranzicionet e energjisë së pastër në mbarë botën, ne jemi të inkurajuar nga rritja e shpejtë në tregun e mineraleve kritike, të cilat janë thelbësore për botën për të arritur qëllimet e saj energjetike dhe klimatike”. Ai shtoi, “Edhe kështu, mbeten sfida të mëdha. Duhet bërë shumë më tepër për të siguruar që zinxhirët e furnizimit për mineralet kritike të jenë të sigurta dhe të qëndrueshme. IEA do të vazhdojë udhëheqjen e saj të hershme në këtë hapësirë me kërkime dhe analiza të avancuara – dhe duke bashkuar qeveritë, kompanitë dhe palët e tjera të interesuara për të nxitur përparimin, veçanërisht në Samitin tonë të Mineraleve Kritike dhe Energjisë së Pastër më 28 shtator.”
IEA parashikon që oferta e mineraleve kritike mund të rritet për të përmbushur kërkesën e madhe. Megjithatë, kjo do të kërkojë zhvillimin e disa projekteve të reja minerare në mbarë botën. Raporti theksoi se sfidat përfshijnë rrezikun e vonesave të projektit dhe “mungesave specifike të teknologjisë”, të cilat ofrojnë “pak vend për vetëkënaqësi në lidhje me mjaftueshmërinë e furnizimit”. Për të arritur premtimin e Marrëveshjes së Parisit për një rritje të temperaturës globale shumë më poshtë 2 gradë celsius, prodhimi i mineraleve i nevojshëm për teknologjitë e energjisë së pastër do të duhet të katërfishohet, ndërsa arritja e zeros neto në mbarë botën deri në vitin 2050 do të kërkonte rreth gjashtëfishin e mineraleve që përdoren sot.
Agjencia thekson rëndësinë e diversitetit të furnizimit, pas kufizimeve të gjera të zinxhirit të furnizimit të parë gjatë pandemisë. Disa vende tashmë dominuese janë ato që bëjnë njoftime për projekte të reja. Përveç kësaj, nevoja për të zgjeruar me shpejtësi operacionet minerare ka bërë që praktikat mjedisore, sociale dhe të qeverisjes (ESG) shpesh të anashkalohen. Sasia e emetimeve të gazeve serrë nga projektet ka mbetur afërsisht e njëjtë për ton prodhim mineral çdo vit në vitet e fundit.
Përveç kompanive të njohura të energjisë dhe minierave, disa biznese fillestare kanë njoftuar planet për projekte të reja për metale dhe minerale, të inkurajuara nga mundësitë më të mëdha financimi nga disa qeveri në mbarë botën. Në fakt, ndërmarrjet fillestare në sektorin e mineraleve kritike mblodhën një rekord prej 1.6 miliardë dollarësh vitin e kaluar. Disa investitorë po bëjnë baste të mëdha për bizneset fillestare në sektorin e minierave. Për shembull, KoBold Metals me bazë në Kaliforni, e cila eksploron metale si bakri, litiumi dhe kobalti duke përdorur inteligjencën artificiale, ka mbledhur 200 milionë dollarë në një raund mbledhjeje fondesh, me një vlerësim mbi 1 miliard dollarë. Kompania do të vendosë një pjesë të fondeve për zhvillimin e një miniere bakri në Zambi.
Si dhe minierat e metaleve dhe mineraleve, ka potencial të rëndësishëm për industrinë e riciklimit të teknologjive të gjelbra. Aktualisht, ka pak ndërgjegjësim publik për nevojën për të ricikluar bateritë e litiumit, me shumë bateri të vendosura në telefona dhe laptopë të papërdorur në shtëpitë e njerëzve. Zhvillimi i industrisë së riciklimit të burimeve të rinovueshme mund të ndihmojë në rikuperimin e litiumit dhe mineraleve të tjera, në këto pajisje për t’u ripërdorur në produkte të reja. Kjo ka të ngjarë të bëhet e nevojshme në dekadat e ardhshme për shkak të sasisë së kufizuar të metaleve dhe mineraleve të disponueshme nga toka.
Ndërsa kërkesa për metale dhe minerale kritike të nevojshme për teknologjitë e gjelbra vazhdon të rritet me një ritëm të paprecedentë, kompanitë minerare gjithashtu do të duhet të rritin ritmin. IEA beson se një gamë e larmishme projektesh të reja minerare do të nevojiten në mbarë globin për të mbështetur kërkesën në rritje për minerale. Dhe të dyja kompanitë e njohura, si dhe disa biznese të reja, duket se po i përgjigjen kësaj kërkese, të inkurajuar nga politikat e reja të qeverisë për klimën dhe mundësitë më të mëdha financimi. Kjo mund të mbështetet më tej nga zhvillimi i industrisë së riciklimit të burimeve të rinovueshme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “OilPrice.com“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
