Është mjaft e qartë se presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, nuk do të jetë pothuajse aq mbështetës i Ukrainës në luftën kundër Rusisë sa është administrata e Joe Biden. Për më tepër, ai mund ta linte atë plotësisht. Një mundësi e tillë tashmë po shqetëson ukrainasit, të cilët do të detyrohen të kërkojnë një lloj ndihme tjetër dhe të marrin në konsideratë një zgjidhje të mundshme bërthamore që vetëm është lënë të kuptohet deri tani, shkruan “Foreign Policy”. Muajin e kaluar, presidenti ukrainas Zelensky sqaroi rezultatet e mundshme të luftës. “Ose Ukraina do të ketë armë bërthamore dhe kjo do të jetë mbrojtja jonë, ose ne duhet të kemi një lloj aleance. Përveç NATO-s, sot nuk dimë ndonjë aleancë efektive”, tha ai.
Zhvillimi i arsenalit bërthamor
Ishte hera e parë që presidenti ukrainas zbuloi rezultatin që duket gjithnjë e më i pashmangshëm. Ndërsa Kievi përballet me pakësimin e fuqisë punëtore dhe pajisjeve, e vetmja mënyrë e sigurt për të parandaluar shkatërrimin e Ukrainës është anëtarësimi në NATO. Përveç kësaj, ka mbetur vetëm një opsion: zhvillimi i arsenalit bërthamor të Ukrainës dhe rivendosja e rolit të një fuqie bërthamore nga e cila ajo hoqi dorë tridhjetë vjet më parë. Për Perëndimin, fjalët e Zelensky mund të jenë tronditëse, por për këdo që i kushton vëmendje planeve të presidentit rus Vladimir Putin, ideja se Kievi mund të ndjekë arsenalin e tij bërthamor nuk është aspak befasuese. Ndoshta Zelensky po rishqyrton një pjesë të rëndësishme të historisë së Ukrainës që shumë në Perëndim duket se e kanë harruar, por për të cilën Perëndimi mban përgjegjësi të konsiderueshme.
“Drita e kuqe” e SHBA
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Ukraina u shfaq si një nga një pjesë e vogël e vendeve që kërkonin një pjesë të arsenalit bërthamor sovjetik. Dhe pothuajse menjëherë, Shtetet e Bashkuara dhe Rusia bënë një përpjekje të përbashkët për t’i hequr Ukrainës armët e saj të reja, duke ia dalë mbanë në 1994 përmes Memorandumit tashmë famëkeq të Budapestit. Uashingtoni ishte jashtëzakonisht krenar për atë lëvizje, e cila përfundimisht vendosi skenën për pushtimin e mëvonshëm të Ukrainës nga Rusia. Kur Bashkimi Sovjetik u shemb në 1991 – i ndihmuar nga përpjekjet antikoloniale ukrainase për të arritur pavarësinë, arsenali bërthamor sovjetik u nda midis disa kombeve të reja, duke përfshirë Ukrainën. Dhe pothuajse menjëherë, zyrtarët amerikanë vendosën se Kievit nuk mund dhe nuk duhet t’i besohet ruajtja e arsenalit të tij bërthamor. Administratat e George HW Bush dhe Bill Clinton e siguruan Rusinë se Moska mund të ruante statusin e saj si një fuqi bërthamore. Vende si Bjellorusia, Kazakistani dhe Ukraina, duhej të hiqnin dorë nga arsenalet e tyre bërthamore post-sovjetike.
Dilema e Perëndimit
Tani, siç e bëri të qartë Zelensky, ai projekt-ligj po vjen, dhe Perëndimi tani përballet me opsionin që përfundimisht të pranojë Ukrainën në NATO ose të rrezikojë të bëhet sërish një fuqi bërthamore. Ukraina ka historinë, njohuritë teknike dhe përvojën për të zhvilluar arsenalin e saj bërthamor. Nëse një komb si Koreja e Veriut, që tani merr pjesë në pushtimin rus të Ukrainës, mund të zhvillojë sistemet e veta bërthamore, atëherë një vend si Ukraina duhet ta bëjë këtë shumë më lehtë. Nëse NATO vazhdon t’i mbyllë derën anëtarësimit të Ukrainës, atëherë një Kiev i bërthamuar do të ishte alternativa e vetme. Rreth kohës kur Shtetet e Bashkuara po e detyronin Ukrainën të hiqte dorë nga armët e saj bërthamore, zyrtarët polakë po bënin zhurmë për nisjen e shpejtë të programit të tyre bërthamor të brendshëm, pavarësisht nga dëshirat e SHBA-së. NATO u zgjerua në Poloni në 1999, duke eliminuar nevojën për një arsenal bërthamor polak. Por Ukraina nuk ka më kohë të presë anëtarësimin në NATO. Çdo ditë e më shumë po bëhet më e qartë se Perëndimi duhet ta pranojë Ukrainën në NATO ose të fillojë të përgatitet që Ukraina të bëhet sërish një fuqi bërthamore.
