Franca iu dorëzua nazistëve në 1940 për arsye komplekse. Shkaku pak a shumë, natyrisht, ishte suksesi i pushtimit gjerman, i cili e la Francën në mëshirën e ushtrive naziste.
Por fitorja gjermane hapi telashe të thella në shoqërinë franceze. Në vend që të largoheshin nga vendi dhe të vazhdonin luftën, siç bëri qeveria Hollandeze dhe një pjesë e mbetur e ushtrisë franceze, pjesa më e madhe e qeverisë franceze dhe hierarkisë ushtarake bënë paqe me gjermanët.
Po sikur figurat kryesore (siç është Marshalli Philippe Petain) ta kishin parë situatën ndryshe?
Ndoshta pjesa tjetër e Luftës së Dytë Botërore mund të kishte shkuar shumë ndryshe.
Franca kishte në dispozicion asete për të vazhduar rezistencën e saj kundër fuqive të Boshtit. Flota Franceze ishte më e dukshmja nga këto.
Arsyeja më e madhe që shumë francezë vendosën të bashkëpunojnë me nazistët ishte frika nga ajo që Gjermania do të bënte ndryshe për Francën e okupuar.
Sidoqoftë, Franca kryesisht shmangte “Polanizimin”, shkatërrimin e plotë të njësisë kombëtare që gjermanët bënë në Lindje.
Situata mund të kishte shkuar shumë më keq për Francën, veçanërisht nëse ushtria vazhdonte një rezistencë efektive. Gjermanët gjithmonë gjenin disa bashkëpunëtorë, dhe nëse qeveria franceze vazhdonte të rezistonte, disa autoritete lokale do të kishin bashkëpunuar me nazistët.
Por kushtet në pjesën e okupuar të Francës ishin më të këqija, veçanërisht për hebrenjtë dhe kundërshtarët politikë të synuar posaçërisht nga regjimi nazist.
Franca vazhdoi të luftonte, edhe pas humbjes.
Sidoqoftë, rrjedha eventuale e Luftës së Dytë Botërore i dha një dritë veçanërisht të keqe vendimit të hierarkisë ushtarake dhe politike franceze për të pushuar rezistencën kundër Gjermanisë.
Edhe pa e ditur paragjykimin e katastrofës gjermane në Rusi, francezët kishin mjete domethënëse për t’i rezistuar Gjermanisë dhe për të vazhduar të ushtronin presion ndaj regjimit nazist.
Refuzimi i pjesës më të madhe të qeverisë franceze për të vazhduar luftën, pa dyshim që zgjati vuajtjet e kontinentit evropian.
Robert Farley
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Bota 100 vjet pas
Disa mësime nga Lufta e Parë Botërore
