Shfaqja vjetore Ndërkombëtare Bujqësore e Parisit është zakonisht një platformë për politikanët francezë për t’u treguar votuesve se sa këmbëngulës janë. Fjalë për fjalë.
Por edicioni i këtij viti, i cili filloi të shtunën, së pari do të jetë një provë lakmusi nëse mjaftojnë koncesionet e fundit nga qeveria për të qetësuar zemërimin e fermerëve francezë.
Duke gjykuar nga pritja armiqësore që presidenti francez Emmanuel Macron mori në ditën e parë të panairit, duket se fermerët duan që qeveria të bëjë më shumë për t’i mbështetur ata. Macron u prit me brohoritje dhe fishkëllima nga fermerët e zemëruar, të cilët kanë demonstruar prej javësh kundër rënies së të ardhurave dhe burokracisë së tepërt.
Reagimi i qeverisë ndaj këtyre protestave thekson se sa të fuqishëm janë fermerët, mendon Faustine Bas-Defossez, drejtor për natyrën, shëndetin dhe mjedisin në Byronë Evropiane të Mjedisit me qendër në Bruksel, një rrjet prej 180 OJQ-sh në 40 vende. Bujqësia përbën vetëm rreth 1.6% të PBB-së së Francës.
“Autoritetet kishin shtypur lëvizjet e tjera protestuese si ajo e vitit të kaluar kundër një reforme të fundit të pensioneve duke përdorur shkopinj dhe gaz lotsjellës, por ata mbajtën distancën kur 12,000 fermerë bllokuan rrugët në të gjithë vendin për javë të tëra”, tha ajo për DW.
Policia ka ndërhyrë vetëm në raste të rralla. Për shembull, kur dhjetëra protestues marshuan në tregun ndërkombëtar të shitjes me shumicë Rungis në jug të Parisit, duke synuar ta bllokonin atë.
Fuqia e fermerëve ka arsye strukturore
“Fuqia politike e fermerëve është e mishëruar mirë në të gjitha nivelet – përmes dhomave të shumta bujqësore, por edhe sepse shumë politikanë vendas janë vetë fermerë,” tha ambientalisti.
Pierre-Marie Aubert, drejtor i politikave bujqësore dhe ushqimore në Institutin për Zhvillim të Qëndrueshëm dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare (IDDRI), me seli në Paris, flet edhe për “bashkëmenaxhim”.
“Qeveria ka vendosur politikat bujqësore së bashku me sindikatat më të mëdha të fermerëve të Francës FNSEA për 50 vitet e fundit – quhet “eksistencë bujqësore””, tha Aubert për DW, duke shtuar se sisteme të ngjashme ekzistojnë në vende të tjera si Gjermania.
Eksperti thotë se numri i kufizuar i Francës prej rreth gjysmë milioni fermerësh, sipas shifrave të qeverisë, dhe struktura e qartë përfaqësuese e sektorit kanë luajtur në favor të fermerëve. Lëvizjet e tjera protestuese bashkojnë pjesë të mëdha të popullsisë dhe shumë sindikata që janë të vështira për t’u koordinuar.
“Plus, fermerët kanë qenë gjithmonë të fuqishëm pasi zotërojnë tokën, e cila është themeli i shtetit”, theksoi ai.
“Qeveria gjithashtu merr legjitimitet politik nga aftësia për të ushqyer popullsinë e saj. Dhe ne mund të shohim se sa e rëndësishme është kjo gjatë trazirave ushqimore në rreth 40 vende rreth vitit 2007,” tha Aubert.
Ai shtoi se epidemia e Covid-19 dhe pushtimi rus i Ukrainës duke filluar në vitin 2022 theksuan rëndësinë e të pasurit një sektor të fortë bujqësor për të qenë më pak i varur nga zinxhirët e furnizimit.
Për këtë arsye, qeveria iu dorëzua shpejt kërkesave të shumta të fermerëve, duke bërë premtime shtesë pak para panairit.
Parisi premtoi më pak burokraci, subvencione shtesë për prodhuesit e verës në vështirësi dhe zbatim më të mirë të legjislacionit që supozohet t’u garantojë fermerëve çmime të drejta të shitjes me shumicë. Qeveria shfuqizoi rritjen e taksave për karburantin e traktorëve dhe pezulloi masat që synonin reduktimin e përdorimit të pesticideve.
Macron mbron kauzën e fermerëve në Bruksel
Presidenti Macron e çoi edhe çështjen e fermerëve në Bruksel. Për shembull, ai fitoi një lehtësim të një rregulli të BE-së që kërkon që fermerët të mbajnë 4% të tokës së tyre të papunuar për të mbrojtur biodiversitetin.
