Bota e pasur është në mes të një bumi të paprecedentë migracioni. Vitin e kaluar 3.3 milionë njerëz më shumë u shpërngulën në Amerikë sesa u larguan, pothuajse katër herë niveli tipik në vitet 2010. Kanadaja pranoi 1.9 milionë emigrantë. Britania mirëpriti 1.2 milion njerëz dhe Australia 740,000. Në çdo vend numri ishte më i madh se kurrë më parë. Për Australinë dhe Kanadanë, migrimi neto është më shumë se dyfishi i niveleve para-covid. Në Britani marrja është 3.5 herë më shumë se 2019.
Lëvizjet e mëdha të njerëzve kanë pasoja të mëdha ekonomike. Sipas FMN-së, forca e punës e lindur jashtë në Amerikë është 9% më e lartë se në fillim të vitit 2019. Në Britani, Kanada dhe eurozonë është rreth një e pesta më e lartë. Rritja e emigracionit në Amerikë do të thotë se ekonomia e saj do të jetë 2% më e madhe gjatë dekadës së ardhshme nga sa ishte parashikuar. Fluksi i punëtorëve ndihmon gjithashtu në shpjegimin e rritjes së fortë ekonomike të vendit. Por ndikimi i imigracionit shkon përtej një efekti aritmetik mbi PBB-në – ai shtrihet në inflacion, standarde të jetesës dhe buxhetet e qeverisë. Dhe të ardhurit e fundit ndryshojnë nga ato të mëparshmet në një mënyrë të rëndësishme: më shumë janë me aftësi të ulëta.
Shumë politikëbërës kanë argumentuar kohët e fundit se migrimi po ndihmon në frenimin e rritjes së çmimeve duke lehtësuar mungesën e fuqisë punëtore. Lista e njerëzve që kanë përmendur ose lënë të kuptohet për këtë shoqatë përfshin Gita Gopinath të FMN-së, Jerome Powell nga Rezerva Federale dhe Michele Bullock nga Banka Rezervë e Australisë. Megjithatë, provat janë të dobëta dhe, në fakt, mund të tregojnë drejtimin e kundërt. Në të gjithë g10 ka pak korrelacion midis imigrimit dhe rritjes më të ngadaltë të pagave. Për më tepër, nuk ka dyshim se emigrantët kanë nevojë për gjëra sapo të mbërrijnë, duke rritur kërkesën.
Askund nuk është më e qartë kjo se sa në rastin e banesave me qira, të cilat janë të mangëta në të gjithë anglosferën. Hulumtimi nga Goldman Sachs, një bankë, sugjeron se në Australi çdo rritje prej 100,000 në emigracionin vjetor neto jashtë shtetit rrit qiratë me rreth 1%. Një dokument nga Banka e Kanadasë në dhjetor vuri në dukje se: “Rritja fillestare e imigracionit që ka përjetuar Kanadaja ka më shumë gjasa të jetë inflacioniste në afatin e afërt.”
Po ndikimi i imigracionit në rritjen ekonomike? Edhe pse të ardhurit e rinj po e rrisin qartë PBB-në, ato duket se po e zvarritin PBB-në për person—matësi me të cilin ekonomistët zakonisht vlerësojnë standardet e jetesës. PBB-ja për person ka rënë ose nuk ka arritur të rritet për katër tremujorë radhazi në Australi dhe shtatë në Britani. Në Kanada, ku rënia e masës është më e theksuar, prodhimi për person ra me 2% në vitin 2023. E njëjta pamje është në Gjermani, Islandë dhe Zelandën e Re.
Kjo pasqyron një ndryshim në llojin e emigracionit. Për shembull, ndërsa përpara pandemisë Covid-19, emigrantët në Amerikë kishin po aq të ngjarë të kishin një diplomë bachelor sa bashkëmoshatarët e tyre të lindur në vend, të ardhurit e sotëm kanë më shumë gjasa të kenë udhëtuar nga pjesët e varfra të Amerikës Latine dhe nuk kanë të drejtën ligjore për të punuar. Rreth 2.4 milionë njerëz hynë në Amerikë vitin e kaluar duke kaluar ilegalisht kufirin jugor të vendit.
