Pas premtimit të presidentit amerikan Donald Trump për të bllokuar aksesin e SHBA në TikTok, kompania e aplikacionit për video të shkurtra, ByteDance, ka qenë në bisedime me Microsoft-in, me sa duket që do ta shesë filialin e tij përpara se masa të hyjë në fuqi.
Sigurisht, është e mundur, madje e mundshmem, që qëllimi i vërtetë i Trump nuk është aq shumë për të ndaluar TikTok sa të detyrojë një shitje zjarri ndaj një blerësi amerikan.
Trump ka thënë se ai dëshiron që blerësi të jetë “shumë amerikan”, madje ka thënë se kompania blerëse duhet t’i paguajë qeverisë amerikane një tarifë për uljen e çmimit.
Edhe pse veprimet e Trump mund të sjellin përfitime afatshkurtra për Shtetet e Bashkuara, ata mbartin rreziqe të mëdha të mundshme për interesat e SHBA, për të mos përmendur rregullat ndërkombëtare dhe vendase të tregtisë.
Në fund të fundit, çfarë do të ndodhte me besimin e biznesit nëse qeveritë mendojnë se ata mund të zhvatnin ndërmarrjet private sipas dëshirës?
ByteDance u themelua në vitin 2012 nga Zhang Yiming, 29 vjeç në atë kohë dhe një histori suksesi.
Zhang është një sipërmarrës, duke përfshirë 99fang.com, një platformë në internet të kërkimit të pasurive të patundshme dhe transaksioneve.
ByteDance ka një numër të produkteve dixhitale të njohura në Kinë, përfshirë agregatorin e lajmeve në gjuhën kineze Toutiao, i cili është i ngjashëm me Google News. Por produkti i tij më i njohur në SHBA, Indi dhe më shumë se 140 vende të tjera është TikTok, i cili lejon përdoruesit të krijojnë, modifikojnë dhe postojnë video të shkurtra shpejt.
Aplikacioni është jashtëzakonisht popullor, veçanërisht tek të rinjtë. Ishte një nga aplikacionet më të shkarkuara në botë të mediave sociale si në 2018 ashtu edhe në 2019.
Me pak fjalë, TikTok është shfaqur si rival i WeChat në Kinë, dhe YouTube dhe Facebook në SHBA dhe kudo.Duke parashikuar ndjeshmërinë e SHBA në lidhje me një produkt dixhital kinez, ByteDance ka ndërmarrë disa hapa për ta bërë TikTok një entitet të veçantë.
Administrata Trump i konsideron këto masa si të pamjaftueshme, duke argumentuar se të dhënat e përdoruesve të SHBA-së janë duke u dërguar në qeverinë kineze. Por SHBA ende nuk ka paraqitur prova për këtë pretendim.
Duke e detyruar TikTok të shitet lirë tek një blerës “shumë Amerikan” do të rrezikojë shumë firma amerikane në tregun kinez. Më shumë ndërmarrje amerikane operojnë në Kinë sesa anasjelltas.
Nëse Kina do të imitonte lojërat e fatit të Trumpit, duke pretenduar, pa siguruar prova, se disa multinacionale amerikane janë kërcënime të mundshme për sigurinë kombëtare, është rrezik shumë i madh.
Një rrezik i dytë i madh është që SHBA të mund të humbasin mbështetjen për shkaqe të tjera brenda Kinës.
Kur administratat e njëpasnjëshme të SHBA-së bëjnë kërkesa në lidhje me të drejtat e njeriut, sundimi i ligjit, të drejtat e pronësisë intelektuale, dhe ndryshimi i klimës, shumë sipërmarrës kinezë, akademikë dhe të tjerë i bëjnë “jehonë”.
Shumë kinezë dëshirojnë të mësojnë nga amerikanët, në mënyrë që të mund të arrijnë këto objektiva në Kinë.
Por kur SHBA sulmon TikTok dhe firma të tjera kineze të sektorit privat, kjo sjell një reagim shumë të ndryshëm në Kinë.
Pse të shqetësoheni me normat ndërkombëtare kur eksponenti i supozuar i qeverisjes me bazë rregullat funksionon me ligjin e xhunglës?
Nëse SHBA do të kishte prova ligjore në lidhje me TikTok duke paraqitur një kërcënim për privatësinë ose sigurinë kombëtare, mund të kishte trajtuar çështjet shumë ndryshe.
Për shembull, qeveria amerikane mund të kishte njoftuar ByteDance se ruajtja e të dhënave të përdoruesve të SHBA-së, nuk ishte e mjaftueshme, dhe më pas të siguronte kohë të mjaftueshme për pronarin e kompanisë për të shitur në treg të hapur, në vend se të detyronte një transferim të një “blerësi shumë amerikan”.
Një firmë britanike, australiane, kanadeze, franceze, singapore ose japoneze duhet të konsiderohet po aq e pranueshme. Dhe për hir të biznesit, kompania meriton një shans drejtë.
Trump në thelb po bën atë që SHBA e ka akuzuar Kinën për kohë të gjatë: mosrespektimin e pronës private, hedhjen e fajit pa prova, shkeljen e të drejtave të ligjshme të firmave të huaja pa kompensim, dhe përdorimin e rregullave arbitrare.
Ende ka kohë që administrata Trump të ndryshojë drejtim dhe të shmangë dëmtimin e interesave të SHBA. Por ora po kalon – TikTok.
Shang-Jin Wei, një ish-ekonomist kryesor në Bankën Aziatike të Zhvillimit, është Profesor i Financave dhe Ekonomisë në Shkollën e Biznesit Columbia dhe Shkolla e Universitetit të Columbia për Çështjet Ndërkombëtare dhe Publike.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Trump po largon vëmendjen nga kriza e emigrantëve”
“Kina e ka humbur Europën…”
Amerika, është ende më ‘e forta’, por jo më e respektuara…