Parisi ka kundërshtuar gjithashtu përfundimin e një marrëveshjeje tregtare midis BE-së dhe bllokut tregtar të Amerikës së Jugut Mercosur, gjë që ka ngjallur frikën e konkurrencës së pandershme midis fermerëve.
Pas kundërshtimeve të Francës, Komisioni i BE-së tani thotë se “kushtet për përfundimin e marrëveshjes Mercosur nuk janë përmbushur”.
David Cayla, lektor për ekonominë në Universitetin Angers dhe anëtar i kolektivit të krahut të majtë “The Dismayed Economists”, thotë se marrëveshja e tregtisë së lirë është me të vërtetë një ide e keqe.
“Në Amerikën e Jugut, pagat dhe standardet mjedisore janë dukshëm më të ulëta,” tha ai për DW. “Plus, fermat janë më të mëdha dhe japin më shumë prodhime me relativisht pak input pune, gjë që u jep fermerëve atje një avantazh konkurrues.”
Prandaj, ekonomisti është në favor të një “përjashtimi bujqësor” të ngjashëm me atë që i është dhënë sektorit kulturor të Francës – një ide e paraqitur kohët e fundit nga qeveria.
“Përjashtimi kulturor” i vendit nënkupton masa të veçanta proteksioniste me qeverinë që argumenton se produktet kulturore nuk duhet të trajtohen në të njëjtën mënyrë si mallrat.
“Një sistem i tillë mund të mbrojë sektorin tonë bujqësor duke hedhur themelet për rrjetet lokale të ushqimit,” tha Cayla.
Por Alan Matthews, profesor emeritus i politikës bujqësore evropiane në Departamentin e Ekonomisë në Kolegjin Trinity me bazë në Dublin, mendon se marrëveshja Mercosur është e dobishme.
“Kjo do të lejonte vetëm uljen e tarifave të importit për një sasi të kufizuar të importeve bujqësore dhe është e rëndësishme në situatën aktuale të tensionuar gjeopolitike, për shembull në lidhje me Rusinë, të kemi marrëveshje tregtare me pjesë të tjera të botës,” tha Matthews për DW.
“Nevojitet një sistem më i qëndrueshëm”
Eksperti bujqësor Aubert mendon se qeveria që mbështet fermerët për këtë çështje është një tjetër shenjë se sa të kujdesshëm janë politikanët ndaj ndikimit të tyre. Sidomos përpara zgjedhjeve parlamentare të BE-së të qershorit.
“Partia e re e fermerëve holandezë mund të ndihmojë ekstremin e djathtë të vendit në pushtet, e djathta ekstreme e Gjermanisë ka mbështetur protestat e fundit të fermerëve dhe jo më kot politikania franceze e ekstremit të djathtë Marion Marechal-Le Pen, ish-kandidatja presidenciale Marine Le Pen mbesa, shkoi për të parë fermerët që protestonin në Bruksel”, nënvizoi ai.
Bas-Defossez thotë se ky është një kërcënim për demokracinë evropiane.
“Fermerët francezë po përpiqen të kalojnë valën e ndjenjave anti-BE – megjithëse ata janë përfituesit më të mëdhenj të Politikës së Përbashkët Bujqësore të BE-së (CAP),” tha ajo.
“Ata po e bëjnë Marrëveshjen e Gjelbër të BE-së, e cila supozohet të sigurojë një tranzicion drejt një shoqërie më të qëndrueshme, një kok turku edhe pse marrëveshja nuk ka ende ndonjë ndikim konkret në sektorin bujqësor,” shtoi Bas-Defossez.
Harriet Bradley nga instituti i mendimit me qendër në Bruksel, Instituti për Politikat Evropiane të Mjedisit, ndan shqetësimet e saj.
“Ne i kuptojmë sfidat sociale dhe ekonomike me të cilat përballen fermerët, por është dritëshkurtër t’i dorëzohemi kërkesave të tyre për më pak rregullore mjedisore në vend që të krijojmë një perspektivë të qëndrueshme afatgjatë që i bën ata më elastikë ndaj motit ekstrem,” tha Bradley.
Aubert thotë se duhet të plotësohet një kusht për të hapur atë rrugë.
“Ne duhet të krijojmë një sistem ku të bëhet ekonomikisht i vlefshëm për të prodhuar në një mënyrë më miqësore me mjedisin – përndryshe, thjesht nuk ka asnjë nxitje për të ndryshuar mënyra,” theksoi ai.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Deutsche Welle“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Fermerët grekë marshojnë drejt Athinës për të protestuar