Vendet e tjera të pasura kanë më pak hyrje të paligjshëm, por edhe ata kanë parë rritjen më të madhe të emigracionit në mesin e atyre me aftësi të ulëta dhe me pagë të ulët. Përqindja e migrantëve që u shpërngulën në Australi vitin e kaluar me vizë për punëtorë të kualifikuar ishte një e pesta më e ulët se në vitin 2019; shumë të tjerë që punonin me shpinës dhe studentë morën leje. Në Kanada, 800,000 punëtorë dhe studentë të huaj të përkohshëm përbënin pjesën më të madhe të rritjes së popullsisë së vitit të kaluar prej 3.2%, një normë rritjeje më e shpejtë se ajo e pothuajse të gjitha vendeve në Afrikën Sub-Sahariane.
Britania u largua nga BE pjesërisht me premtimin e një sistemi imigrimi më të vogël dhe më të kualifikuar, por edhe atje më pak se një në pesë të ardhur vitin e kaluar ishte një punëtor i kualifikuar. Pjesa e lejeve të lidhura me punë që kërkojnë më pak se trajnimi i nivelit të diplomuar është rritur nga 11% në 2021 në 62% vitin e kaluar. Vizat studentore në Britani janë rritur me 70% që nga viti 2019, me të reja që jepen kryesisht për diploma master në universitete me kosto më të ulët dhe më pak selektive. Ashtu si shumë vende të tjera në Evropë, Britania ka pranuar gjithashtu shumë refugjatë ukrainas.
Paraqitja e ankesave
Industritë që janë më të zëshmit për mungesën e punëtorëve dhe që punësojnë shumë emigrantë, si bujqësia dhe mikpritja, priren të mos kërkojnë kualifikime ose përvojë dhe ofrojnë paga dhe kushte të dobëta. Ndërkohë, sektorët me pagesë më të lartë që kërkojnë kualifikime ose përvojë priren të mos përfitojnë shumë nga rritja e migracionit. Merrni industrinë e ndërtimit të Kanadasë, e cila kërkon tregtarë të aftë. Vetëm 5% e banorëve jo të përhershëm të punësuar punojnë në këtë sektor, nën peshën e tij prej 8% të punësimit total.
Matjet e PBB-së për person nuk tregojnë të gjithë historinë. Kur një emigrant me aftësi të ulëta arrin dhe punon për të ardhura nën mesataren, PBB-ja për person bie edhe nëse prania e tyre rrit të ardhurat e çdo individi, thekson Giovanni Peri nga Universiteti i Kalifornisë, Davis. Hulumtimet nga Z. Peri dhe bashkëautorët tregojnë se punëtorët vendas janë lënë më mirë nga migrimi, sepse ata marrin punë me paga më të larta dhe më produktive, ndërkohë që ua lënë punën fizike dhe të paguar keq emigrantëve. Në fakt, imigrimi krijon një fuqi punëtore më të larmishme, duke lejuar më shumë specializim. Njerëzit që kanë më shumë gjasa të shohin rënien e pagave të tyre si rezultat i migrimit janë ata që janë më të ngjashëm me migrantët, që janë zakonisht gjeneratat e mëparshme të punëtorëve të huaj.
Disa shqetësohen gjithashtu se puna e lirë i dekurajon kompanitë që të bëjnë investime për rritjen e produktivitetit, megjithëse kjo është e gjerë për arsye të ngjashme. Mund të jetë e vërtetë që emigracioni i lartë lejon, të themi, një lavazh makinash të punësojë më shumë punëtorë sesa të blejë një makinë të re. Në të vërtetë, një studim nga Ethan Lewis i Kolegjit Dartmouth zbuloi se imigrimi i lartë në Amerikë në vitet 1980-90 bëri që fabrikat të adoptonin më pak makineri. Dhe në Australi dhe Kanada raporti kapital-punëtor tani po bie. Por nëse as të sapoardhurit dhe as vendasit nuk janë më të varfër si rezultat, cili është problemi?
