Vizioni i Presidentit kinez Xi Jinping për vendosjen e Pekinit në qendër të çështjeve ekonomike globale është krijimi i lidhjeve të reja të të gjitha llojeve, nga ndërtimi i infrastrukturës në forcimin e lidhjeve kulturore. “Rruga e re e mëndafshtë” synon pikërisht këtë.. Por kritikët paralajmërojnë se projekti, i cili filloi në vitin 2013, nxit korrupsionin, krijon varësi financiare dhe shtrin fuqinë ushtarake kineze. Për këtë projekt kanë lindur disa mite.
Miti nr. 1
Kina po shpenzon triliona.
“Projekti prej 8 trilionë dollarë”, paralajmëroi një titull britanik vitin e kaluar. New York Times e ka quajtur atë “Plani i $ 1 Trillion i Kinës për të shkundur rendin ekonomik”.
Shifrat e sakta janë të papërcaktuara, sepse projekti gjithnjë në zgjerim dhe i hapur.
Miti nr. 2
Motivet ushtarake nxisin BRI.
“Kjo është një përpjekje e bashkërenduar strategjike nga Kina për të fituar një terren dhe për të zhvendosur Shtetet e Bashkuara dhe aleatët dhe partnerët tanë në rajonin Indo-Paqësor”, tha kreu i Komandës së Paqësorit të SHBA, vitin e kaluar.
Por deri më sot, BRI është më së shumti një program ekonomik dhe politik me implikime ushtarake, sesa e kundërta.
Miti nr. 3
Projektet kineze janë të lira.
Partnerët e Kinës shpesh pretendojnë se kanë arritur marrëveshje të mira. “Qeveria kineze dhe banka e importit të eksportit të Kinës do të ofrojnë kushte më të mira se çdo hua e zhvillimit të bankës në dispozicion në Evropë,” shpjegoi ministri i punëve të jashtme dhe tregtisë i Hungarisë në vitin 2016. “Bankat tona nuk ofrojnë këto lloje të normave të interesit” tha Ministrja e Financave të Malajzisë, në 2017.
Por shumica e kredive kineze janë në kushte komerciale, me norma interesi më të larta sesa ndihma standarde e huaj.
Miti nr. 4
Projekti është shumë i qendërzuar .
Hartat BRI përshkruajnë një botë në të cilën të gjitha rrugët të çojnë në Pekin. “Qeveria e Kinës ka ndërmarrë veprime të tjera për të centralizuar [BRI] brenda politikës së saj të jashtme”, shpjegon një raport i Departamentit të Mbrojtjes të SHBA.
Por realiteti nuk është ekzaktësiht kështu, sepse grupet e interesit brenda dhe jashtë Kinës po formojnë aktivitete që i përshtaten agjendave të tyre. Rezultati është një grup aktivitetesh që shpesh janë më kaotike sesa strategjike.
Miti nr. 5
Rruga e Mëndafshit po kthehet.
“Shpresoj që vizita e Presidentit Xi do të forcojë më tej lidhjet midis Italisë dhe Kinës: dy vende që, që nga koha e Marco Polo, kanë një marrëdhënie miqësore miqësore të qëndrueshme”, shkruante një zyrtar i lartë italian këtë pranverë. Kur një tren nga Kina arriti në Londër në vitin 2017, në rrugën e parë të drejtpërdrejtë të mallrave midis dy vendeve, Telegrafi e shpalli atë “një kapitull të ri në historinë e rrugës tregtare shekullore”.
Tregtia tokësore nuk po bën një rikthim epokal, meqë 90 për qind e mallrave të botës udhëtojnë nga deti, por konkurenca e fuqisë së madhe është.