Populistët mendojnë se votuesit janë “të fiksuar” me imigracionin. Por nuk është kështu…
Politika Demokratike ka nevojë për dramë. Zgjedhjet janë një formë e sesionit terapeutik në të cilin votuesit përballen me frikën e tyre më të keqe; një luftë të re, një kolaps demografik, një krizë ekonomike, një horror mjedisor, por binden se ata kanë fuqinë për të shmangur shkatërrimin.
“Ndërsa zgjedhjet i afrohen,” vuri re Alexis de Tocqueville gjatë udhëtimeve të tij nëpër SHBA në fillim të shekullit të 19-të, “intrigat bëhen më aktive, shqetësuese, të gjalla dhe më të përhapura. I tërë kombi bie në ethe… Sapo rezultati shfaqet… gjithçka bëhet e qetë, dhe lumi kthehet në mënyrë paqësore në shtratin e tij”.
Nëse Tocqueville ka të drejtë, atëherë përpara syve tanë Bashkimi Evropian po shndërrohet në një demokraci të vërtetë. Tradicionalisht të qeta dhe të mërzitshme, zgjedhjet e Parlamentit Europian për herë të parë po prodhojnë dramë në skenën kombëtare. Me dy muaj para votimit, shumica e evropianëve mendojnë se diçka e rëndësishme do të ndodhë dhe se një vend i veçantë në ferr do të rezervohet për ata evropianë që nuk shqetësohen për të votuar. Por kush do të ketë përfituar sapo të mbarojë fushata zgjedhore?
Është shumë herët për të thënë. Për momentin, politikanët kanë arritur të bindin shumicën e njerëzve se Evropa qëndron në prag të një katastrofe, por ata ende nuk i kanë bindur ata se qytetarët kanë fuqinë për ta shmangur atë. Shenja e zemërimit të “jelekverdhëve” ndihen në shumë shtete anëtare të BE-së, por zgjedhjet e ardhshme evropiane nuk do të jenë një përsëritje e referendumit të Brexit. As nuk do të jenë një përsëritje e raundit të dytë të zgjedhjeve presidenciale franceze të vitit 2017, të fituara nga Emmanuel Macron.
Një sondazh i opinionit që do të publikohet së shpejti nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë dhe gazeta “YouGov” tregon se evropianët nuk janë të ndarë qartazi në pro-evropianë dhe nacionalistë. Sondazhi përshkruan katër kategori të ndryshme të qytetarëve.
Së pari, “të dëshpëruarit”: një kombinim i “atyre që kanë frikë nga fundi i botës” dhe “ata që kanë frikë nga fundi i muajit”. Ata janë të bindur se si BE dhe shtetet kombe janë shkatërruar. Statistikat tregojnë se ky është grupi më i madh në shumë shtete anëtare, por jo domosdoshmërisht grupi që përfshin votuesit më të mundshëm.
Më pas vijnë grupi “gjërat janë më të mira se sa mendoni”: votuesit që shikojnë përreth dhe priren të besojnë se, pavarësisht nga të gjitha dështimet e tyre, si BE-ja ashtu edhe shtetet e kombit funksionojnë.
Pastaj ka mbështetës të zjarrtë: ata që besojnë se BE funksionon, por problemin e kanë qeveritë e tyre kombëtare (kryesisht gjenden në Evropën qendrore dhe jugore).
Së fundi, duke përfaqësuar një pakicë të vogël, ka nacionalistë të devijuar: ata që besojnë se BE është problemi dhe shteti-komb është zgjidhja.
Këto katër grupe janë shumë të shpërndara në mënyrë të pabarabartë midis vendeve të BE.
Frika e shumë pro-evropianëve është se polarizimi aktual i politikës evropiane do të punojë në avantazhin e së drejtës populiste dhe se kryeministri i Hungarisë Viktor Orban do të arrijë t’i kthejë këto zgjedhje në një referendum mbi dështimin e Brukselit për t’u marrë me migracionin. Por kjo frikë është e ekzagjeruar.
Qëllimi i Orbanit për t’i kthyer zgjedhjet në një referendum mbi migracionin thjesht nuk do të funksionojë për tre arsye.
Së pari, ndërsa migrimi mbetet një shqetësim serioz për shumë votues, nuk është shqetësimi dominues në shumicën e vendeve.
Numri i emigrantëve të paligjshëm që kanë hyrë në BE në vitin e kaluar është e barabartë me numrin mesatar të turistëve që vizitojnë Athinën në një ditë të vetme në gusht. Edhe në Evropën qendrore, tema e migracionit ka humbur centralitetin e saj. Anketa tregon se polakët, hungarezët dhe rumunët janë shumë më të shqetësuar për korrupsionin e qeverisë sesa për një fluks hipotetik të të huajve.
Arsyeja e dytë është se në Evropën e sotme asnjë parti e madhe politike nuk mbron politikën e kufijve të hapur.
“Kufiri është liria në siguri”, shkroi Macron në letrën e tij të fundit për evropianët, duke bërë thirrje për krijimin e një Këshilli Evropian për Sigurinë e Brendshme, i cili do të ishte përgjegjës për “kontrollet e rrepta kufitare”.
Së treti, fushata e përqendruar në emigracionin e Orbanit do të dështojë për shkak të sekretit më të mirë të mbajtur në BE sot, që është në Evropën Qendrore dhe në pjesët e Evropës Jugore, ankthi kundër migracionit ka të bëjë më pak me migrantët sesa me emigrantët. Një shaka popullore në Gjermaninë Lindore komuniste ishte se autoritetet kishin frikë se Gjermania Lindore do të shkonte në perëndim do të harronte të fikte dritat. Tani shakaja është kthyer.
Fakti që populistët e djathtë qeverisin pjesë të Evropës qendrore vetëm ka forcuar dëshirën e njerëzve për të emigruar. Depopullimi dhe rënia demografike janë tragjedia e vërtetë e Evropës qendrore.
Pra, sfida më e madhe në marrëdhëniet lindje-perëndim brenda BE është kjo: si të parandaloni lëvizjen në Evropë nga një rrugë e vetme nga lindja në perëndim.
Ivan Krastev është një shkencëtar politik dhe kryetar i Qendrës për Strategjitë Liberale në Sofje të Bullgarisë
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e ka zgjidhur Evropa çështjen e emigracionit?
