MENU
klinika

Kur është e rrezikshme!

Gjakderdhja e tepruar? Kur mund të shkaktojë anemi?

05.07.2019 - 12:14

Anemia për shkak të gjakderdhjes së tepërt rezulton kur humbja e qelizave të kuqe të gjakut tejkalon prodhimin e qelizave të reja të kuqe të gjakut.

Kur humbja e gjakut është e shpejtë, presioni i gjakut bie dhe njerëzit mund të ndihen të trullosur.

Kur humbet gjaku gradualisht, njerëzit mund të jenë të lodhur, pa fuqi dhe të zbehtë.

Sondat, urina dhe testet e imazhit mund të jenë të nevojshme për të përcaktuar burimin e gjakderdhjes.

Shkaku i gjakderdhjes korrigjohet nga transfuzionet dhe jepen shtesat e hekurit nëse nevojitet.

Shkaku më i zakonshëm i anemisë është:

  • Gjakderdhje e tepruar

Kur humbet gjaku, trupi shpejt tërheq ujin nga indet jashtë rrjedhjes së gjakut në një përpjekje për të mbajtur enët e gjakut të mbushura.

Si rezultat, gjaku është i holluar dhe hematocrit (përqindja e qelizave të kuqe të gjakut në sasinë totale të gjakut në trup, ose vëllimi i gjakut) reduktohet. Përfundimisht, rritja e prodhimit të qelizave të kuqe të gjakut nga palca e eshtrave mund të korrigjojë aneminë.

Megjithatë, me kalimin e kohës, gjakderdhja zvoglon sasinë e hekurit në trup, kështu që palca e eshtrave nuk është në gjendje të rrisë prodhimin e qelizave të reja të kuqe të gjakut për të zëvendësuar ato që humbasin.

  • Humbja e shpejtë e gjakut

Simptomat mund të jenë të rënda fillimisht, sidomos nëse anemia zhvillohet me shpejtësi si pasojë e humbjes së papritur të gjakut për shkak të lëndimit, kirurgjisë, lindjes së fëmijës ose një ene gjaku të çarë.

Humbja e sasive të mëdha të gjakut papritmas mund të krijojë dy probleme:

Presioni i gjakut bie për shkak se sasia e lëngut të lënë në enët e gjakut është e pamjaftueshme.

Furnizimi me oksigjen i trupit zvogëlohet në mënyrë drastike sepse numri i qelizave të kuqe të gjakut që mbart oksigjen ka rënë shumë shpejt.

Secili problem mund të çojë në një atak në zemër, goditje në tru ose vdekje.

  • Humbje kronike e gjakut

Shumë më shpesh se një humbje e papritur e gjakut është gjakderdhje afatgjatë (kronike), e cila mund të ndodhë nga pjesë të ndryshme të trupit. Edhe pse sasi të mëdha të gjakderdhjes, të tilla si ato të hundës dhe hemorroideve janë të dukshme, sasi të vogla të gjakderdhjes nuk mund të vërehen.

Për shembull, një sasi e vogël e gjakut mund të mos jetë e dukshme në jashtëqitje. Ky lloj i humbjes së gjakut përshkruhet si i fshehtë. Nëse një sasi e vogël e gjakderdhjes vazhdon për një kohë të gjatë, një sasi e konsiderueshme e gjakut mund të humbet në total.

Një gjakderdhje e tillë graduale mund të ndodhë me çrregullime të zakonshme, të tilla si ulçera në stomak ose zorrët e holla ose kanceret në zorrë të trashë. Burime të tjera të gjakderdhjes kronike përfshijnë tumoret e veshkave ose tumoret e fshikëzës, të cilat mund të shkaktojnë humbjen e gjakut në urinë dhe gjakderdhje të rëndë menstruale.

  • Simptomat

Simptomat janë të ngjashme me ato të llojeve të tjera të anemisë dhe variojnë nga të lehta në të rënda, në varësi të:

-Sa gjak ka humbur;

-Sa shpejt humbet gjaku;

Kur humbja e gjakut është e shpejtë, sikur të humbasë vetëm një e treta e vëllimit të gjakut, mund të jetë fatale.

Marramendja kur ngrihesh pas uljes ose qëndrimit pas një periudhe shtrirë (hipotension ortostatik) është i zakonshëm kur humbja e gjakut është e shpejtë. Kur humbja e gjakut është më e ngadaltë gjatë disa javëve ose më gjatë – humbja deri në dy të tretat e vëllimit të gjakut mund të shkaktojë vetëm lodhje dhe dobësi ose aspak simptoma, nëse personi pi lëngje të mjaftueshme.

Simptoma të tjera mund të shfaqen si pasojë e gjakderdhjes ose çrregullimit që shkakton gjakderdhje. Njerëzit mund të vërejnë jashtëqitje të zeza, nëse kanë gjakderdhje nga stomaku ose zorrët e holla. Fluksi i gjakut nga veshkat ose fshikëza mund të shkaktojë urinë të kuqe ose kafe.

Gratë mund të vërejnë periudha të gjata dhe të rënda menstruale. Disa çrregullime që shkaktojnë gjakderdhje kronike, të tilla si ulçera e stomakut, shkaktojnë siklet barku. Çrregullime të tjera, të tilla si kanceret e zorrëve në një fazë të hershme, nuk shkaktojnë simptoma.

  • Diagnoza

-Testet e gjakut;

-Ndonjëherë imazhe ekoje ose endoskopi;

-Mjekët bëjnë teste të gjakut për të zbuluar aneminë kur njerëzit përshkruajnë simptomat e anemisë, kanë vërejtur gjakderdhje ose të dyja;

-Mund të nevojiten teste të imazhit ose endoskopi për të identifikuar burimin e gjakderdhjes;

  • Trajtimi

-Ndalimi i gjakderdhjes;

-Zakonisht shtesa hekuri;

Sepse hekuri, i cili kërkohet të prodhojë qeliza të kuqe të gjakut, humbet si pasojë e gjakderdhjes, shumica e njerëzve që kanë anemi për shkak të gjakderdhjes duhet të marrin shtesa hekuri, zakonisht tableta, për disa muaj. Ndonjëherë atyre u jepet hekuri intravenoz.

Për humbje të mëdha ose të shpejta të gjakut duhet të gjendet burimi i gjakderdhjes dhe gjakderdhja të ndalet. Mund të nevojitet transfuzion i qelizave të kuqe të gjakut.

Me një humbje të ngadalshme ose të vogël të gjakut, trupi mund të prodhojë mjaftueshëm qeliza të kuqe të gjakut për të korrigjuar humbjen pa nevojën për transfuzion gjaku kur mbaron gjakderdhja.

VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN


Dr. Dritan Subashi, Obstetër-Gjinekolog

A duhet të hiqni dorë nga veganizmi gjatë shtatzënisë?