Gjumi përmirësohet dhe zbehet me fazat e hënës, dhe njerëzit qëndrojnë zgjuar më vonë kur drita e hënës është më e fortë, zbuluan studiuesit duke krahasuar fiset primitive njerëzore me studentët e kolegjit.
“Gjumi fillon më vonë dhe zgjat më pak në tre ose pesë netët që janë para hënës së plotë. Në ato netë, gjumi ka tendencë të jetë më i shkurtër,” tha studiuesi i lartë Horacio de la Iglesia, profesor i biologjisë në Universitetin e Uashingtonit në Seattle .
Gjumi me i mire? Kjo duket të jetë gjatë disa netëve pak para hënës së re, kur ka dritën më të vogël të hënës, shtoi de la Iglesia.
Ekipi hulumtues e kuptoi këtë duke ndjekur modelet e gjumit midis gati 100 anëtarëve të komunitetit autokton Toba / Qom në provincën argjentinase të Formosa.
Anëtarët u ndanë midis tre grupeve që jetonin në kushte të ndryshme. Një komunitet rural nuk kishte qasje në energji elektrike, një i dytë kishte qasje të kufizuar, ndërsa një i tretë jetonte në një mjedis urban me qasje të plotë në energji elektrike.
Ekipi gjithashtu analizoi të dhënat e gjumit nga më shumë se 450 studentë të Universitetit të Uashingtonit.
Ciklet e gjumit të të gjithëve luhaten me fazat e hënës, zbuluan studiuesit.
Në varësi të komunitetit, sasia e përgjithshme e gjumit ndryshonte në të gjithë ciklin hënor me një mesatare prej 46 deri në 58 minuta, dhe kohët e gjumit kalonin rreth 30 minuta.
“Megjithëse efekti është më i fortë në komunitetet pa qasje në energji elektrike, efekti është i pranishëm në komunitetet me energji elektrike, duke përfshirë studentët në Universitetin e Uashingtonit,” tha de la Iglesia.
Rezultatet nga studentët e kolegjit ishin veçanërisht të habitshme, tha ai, sepse ka pak arsye për të menduar se njerëzit në mjediset urbane do të dinin për të parë nëse ishte një hënë e plotë, e re, gjysmë apo çerek në çdo natë të caktuar.
Është e njohur për ca kohë që drita luan një rol vendimtar në sistemin njerëzor cirkadian, tha Dr. Steven Feinsilver, drejtor i Qendrës për Mjekësinë e Gjumit në Spitalin Lenox Hill në Neë York City. Ai nuk ishte pjesë e studimit.
“Ekzistojnë qeliza specifike në sy që ndiejnë dritë blu, të cilat nuk diheshin deri rreth 20 vjet më parë,” tha Feinsilver, duke iu referuar dritës që shkëlqente nga TV, smartphone dhe ekranet e kompjuterit.
“Ne e dimë që drita është e rëndësishme, dhe mbase ky është një shembull që edhe drita e hënës është e rëndësishme,” vazhdoi Feinsilver.
De la Iglesia tha se ciklet e hershme të gjumit njerëzor mund të ishin përshtatur për të përfituar nga ndriçimi i siguruar nga drita e hënës për të punuar dhe shoqëruar më vonë gjatë natës. Dhe tani është zhvilluar në një tipar të integruar te njeriu modern.
“Kjo është pikërisht ajo që bëjmë me dritën artificiale. Ne zgjasim fundin e ditës,” tha de la Iglesia. “Dhe kjo është pikërisht ajo që pamë të bënin njerëzit me dritën e hënës.”
Këto zbulime mund të kenë implikime praktike për njerëzit me probleme të gjumit, tha de la Iglesia.
“Nëse mjeku ju jep një listë të praktikave që duhet të ndiqni për të përmirësuar gjumin duke filluar – si të mos ekspozoheni në dritë të ndritshme, shmangni ekranet, shmangni mediat shumë stimuluese – ndoshta në netët që vazhdojnë hënën e plotë mund të jini pak më proaktiv me ato masa sepse e dini para kohe që ato netë do të jenë veçanërisht më të vështira “, tha ai.
Studimi i ri shfaqet më 27 janar në revistën Science Advances.
