MENU
klinika

Nga New York Times

Dikush fiton, dikush humbet, e të tjerë s’dinë ku janë…

23.10.2019 - 18:33

Pas rreth katër dekadash të një politike të jashtme të ndërtuar rreth “kontrollit” të Bashkimit Sovjetik, dhe pastaj dy dekadave të politikës së jashtme të ndërtuar rreth “zgjerimit”, amerikanët duan një pushim.

Puna e presidentit, sidoqoftë, është të balancojë dëshirën e amerikanëve për të mos marrë më barrë mbi supe dhe faktin se interesat dhe vlerat e SHBA-së ende kërkojnë që ne të mbetemi të angazhuar në të gjithë botën në një mënyrë të qëndrueshme.

Por angazhimi i qëndrueshëm kërkon që ne të bëjmë të paktën tre gjëra: të bëjmë mirë dallimin e fakteve e çështjeve, të bëjmë aleatë dhe të jemi të vendosur.

Megjithatë, fatkeqësisht, Trump i shkeli të gjitha këto parime në çështjen e Sirisë.

Së pari, Trump, dhe ushtria amerikane, nuk e bëri mirë dallimin midis ISIS-it në Irak dhe Siri. Ishte mjaft e logjikshme që pas shfaqjes së ISIS-it në Irak dhe Siri në vitin 2014, SHBA do të merrej me misionin e shkatërrimit të tij.

Uashingtoni u ndje fajtor pasi largoi të gjitha trupat luftarake nga Iraku para se të stabilizohej vërtet dhe ISIS kishte vrarë brutalisht gazetarët amerikanë. Kjo qasje çoi jo vetëm në humbjen e ISIS në Irak, por gjithashtu prodhoi disa efekte pozitive të papritura në politikën e Irakut.

Iraku sot mbetet një demokraci shumë e dobët, me sfida të mëdha në punësim, energji, korrupsion dhe qeverisje. Por “Iraku sot është një vend tjetër,” tha Linda Robinson në një ese kohët e fundit, lidhur me punët e jashtme me titullin “Fitimi i Paqes në Irak: Mos u dorëzoni nga demokracia e brishtë e Bagdadit. ”

Pasi u çlirua Iraku, ne u përpoqëm të prodhonim të njëjtin rezultat në Siri duke përdorur luftëtarët kurdë sirianë. Megjithatë, ne nuk arritëm të bëjmë mirë dallimin.

Në Irak, ISIS ishte armiku i demokracisë multisektariane. Në Siri, ISIS ishte armiku i demokracisë multisektariane, dhe kështu ishin Rusia, Irani Shiit, Hezbollahu Shiit dhe regjimi Shiit-Alawite i Bashar al-Asad-it.

“ISIS ishte gjithmonë dy probleme, Siria dhe Iraku, jo një problem, dhe ne duhet t’i kishim trajtuar ato ndryshe”, shpjegoi John Arquilla, një profesor i strategjisë në Shkollën e Pasuniversitetit Detar të SHBA-së në Monterey.

Trump lejoi Putinin të fitonte Sirinë.

Duke u larguar nga Siria, pa planifikuar paraprakisht ose pa u koordinuar me aleatët tanë, dhe duke tradhtuar kurdët e Sirisë, pasi ata sakrifikuan 11,000 burra dhe gra në luftën kundër ISIS, ne i dërguam një mesazh për çdo aleat të SHBA: “Më mirë bëni plane si të kujdeseni për veten tuaj, sepse nëse Rusia, Kina ose Irani vendosin të ju sulmojnë, Amerika nuk ju mbron”.

Ajo që e bën Amerikën unike si një fuqi globale është që ne kemi aleatë që kanë të njëjtat interesa dhe vlera si ne, dhe e forcojnë fuqinë tonë me një kosto të ulët për ne.

Më në fund, shumica e kuptojnë se ne nuk kemi kohë, durim, energji për demokracisë në Lindjen e Mesme.

Por ajo që mund të bëjmë dhe duhet të bëjmë është të forcojmë vendosmërinë kudo që e shohim se mund ta bëjmë. Me kurdët nuk ka ndodhur kështu.

Amerika është më e mirë se kaq, edhe nëse presidenti ynë aktual nuk është i tillë.

Thomas Friedman, New York Times