Ditët kur CEO i Deutsche Bank mund t’i jepte leksione pjesës tjetër të botës për sekretet e modelit ekonomik gjerman, të ndërtuar mbi inxhinierinë brilante, një makinë të pandalshme eksporti dhe një konsensus të qetë midis sindikatave dhe menaxherëve, kanë kaluar prej kohësh. Duke folur në Frankfurt këtë javë, Christian Sewing, kreu aktual i Deutsche Bank, tha se Gjermania do të bëhet “e sëmura e Evropës” nëse nuk trajton urgjentisht problemet e saj strukturore. Deutsche Bank është konsideruar gjithmonë një shtyllë e ekonomisë dhe bankieri gjerman, natyrisht, ka absolutisht të drejtë. Problemi, pretendon Telegrafi, është ajo që ai nuk e ka thënë. Establishmenti gjerman ka rezultuar i paaftë të identifikojë shkakun kryesor të gjendjes katastrofike të punëve: vendimmarrjen e tij të tmerrshme dhe kulturën politike. Derisa ta bëjë këtë, vendi nuk do të jetë i aftë për reformën rrënjësore për të cilën ka aq shumë nevojë dhe kjo do të ndikojë në të gjithë Evropën pasi Gjermania është “motori ekonomik” i BE. Berlini u mbështet në energjinë e lirë dhe bumin ekonomik të Kinës. Kjo bëri që shteti gjerman të mbërthehet në një spirale mjerimi. Vendi ra në recesion vitin e kaluar dhe prodhimi pritet të tkurret sërish këtë dimër, duke e bërë atë vendin me performancën më të keqe në G-7. Prodhimi është ende vetëm 0.2 për qind më i lartë se nivelet para pandemisë.
Çfarë po ndodh me Gjermaninë?
Gjermania ishte jashtëzakonisht me fat në dy dekadat e para të këtij shekulli. Zëvendësimi i markës së fuqishme gjermane me euron shumë më të dobët do të thoshte se monedha e saj ishte nënvlerësuar në mënyrë dramatike, duke e lejuar atë të kishte teprica të mëdha tregtare dhe të dominonte një gamë të gjerë industrish në të cilat përndryshe nuk do të ishte në gjendje të konkurronte. Industrializimi i Kinës, ndërkohë, u ndërtua mbi veglat e makinave gjermane, duke krijuar një treg të ri të madh për firmat e fuqishme inxhinierike të vendit. Përveç kësaj, Berlini kishte akses në atë që dukej të ishte një furnizim i pafund me gaz të lirë rus, duke i lejuar vendit të vazhdonte industrinë e tij të rëndë të uritur për energji – uzina e madhe BASF në Ludëigshafen përdor pothuajse po aq gaz sa e gjithë Zvicra. Shtoni të gjitha, dhe ky grup i lumtur rrethanash krijoi iluzionin e prosperitetit të përhershëm që i lejoi Gjermanisë gjatë epokës së Angela Merkelit t’i ligjëronte në mënyrë të fshehtë pjesës tjetër të botës për shkëlqimin e modelit të saj konsensual, ndërsa grumbullonte suficite tregtare sikur ato do të zgjasnin përgjithmonë. Ai fat i mbaroi. Lufta në Ukrainë nënkuptonte që gazi rus duhej të mbyllej dhe duke pasur parasysh vendimin qesharak për të mbyllur termocentralet e saj bërthamore, Gjermania arriti të shmangte ndërprerjet e energjisë vetëm duke paguar çmime të larta për energjinë në tregun global. Fabrikat tashmë po mbyllen sepse nuk mund të përballojnë energjinë elektrike. Duket se Kina ka blerë të gjithë teknologjinë gjermane që i nevojitet dhe tani, pa mëshirë, ish-mësuesja, Gjermania, është në një pozitë vartëse. Të udhëhequra nga kompani si BYD, kompanitë kineze të makinave mund të shkatërrojnë gjigantët gjermanë të automobilave, me tarifat e planifikuara të BE-së për automjetet elektrike kineze që vijnë shumë vonë. Dhe ndërsa euro është ende e dobët, avantazhi i çmimit është shteruar prej kohësh dhe faturat për mbështetjen e anëtarëve më të dobët të eurozonës po vijnë. Ajo që është më e keqja, sipas medieve britanike, Gjermania ka arritur disi të dështojë edhe më keq se Britania kur bëhet fjalë për modernizimin e infrastrukturës. Aeroportet, janë problem i veçantë. E gjithë spiralja shkon edhe më thellë. Sistemi politik gjerman bazohet në konsensus, në koalicion, kështu që, të paktën tani për tani, nuk është në gjendje të shtyjë ndryshimin dhe modernizimin rrënjësor Ka mundësi që Gjermania të reformojë një ditë. Është ende një vend i pasur, me një fuqi punëtore shumë të kualifikuar, talent të madh teknik dhe një prani të madhe në tregjet globale. Por para se të ndodhë kjo, do të nevojitet një rishikim rrënjësor i sistemit politik dhe një prishje e centrizmit që dominon debatin e brendshëm. Për momentin janë shumë pak shenja në horizont që mund të tregojnë një gjë të tillë në të ardhmen e afërt.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do mundet Evropa të shmangë recesionin?
