Kina dhe 16 vende nga Evropa Qendrore dhe u mblodhën për takimin vjetor 16 + 1 në Kroaci. Kina dështoi të bënte qëllimet e saj të qarta, nuk arriti të përmbushte shumicën e premtimeve të saj dhe nuk ofroi garanci për nevojat e partnerëve të saj.
Nga ana tjetër, Bashkimi Evropian, ka kritikuar gjithnjë e më shumë rolin e Kinës në kontinent. Dështimi i 16 + 1 mund të ofrojë një vizion për të ardhmen e projektit “Rruga e Mëndafshtë”, planin e madh gjeopolitik të Kinës.
BE e pa formatin 16 + 1 si një përpjekje nga Kina për të ndarë bashkimin, duke ofruar investime për vendet më pak të zhvilluara të BE-së në këmbim të ndikimit politik. Fillimi i projektit “Rruga e Mëndafshit” në vitin 2013 dhe vala e mëvonshme e publicitetit, shtoi këto tensione.
Synimet e Kinës mund të kenë qenë të mira, por Pekini nuk arriti t’i komunikojë ato qartë..
Kina nuk arriti të artikulonte një vizion të qartë mbi natyrën e 16 + 1 (qoftë thjesht grupim apo përpjekje për të krijuar një organizatë me institucione të përhershme) ose strategjinë dhe objektivat e saj të investimeve në Evropën Qendrore dhe Lindore.
16 + 1 ishte një ide e mirë, por zbatimi ishte zhgënjyes, me shumë zhurmë dhe shumë pak veprim. Në pothuajse çdo vend 16 + 1, kishte shumë premtime, negociata dhe takime për shumë pak projekte përfundimtare. E njëjta gjë po ndodh edhe tani. Shumë nga projektet kineze në Evropë janë anuluar ose vonuar.
Rumania, vendi i dytë më popullor i 16-të, është një shembull i mirë. Projektet më të rëndësishme kineze janë centrali bërthamor i Cernavodës dhe termocentralet në Rovinari dhe Tarnita-Lapustesti.
Për të respektuar normat e BE, qeveria rumune organizoi një thirrje publike për oferta konkurruese në 2014, por korniza e shkurtër kohore lejoi vetëm një kompani të regjistrohej si pjesëmarrëse: Grupi i Përgjithshëm i Kinës për Energji Bërthamore. Ndërkohë, BE është e pakënaqur me miratimin e ndihmës shtetërore për investime. Këto çështje kanë komplikuar negociatat midis Rumanisë dhe Kinës lidhur me centralin bërthamor të Cernavodës, të cilat janë ende në zhvillim e sipër.
Gjatë samitit 16 + 1 në vitin 2013, u nënshkrua një projekt tjetër lidhur me një termocentral, Rovinari. Vetëm në verën e vitit 2017 filluan bisedimet reale, por ndërtimi i njësive të reja ende nuk ka filluar.
Gjërat nuk janë më të mira në rastet e fqinjëve të Rumanisë: Hungaria dhe Serbia janë duke pritur për ndërtimin e hekurudhës Budapest-Beograd që nga 2013. Që nga fillimi i projektit është përshkruar si arritja kurorëzuese e 16 + 1 dhe projektit Rruga e Mëndafshtë në Evropë, por vonesat e shndërruan atë në një fatkeqësi për iniciativën kineze, e cila nuk ka qenë në gjendje të përfundojë një projekt të madh në Evropë.
Një shembull tjetër, është puna e CEFC China Energy, një kompani private kineze e energjisë nga Shanghai që bëri investime në Republikën Çeke, të cilat fillimisht ishin private. Republika Çeke tani e gjen veten në një situatë të komplikuar. Pas ndalimit të drejtorit ekzekutiv të CEFC, Ye Jianming, kompania përfundoi në duart e shtetit, së bashku me të gjitha investimet e saj jashtë vendit. Tani shumë kompani çeke janë në pronësi të shtetit kinez.
Ky hendek midis premtimeve dhe shpërndarjes ka ndikuar në kredibilitetin e 16 + 1 dhe të statusit të Kinës si një investitor i besueshëm në disa nga vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore.
Konkurrenca midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës nxehet, bota po lëviz përsëri në blloqe të ndara. Dhe pavarësisht nga dëshira e tyre për para kineze, vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, nëse detyrohen të zgjedhin midis Uashingtonit dhe Pekinit, do të përfundojnë në anën amerikane…
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Evropa s’po vendos: ‘Luftë’ apo partneritet me Kinën?
Italia po kafshon dorën që e ushqen…
Italia nënshkroi me Kinën/ Pse shqetësohet Brukseli?
