Tensionet aktuale midis Parisit dhe Ankarasë, veçanërisht lidhur me Sirinë dhe Mesdheun lindor, rrezikojnë të kthehen në rivalitet afatgjatë, thonë ekspertët.
Konflikti filloi të përshkallëzohej nëntorin e kaluar kur Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan këshilloi homologun e tij francez Emmanuel Macron të “kontrollonte nëse ai kishte pësuar vdekje celebrale”, pasi të dy udhëheqësit shkëmbyen kritika për ofensivën ndërkufitare të Ankarasë në verilindje të Sirisë.
Kohët e fundit Turqia fajësoi Francën për “zhvendosjen e Libisë në kaos”, vetëm një ditë pasi Macron akuzoi Ankaranë që ishte i përfshirë në një “lojë të rrezikshme” në Libi dhe i kërkoi Erdogan të përfundonte aktivitetet e tij në vendin e shkatërruar nga lufta.
Turqia mbështet Qeverinë e Akordit Kombëtar (GNA) në Tripoli dhe ka akuzuar Francën për favorizimin e komandantit rivale të GNA-së Khalifa Haftar, megjithëse Parisi e mohon këtë.
Tensionet midis dy aleatëve të NATO-s kohët e fundit u përshkallëzuan pas një përplasjeje midis anijeve luftarake turke dhe një anije detare franceze në Mesdhe, më 10 qershor. Franca kritikoi shqetësimin e supozuar për një anije franceze nga frigatet turke për sa i përket rregullave të angazhimit të NATO-s.
Megjithëse Ankaraja mohoi akuzën, NATO po kryen një hetim mbi incidentin.
Me të gjitha kartat politike dhe ushtarake në tryezë, pyetja thelbësore është nëse shkëmbime të tilla të nxehta mund të përshkallëzohen, deri në pikën e rivalitetit dhe të ndryshojnë ekuilibrin tashmë të brishtë.
“Një konflikt midis Francës dhe Turqisë në Libi dhe Mesdhe po shkon drejt një tendence më të gjerë gjeopolitike që përfshin Rusinë dhe Turqinë, në mënyra pak a shumë të koordinuara,” tha Marc Pierini, një studiues në Carnegie Evropë, për Arab News.
Pierini, një ish ambasador i BE në Turqi, bëri një krahasim midis sfidës së Rusisë për bllokun perëndimor dhe lëvizjeve të fundit të Turqisë.
Turqia fajësoi Francën për “zhytjen e Libisë në kaos”, vetëm një ditë pasi Macron akuzoi Ankaranë për përfshirje në një “lojë të rrezikshme” në Libi dhe i kërkoi Erdogan të përfundonte aktivitetet e tij në vendin e shkatërruar nga lufta.
“Rusia ka filluar prej kohësh të sfidojë NATO-n dhe BE-në me aneksimin e Krimesë. Ajo ndoqi interesat e saj ushtarake dhe politike në Siri. Në një mënyrë të qëndrueshme, Moska tani po lë gjurmën e saj ushtarake në Libi, “tha ai.
Përveç blerjes së diskutueshme të Ankarasë së sistemit rus të mbrojtjes raketore S-400, Pierini mendon se Rusia dhe Turqia kanë krijuar një realitet të ri gjeopolitik në krahun jugor të Evropës.
“Për BE-në, Mbretërinë e Bashkuar, SHBA dhe NATO, kjo është një sfidë e re,” tha ai.
Për Emre Kursat Kaya, një analist i Sigurisë në Qendrën e Stambollit për Ekonomi dhe Studime të Politikës së Jashtme (EDAM), nëse aktorë të tillë si Gjermania ose Italia nuk arrijnë të tejkalojnë hendekun, situata aktuale mund të kthehet në një rivalitet gjeopolitik.
Ai mendon se një rivalitet i tillë mund të ketë ndikime strukturore në NATO.
Ozgur Unluhisarcikli, drejtori i zyrës në Ankara i Fondit Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara, mendon se interesat përplasës të Turqisë dhe Francës kanë krijuar një konkurrencë marramendëse gjeopolitike midis dy vendeve, veçanërisht në Libi.
Sipas Unluhisarcikli, për të shmangur një situatë të tillë të dy vendet duhet të zbatojnë masa të lehtësuara nga një palë e tretë e besuar.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Erdogan nuk e mbajti fjalën për konfliktin në Libi”
BE zhgënjen Ballkanin
Erdogan: Samiti i G20 shumë i suksesshëm për Turqinë
