Sulmi i Rusisë në anijet detare ukrainase në Detin e Zi ishte një shkelje e ligjit ndërkombëtar dhe një përshkallëzim i rrezikshëm i luftës së padeklaruar të Kremlinit për më shumë se katër vjet kundër Ukrainës në Krime, në krahinat e shkëputura të Ukrainës lindore dhe tani në det.
Kremlini mund të thojë gjithçka për provokimin, për përpjekjen e presidentit ukrainas për devijim politik ose për ndonjë gjë tjetër, por asnjë nga këto nuk ndryshon faktin se Rusia nuk kishte ndonjë justifikim ligjor për gjuajtjen e tre anije të Ukrainës dhe pengimin e tyre.
Dy anije të vogla të blinduara, u drejtuan për Ngushticën Kerç, e cila ndan Krimenë nga Rusia dhe është hyrja e vetme në Detin Azov. Rusia pretendoi se kishin kaluar në ujërat ruse, në Krime, të cilën e ka ankesuar në vitin 2014.
Ukraina dhe shumica e çdo shteti tjetër në botë ende e konsiderojnë Krimenë dhe ujërat bregdetare si territor ukrainas. Dhe sipas një traktati të nënshkruar nga Ukraina dhe Rusia në vitin 2004, kur ata ende mund t’i referoheshin njëri-tjetrit si “kombe historike vëllazërore”, Deti i Azovit dhe Kerçi u përcaktuan si ujëra të përbashkëta territoriale. Ky traktat, i nënshkruar nga Presidenti Vladimir Putin i Rusisë, është ende në fuqi.
Megjithatë, që kur Putin ndërtoi një urë të re mbi ngushticën Kerç në muajin maj, Rusia ka kërkuar vazhdimisht të imponojë kontrollin e saj mbi ngushticën dhe detin Azov. Kremlini ka filluar të ndalojë dhe të inspektojë anijet që shkojnë për në portet ukrainase të Mariupol dhe Berdyansk, duke krijuar vonesa të gjata dhe duke shkaktuar humbje të mëdha për to.
Çfarëdo arsye që Ukraina mund të ketë pasur për të dërguar tre anije drejt ngushticës, ajo kishte të drejtat e saj. Reagimi i Rusisë, që hap zjarr në anije, duke plagosur disa marinarë, duke sulmuar avionët luftarakë dhe duke bllokuar kalimin nën Urën e Krimesë, ishte agresion i rrezikshëm, dhe i paligjshëm.
Ambasadorja amerikane në Kombet e Bashkuara, Nikki Haley, deklaroi në një takim të Këshillit të Sigurimit se veprimet e Rusisë ishin një “shkelje e egër e territorit sovran të Ukrainës”. NATO, Bashkimi Evropian dhe udhëheqësit evropianë u bashkuan për denoncimin e Rusisë. Presidenti ukrainas Petro Poroshenko tha se Sekretari i Shtetit Pompeo i tha atij se Ukraina mund të priste “ndihmë të plotë, përfshirë ndihmën ushtarake” për të mbrojtur sovranitetin ukrainas.
Trump ka heshtur edhe pse ambasadorja Haley tregoi se po fliste edhe për të. “Ne nuk na pëlqen ajo që po ndodh në asnjë mënyrë,” tha Trump në Misisipi. “Ne nuk na pëlqen ajo që po ndodh dhe shpresojmë se do të zgjidhet.” Ai shtoi: “E di që Evropa nuk është e kënaqur. Po punojnë për të. Ne të gjithë po punojmë së bashku. ”
Përplasja në det kishte pasoja fatkeqe për politikën tashmë të çrregullt të Ukrainës. Orë pas kapjes së anijeve, Poroshenko thirri një takim të shefave të tij të sigurisë dhe shpalli ligjin ushtarak në krahinat jugore dhe lindore, të cilat u miratuan nga Parlamenti ukrainas, deri në 30 ditë. Ligji ushtarak kishte sjellë shqetësime të konsiderueshme, pasi i jep më shumë pushtet qeverisë, duke kufizuar tubimet publike, mediat, lëvizjen e lirë dhe liritë e tjera civile.
Poroshenko kërkoi që të shtyjë zgjedhjet kombëtare në mars, të cilat ai duket se do t’i humbë. Të gjitha veprimet e tij japin përshtypjen se ai po e përdor krizën për përparësi politike.
Perëndimi nuk është gati për të imponuar më shumë dënime ose për të ofruar më shumë mbështetje ushtarake për Ukrainën. Por një sulm i drejtpërdrejtë në anijet ukrainase nuk mund të mbetet pa u ndëshkuar.
Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj perëndimorë mund të vendosin sanksione më të forta ekonomike, të ndalojnë anijet ruse që të hyjnë në Detin e Zi apo Azov ose të rrisin mbështetjen ushtarake për Ukrainën.
New York Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Incident në Detin Azov/ Rusia sulmon anijet ukrainase
Putin: Incidenti është strategji e Poroshenkos për popullaritet
Pse deti Azov është ‘molla e sherrit’?
