Më 9 nëntor 1989, rojet kufitare të Gjermanisë Lindore hapën Murin e Berlinit dhe ndryshuan trajektoren e historisë.
Rënia e murit shënoi fillimin e përfundimit të Luftës së Ftohtë. Ishte gjithashtu një moment shprese dhe një mundësi.
Edhe para se të binte muri, lideri Sovjetik Mikhail Gorbaçov po kërkonte një “shtëpi të përbashkët evropiane”, në të cilën Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Sovjetik do të luanin një rol, duke fituar lavdërime nga liderët perëndimorë.
“Unë mendoj se kemi dalë nga një periudhë e luftës së ftohtë” tha Gorbaçov në qershor të vitit 1989. “Ne jemi thjesht në një fazë të re të marrëdhënieve, një të cilën do ta quaja paqësore periudhë në zhvillimin e marrëdhënieve ndërkombëtare.”
Tridhjetë vjet më vonë, ato “të dridhura dhe skica” po forcohen. Shtetet e Bashkuara dhe Rusia janë mbyllur tani në një Luftë të Re të Ftohtë që paraqet një rrezik të madh për njerëzimin. Së bashku të dy vendet zotërojnë gati 14,000 armë bërthamore, rreth 1.800 prej të cilave mbahen në gatishmëri.
Sipas Buletinit të Shkencëtarëve Atomikë, rreziku i “shkatërrimit të botës sonë me teknologji të rrezikshme të bërjes sonë” është në nivelin e tij më të lartë që nga viti 1953. Dhe, ndryshe nga viti 1989, ka pak shpresë se tensionet do të shkrijnë çdo kohë së shpejti.
Presidenti Trump pretendon se ai do të donte të “shoqërohej” me Rusinë, por administrata e tij ka rritur nivelin e rrezikut bërthamor.
Këtë vit, Shtetet e Bashkuara u tërhoqën nga Traktati i Forcave Bërthamore të Ndërmjetme (INF) nënshkruar në vitin 1987, një veprim që ekspertët paralajmëruan se mund të çojë në një garë të re armësh.
Kjo do të thotë që programi bërthamor i SHBA-së dhe Rusia mund të vazhdojnë të pakontrolluara, duke çuar në rritje të paqëndrueshmërisë.
Rreziku i konfrontimit bërthamor, paralajmëroi Gorbaçov në një intervistë të fundit me BBC, “është kolosale”.
Sigurisht, politika e jashtme amerikane ka luajtur një rol kritik.
Në vitet pas rënies së murit, dy ide triumfaliste dominonin politikën e jashtme të SHBA, ideja gjeopolitike e “mbarimit të historisë” dhe përhapjes së demokracisë liberale, dhe konceptit të lidhur me Shtetet e Bashkuara si “kombi i domosdoshëm”.
Ky moment duket se bën thirrje për të ringjallur vizionin e Gorbachev për një “shtëpi të përbashkët evropiane” për shekullin XXI.
Ajo që ka munguar deri më tani ka qenë bashkëpunimi amerikan dhe rus për të plotësuar përpjekjet diplomatike franceze dhe gjermane.
Tani, më shumë se kurrë, përvjetori i rënies së Murit të Berlinit është një kujtesë se kishte, dhe ende ka një alternativë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
30 vjet pas rënies së murit, gjermanët ende të ndarë
30 vjet pas, festë dhe ‘frikë’ në Gjermani
Dikur, ky njeri urdhëroi të ndërtohej Muri i Berlinit…
