Jo vetëm një pushtim apo një bllokadë ushtarake. Ndër opsionet me të cilat Kina mund të marrë Tajvanin, pa gjuajtur asnjë të shtënë, sipas qendrës së mendimit me qendër në Uashington, Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), ekziston edhe një mënyrë e tretë. Më saktësisht janë veprime që çojnë në një lloj “zone gri” lufte, të kryera pak më poshtë të ashtuquajturat akte aktuale të luftës, por që ende mund t’i bëjnë shumë dëm ishullit. Pra, nNë karantinë totale ose e pjesshme e Tajvanit, ndoshta duke bllokuar hyrjen në porte dhe duke parandaluar furnizimet jetike si energjia që të arrijnë te 23 milionë banorët e ishullit, shpjegon raporti i sapo publikuar nga CSIS dhe i ripublikuar nga “CNN”. Në këtë mënyrë, ushtria kineze mund të izolojë Tajvanin, të paralizojë ekonominë e tij dhe ta bëjë ishullin demokratik t’i nënshtrohet vullnetit të Partisë Komuniste në pushtet në Pekin, pa përdorur një plumb apo raketë. Nga ana tjetër, Partia Komuniste Kineze pretendon se ishulli është i veti, pavarësisht se nuk e ka kontrolluar kurrë, dhe ka premtuar se do të “ribashkohet”, me forcë nëse është e nevojshme.
Zona gri
Taktikat e përshkallëzuara të zonës gri të Kinës u shfaqën qartë këtë javë ndërsa anijet e Rojës Bregdetare të Kinës u përleshën me anijet e Marinës Filipine në Detin e Kinës Jugore. Videot treguan trupat e Pekinit që kërcënonin filipinasit me sëpatë dhe armë të tjera me tehe dhe Manila tha se një nga ushtarët e saj humbi gishtin e madh në një përplasje të nxitur nga Kina. Niveli i dhunës ishte një hap i madh nga përleshjet e mëparshme pranë Second Thomas Shoal, ku Filipinet mbajnë një post në një anije luftarake të plazhit në ujërat e pretenduara nga Pekini dhe Manila. Në mënyrë të ngjashme, frikësimi ushtarak dhe ekonomik i Pekinit ndaj Tajvanit, një ekonomi shumë e zhvilluar e tregut të lirë, është shtuar nën udhëheqjen e Xi Jinping.
“Karantina”
Raporti vë në dukje se Roja Bregdetare e Kinës – si shumica e rojeve bregdetare në mbarë botën, konsiderohet një agjenci e zbatimit të ligjit. Kjo do të thotë se mund të ndalojë dhe rregullojë transportin nëpër ishull në atë që quhet karantinë, e cila ndryshon nga një bllokadë. “Një karantinë(është një operacion i udhëhequr nga zbatimi i ligjit për të kontrolluar trafikun detar ose ajror brenda një zone të caktuar, ndërsa një bllokadë është më së shumti natyrë ushtarake,” thotë raporti. E drejta ndërkombëtare e konsideron një bllokadë një akt lufte, thonë ekspertët. “Një karantinë e udhëhequr nga roja bregdetare e Kinës nuk është një shpallje lufte kundër Tajvanit,” thotë raporti dhe do ta vendoste SHBA-në në një pozitë të vështirë, paralajmërojnë autorët e tij. Uashingtonit i kërkohet ligjërisht – sipas Aktit të Marrëdhënieve me Tajvanin – t’i sigurojë ishullit mjetet për t’u mbrojtur dhe ai e furnizon atë me armatim mbrojtës. Por nëse anijet apo avionët ushtarakë amerikanë do të ndërhynin në atë që Kina thotë se është një operacion i zbatimit të ligjit, SHBA mund të shihen si nismëtare të armiqësive ushtarake.
Pasojat globale
Analistët e jashtëm që shqyrtuan raportin e CSIS dhe folën me CNN e panë atë si të besueshëm. Por ata gjithashtu kishin dyshime të rëndësishme për mënyrën se si mund të shkonin gjërat. Disa përmendën se si ekonomia nuk është domosdoshmërisht në favor të Pekinit. “Mbajtja e karantinës do të jetë e shtrenjtë dhe kërkon shumë kohë,” tha Carl Schuster, një ish-drejtor i operacioneve në Qendrën e Përbashkët të Inteligjencës të Komandës së Paqësorit të SHBA.”Taipei nuk do të dorëzohet në më pak se 60 ditë,” thotë Schuster. “A mundet Pekini të mbajë përpjekjet dhe reagimin e mundshëm ndërkombëtar për kaq gjatë?”, pyet ai. Përpjekjet për të prishur status quo-në përgjatë ngushticës së Tajvanit mund të gërryejnë më tej tregtinë e jashtme të Pekinit, paralajmërojnë ekspertët. Tajvani është një ekonomi e industrializuar, një nyje thelbësore në zinxhirët e furnizimit global dhe një prodhues i shumicës dërrmuese të gjysmëpërçuesve më të avancuar në botë. Një karantinë në ishull do të kishte pasoja ekonomike jo vetëm brenda vendit, por globalisht.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