Ekziston një kontekst në të cilin mesataret kanë rëndësi: ofrimi i shërbimeve publike. Nëse PBB-ja për person bie, cilësia e tyre mund të përkeqësohet. Për këtë arsye, Milton Friedman tha një herë se “nuk mund të kesh njëkohësisht emigracion të lirë dhe një shtet të mirëqenies”. Shteti është nën presion në pjesën më të madhe të botës së pasur. Rrugët janë të mbingarkuar dhe në vendet me kujdes shëndetësor publik, listat e pritjes së spitaleve janë të gjata. “Këto nuk janë eksternalitete, ato janë efekte të drejtpërdrejta të pjesëmarrësve të rinj të tregut që ndikojnë në ofertën dhe kërkesën,” thotë Mikal Skuterud nga Universiteti i Waterloo.
Pyetja thelbësore është nëse të ardhurit e rinj në rrjet kontribuojnë ose rrjedhin nga arkat publike. Llojet me aftësi të larta japin kontribute të mëdha fiskale neto. Por për punëtorët me kualifikim të ulët, kjo pyetje është më e vështirë për t’u përgjigjur. Në favor të emigrantëve është fakti se, për shkak se ata zakonisht mbërrijnë si të rritur, ata nuk kërkojnë shkollimin publik, i cili është i shtrenjtë. Dhe ata madje mund të mbështesin drejtpërdrejt shërbimet publike. Rritja më e madhe në lëshimin e vizave britanike të punës vitin e kaluar, prej 157%, ishte për punonjësit shëndetësorë dhe të kujdesit të nevojshëm dëshpërimisht.
Problemet e mundshme vijnë më vonë. Emigrantët plaken dhe dalin në pension. Sistemet e sigurimeve shoqërore janë shpesh progresive, duke u rishpërndarë nga të pasurit tek të varfërit. Kështu, një migrant me të ardhura të ulëta, i cili pretendon një pension qeveritar – për të mos përmendur përdor kujdesin shëndetësor të ofruar nga qeveria – mund të përfundojë si një pengesë fiskale në përgjithësi. Ata kanë më shumë gjasa të kenë një efekt pozitiv gjatë gjithë jetës në portofolin publik nëse largohen para se të plaken.
Se si do të shkundet kjo varet nga vendi dhe emigrantët në fjalë. Një rishikim nga Akademitë Kombëtare të Shkencave, Inxhinierisë dhe Mjekësisë të Amerikës në vitin 2016 vlerësoi se ndikimi fiskal 75-vjeçar i një emigranti me më pak se një arsim të mesëm, në të gjitha nivelet e qeverisjes dhe duke përjashtuar të mirat publike si mbrojtja kombëtare, ishte negativ. 115,000 dollarë në 2012 dollarë. Në të kundërt, një studim nga Oxford Economics në 2018 zbuloi se në Britani rreth një e treta e emigrantëve ishin larguar nga vendi dhjetë vjet pas mbërritjes, megjithëse nuk i dallonte ata për nga niveli i aftësive.
Nëse ndikimi fiskal është pozitiv, ai nuk do të ndihet nëse qeveria nuk investon në përputhje me rrethanat. Një fitim i papritur nuk është i mirë nëse shërbimet publike lejohen të përkeqësohen gjithsesi, si në Britani, ku qeveria po shkurton taksat përpara zgjedhjeve. Në mënyrë të ngjashme, nëse rregulloret ndalojnë zgjerimin e infrastrukturës për të akomoduar të ardhurit, migrimi rrezikon të provokojë një reagim. Askund nuk është më e dukshme kjo se sa në rastin e banesave, ku oferta kufizohet rreptësisht nga rregullimi i tepërt në shumë prej të njëjtave vende që tani po përjetojnë një rritje të migrimit. Emigrantët, si vendasit, kanë nevojë për vende për të jetuar, gjë që rrit imperativin për të ndërtuar. Të mirëpritësh të ardhurit e rinj do të thotë shumë më tepër sesa thjesht t’i lejosh ata të hyjnë.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Rritja e pagave ‘frenon’ emigracionin
Si po goditen ‘pas shpine’ bizneset prodhuese dhe eksportuese
