Pas shumë muajsh, ekonomia globale po vuan akoma nga tronditja e pandemisë COVID-19.
Asnjëherë më parë në kohë paqe, shoqëria jonë moderne nuk ka përjetuar diçka si kjo.
A do të ketë një “valë të dytë”, e ndjekur nga më shumë valë pas kësaj? Kjo pyetje e frikshme tani po preokupon njerëz në mbarë botën, por veçanërisht politikëbërësit dhe udhëheqësit kombëtar. Askush nuk e di përgjigjen.
Nuk ka një skenar në të cilin një ekonomi botërore e ndërlidhur nga zinxhirët e furnizimit global gjunjëzohet nga një patogjen mikroskopik.
Në fakt, përparësia e menjëhershme është lufta kundër COVID-19.
Pandemia ka pasur pasoja të rënda ekonomike dhe sociale për miliarda njerëz, dhe duket se po nxit një ndryshim global të pushtetit politik dhe ekonomik.
Por kriza gjithashtu do të ketë pasoja që zgjasin shumë përtej muajve dhe viteve të ardhshme. Nuk është e paarsyeshme të pritet që historianët e ardhshëm do ta kujtojnë vitin 2020 si fillimin e një epoke të ndryshimit transformues.
Ky mund të jetë momenti kur, pasi të kemi kuptuar pasojat e mënyrës se si kemi organizuar sistemet tona ekonomike, të angazhohemi për një zhvendosje vendimtare drejt qëndrueshmërisë.
Në atë rast, koronavirusi do të ketë shërbyer si një “alarm zgjimi”. Por nëse nuk arrijmë të bëjmë ndryshimet e nevojshme, pandemia e vitit 2020 do të shënojë fillimin e një katastrofe njerëzore të paparë.
Një gjë është tashmë e sigurt: kriza më në fund duhet të na shpëtojë nga besimi ynë naiv. Për një kohë të gjatë, thjesht është supozuar se pasojat negative të paqëllimta të rritjes së vazhdueshme ekonomike do të kompensoheshin ose minimizoheshin nga frytet e asaj rritjeje.
Megjithë faktet e qarta dhe paralajmërimet e shkencëtarëve, ne e bindëm veten se ne nuk mund të kemi kontrollin e natyrës.
Megjithatë, për të gjitha fantazitë tona për kolonizimin e hapësirës, fakti është se fuqia jonë shtrihet vetëm në një pikë të caktuar, të përcaktuar zakonisht nga horizonti i interesave njerëzore. Përtej qëndron gjithçka që ne ende nuk dimë.
Mësimi i menjëhershëm i krizës COVID-19 është se civilizimi njerëzor urgjentisht ka nevojë për një sens më të thellë të përgjegjësisë.
Shumica prej nesh do të ketë arritur tashmë në këtë realizim subjektivisht. Pyetja është nëse do të veprojmë, në mënyrë kolektive, duke filluar ndryshimet që na duhen.
Ekzistojnë 7.7 miliardë njerëz në planet, dhe kjo shifër pritet të rritet në 9.7 miliardë deri në vitin 2050. Kërkesa jonë e pangopshme për burime materiale do të vazhdojë të rritet, duke nënkuptuar që shfrytëzimi ynë i planetit do të vazhdojë të tejkalojë kapacitetin rigjenerues të sistemeve natyrore.
Ky realitet ka filluar epokën gjeologjike të quajtur Antropoceni: Për më mirë ose më keq, njerëzimi ka arritur në pikën në të cilën veprimet tona do të përcaktojnë të ardhmen për pothuajse çdo specie tjetër në planet.
Një fuqi e tillë e madhe kërkon një përgjegjësi të madhe.
Deri në fillim të Revolucionit Industrial, veprimtaria njerëzore pati pak ndikim relativ në vetë planetin.
Tani, ajo ka një efekt krejtësisht joproporcional, gjithëpërfshirës. Rritja e popullsisë dhe konsumi masiv, i nxitur nga përmirësimet eksponenciale të teknologjisë, kanë çuar në një rënie dramatike të burimeve natyrore që dikur dukeshin të pashtershme. Dhe emetimet nga e gjithë kjo prodhim kanë bërë që atmosfera të nxehet me shpejtësi marramendëse.
Ne mund të marrim përsipër përgjegjësi dhe të mbledhim guximin dhe vizionin për një Transformim të Madh.
Përballë një zgjedhjeje të tillë, ekzistojnë shumë pyetje që mund të parashtrohen.
Për çfarë qëllimi duhet të vendosim inteligjencën artificiale dhe kompjuterët kuantikë? Shumë do të joshin të zhvillojnë instrumente më të sofistikuar të luftës, apo edhe platforma më të rafinuara të konsumatorëve.
Por ajo që na duhet vërtet është analiza më e mirë e sistemeve me të cilën mund të përmirësohet shëndeti publik, të konservohet ambienti dhe të mbahet një klimë e qëndrueshme.
Në të ardhmen, ushqyerja e njerëzimit nuk do të jetë e mundur pa mbrojtur jetën bimore të botës. Duke pasur parasysh një zhdukje masive të paparë të specieve bimore dhe shtazore, nuk duhet të kemi asnjë iluzion në lidhje me aftësinë tonë për të përmbushur këtë detyrë themelore.
Në mënyrë të pashmangshme, udhëheqja e Transformimit të Madh do të jetë një detyrë për ekonomitë më të zhvilluara në botë, sepse ato kanë burimet e nevojshme të njohura dhe financiare.
Midis tyre, demokracitë perëndimore, në veçanti, duhet të marrin seriozisht idenë e lirisë që ata pretendojnë të përfaqësojnë.
Liria dhe përgjegjësia janë të lidhura ngushtë: Ata që dëshirojnë lirinë i shuajnë përgjegjësitë e tyre me rrezikun e tyre.
Kriza COVID-19 e ka bërë këtë të qartë: për të shmangur bllokimet dhe kufizimet e tjera, së pari mund të duhet të respektohet prej tyre.
Ekziston edhe një nënprodukt i krizës që nuk mund të injorohet.
Shtetet e Bashkuara dhe Kina aktualisht po shkojnë drejt një konfrontimi mbi udhëheqjen globale. Por si do të duket bota e nesërme? A do të përcaktohet pushteti kryesisht nga epërsia ushtarake, si në të kaluarën? Apo do të jetë i lidhur me burime krejtësisht të reja dhe të ndryshme?
Evropës i është ofruar një mundësi e papritur, me kusht që të mos “ngecë” në konkurrencën e superfuqive.
Përkundrazi, duhet të mbledhë guximin për të dhënë shembullin e përgjegjësisë kolektive që i nevojitet njerëzimit.
Joschka Fischer ishte Ministër i Jashtëm gjerman dhe Zëvendëskancelar nga 1998-2005. Fischer hyri në politikë pasi mori pjesë në protestat e viteve 1960 dhe 1970, dhe luajti një rol kryesor në themelimin e Partisë së Gjelbër të Gjermanisë, të cilën ai e drejtoi për gati dy dekada.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Lamtumira e Angela Merkelit
2019, viti i humbjeve të mëdha për Evropën…
Siguria evropiane dhe pengesat e Gjermanisë
