Rexhep Tajip Erdogan, presidenti i Turqisë, priret të mendojë se di gjithçka, dhe nuk pranon kritika. Kjo duket se e ka çuar Erdoganin dhe Turqinë, në prag të katastrofës në Siri pas nëntë vitesh kërcënimesh bombastike, konfliktesh dhe ndërhyrjes së drejtpërdrejtë ushtarake.
Erdogan tani është i izoluar nga të gjitha anët, në kundërshtim me aktorët e tjerë të mëdhenj në krizën Siriane.
Pasi dërgoi një shtesë prej 7,000 trupash dhe forca të blinduara në Idlib muajin e kaluar për të forcuar pikat ekzistuese ushtarake, Turqia është në një luftë të hapur me regjimin e Bashar al-Asad. Ajo ka sulmuar aeroportet. Ai i ka deklaruar të gjithë “elementët” e regjimit si objektiva legjitimë.
Në mesin e vitit 2011, Ahmet Davuto Davlu, ministri i jashtëm i Turqisë, u takua me Asadin në Damask dhe i kërkoi atij të diskutonte kërkesat e demonstruesve. Asadi nuk pranoi. Davutoğlu më vonë më tha udhëheqësi sirian thjesht nuk do të dëgjonte.
Por ajo që po ndodh tani në veri-perëndim të Sirisë nuk është më një luftë në tentativë. Është një konfrontim i drejtpërdrejtë midis dy shteteve fqinje. Dhe kërcënon ta çojë Turqinë edhe më thellë në konfliktin ushtarak me Rusinë, aleati kryesor i Asadit.
Të enjten e kaluar 33 ushtarë turq në Idlib, dhe sipas turqve ishte faji i regjimit sirian.
Numri i të vdekurve mund të ketë arritur deri në 55, sipas Metin Gurcan, një analist ushtarak që shkruan për platformën rajonale të respektuar në internet al-Monitor. Duket se shumica e vdekjeve janë shkaktuar jo nga avionët sirianë, por nga sulmet ajrore të qëllimshme të rusëve. Erdogan ka refuzuar të fajësojë Rusinë, dhe Kremlini e ka mohuar përgjegjësinë.
A ishte qëllimi i Vladimir Putin, presidenti i Rusisë, t’i jepte Erdoganit një mësim?
Nëse po, duket se ka funksionuar. Tani Erdogan po shpreson për një takim ballë për ballë me liderin rus për të parandaluar përplasje edhe më të kushtueshme që Turqia nuk mund t’i fitojë. Ai do të udhëtojë për në Moskë të enjten në kërkim të armëpushimit.
Megjithatë, Putini mund të mos jetë në humor për t’u larguar. Ai dëshiron përfundimin e luftës siriane, ku forcat ruse janë angazhuar për gati pesë vjet me një kosto të konsiderueshme financiare dhe njerëzore.
Turqia bëri thirrje për mbështetje pas katastrofës së javës së kaluar. Vetëm ndihmë e kufizuar për mbikëqyrjen dhe shpërndarjen e inteligjencës u ofrua.
Edhe një herë, Erdogan po korr atë që mbolli. Ai ka tallur dhe kritikuar vazhdimisht NATO-n, udhëheqësit amerikanë dhe evropianë. Ai bleu një sistem rus të mbrojtjes ajrore, pavarësisht kundërshtimeve të forta amerikane.
Ai ka rrezikuar luftë me perëndimin kundër Shtetit Islamik duke bërë luftë për kurdët e Sirisë.
Ndërsa kriza e Idlibit u intensifikua në muajt e fundit, Erdogani pretendoi se qëllimi i tij i vetëm ishte një armëpushim i pjesshëm i vitit 2018 dhe parandalimi i një fluksi tjetër masiv të refugjatëve në Turqi.
Përulja e Turqisë nuk është shkak për të gëzuar, për Evropën dhe SHBA-në.
Demokracitë perëndimore kanë shansin e fundit për të bërë gjërat e duhura në Siri: të arrijnë një zgjidhje të drejtë dhe të qëndrueshme, dhe t’i thonë Putinit dhe aleatëve të tij që të shkojnë në shtëpi.
Simon Tisdall është një komentues i çështjeve të jashtme.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do ta zgjidhë takimi Rusi-Turqi çështjen e Idlibit?
A do ta gjejë Turqia rrugën drejt Perëndimit?
2019, vit vendimtar për Evropën…
