Ligji i ri i vendosur tani nga Kina në Hong-Kong, shkatërron frymën dhe letrën e traktatit Sino-Britanik të vitit 1984. Ajo tregon Kinën për atë që është, një diktaturë joparimore.
Kur raportova në 1997 për festimet e Hong Kongut duke i dhënë lamtumirën sundimit Britanik, kishte një pyetje kudo. Ishte: sa do të mbijetonte premtimi 50-vjeçar i Pekinit për “një komb, dy sisteme”? Supozimet ishin pesë vjet, mbase 10.
Askush nuk ëndërroi që durimi i Kinës të zgjaste 23 vjet.
Lëvizja e Pekinit ka befasuar madje edhe vëzhguesit e Kinës.
Trimëria e shtetasve të Hong-Kongut në kundërshtimin e masave të reja ka qenë mbresëlënëse.
Në vitet 1990, ideja e ish-kolonive perëndimore që shërbenin si baza paraprake të demokracisë globale, dukej thjesht e besueshme. Britania dhe Amerika madje luftuan për këtë qëllim në Afganistan dhe Irak.
Kjo ambicie ishte fantastike. Hong Kongu është pjesë e Kinës dhe përpjekja e rilindjes së saj në 1997 ishte absurde.
Edhe disidenti më i guximshëm, i ri Joshua Wong, pranoi në librin e tij të fundit “Fjala jo e lirë” se ai priste që ai përfundimisht të bëhej thjesht një qytet tjetër kinez i kontinentit. Pyetja e vetme ishte kur, dhe si.
Britania tani nuk di se si të reagojë. Ne pothuajse mund të dëgjojmë aparatet e Pekinit të qeshin ndërsa Londra shpërthen.
Johnson dëshiron të dërgojë aeroplanin në Detin e Kinës së Jugut. Është folur për rezolutat e KB, embargot tregtare, “sanksionet e synuara” dhe ostracizmin.
Ish udhëheqësi i Konservatorëve, Iain Duncan Smith dëshiron t’i tregojë Kinës se nuk mund të shpëtojë me traktatet ndërkombëtare dhe abuzimin e të drejtave të njeriut”.
Mund, dhe do. Realiteti është se Kina moderne mund të bëjë atë që i pëlqen, dhe nuk ka asgjë që Duncan Smith ose dikush në Britani – apo Evropë – mund të bëjë në lidhje me të.
Mënyra se si të trajtohet Kina moderne meriton vëmendjen. Marrëdhëniet midis Kinës dhe këtyre vendeve janë qartë të paqëndrueshme. Por ideja që perëndimi ka ndonjë rol në konflikte të tilla të mundshme, e lëre më një përgjegjësi, është çmenduri.
Ka më shumë se 100,000 studentë kinezë në Britani, shumë të dyshimtë ndaj regjimit të tyre dhe prandaj jane tani në rrezik. Ata kanë nevojë për inkurajim dhe mbrojtje nga ligjet e reja.
Një borxh tjetër i perandorisë mbetet për t’u paguar në Hong Kong, dhe Johnson kishte të drejtë këtë javë për ta paguar atë.
Kur Britania u tërhoq nga kolonia në 1997, ajo iu ofroi shumë prej njerëzve të saj një pasaportë britanike jashtë shtetit, me të drejtën e mundshme të qëndrimit në Mbretërinë e Bashkuar. Farëdo tradhtie që Kina mund të ketë kryer, Britania nuk mund t’i jepnim demokracisë Hong Kong-ut. Të paktën mund t’i japim strehë për të ikur nga armiqtë e demokracisë.
Simon Jenkins është një kolumnist i The Guardian
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
3 mësime nga protestat në Hong-Kong
3 skenarë të mundshëm për të ardhmen e Hong-Kong-ut
“Po vjen fundi”, Kina paralajmëron Hong-Kongun
