Nëse stuhia e Kapitolit në SH.B.A. ishte një përpjekje për grusht shteti, një kryengritje apo një sulm ndaj demokracisë është thjesht një çështje e cila mund të mbetet në diskutim por që nuk është parësore. Ajo që ka rëndësi është se dhuna kishte për qëllim zhvendosjen e një tranzicioni legjitim të pushtetit me urdhrin ‘e një të çmenduri’ të rrezikshëm.
Presidenti Donald Trump, i cili kurrë nuk i ka fshehur aspiratat e tij diktatoriale, tani duhet të hiqet nga pushteti, të ndalohet nga zyra publike dhe të ndiqet penalisht për krime të larta. Mbi të gjitha, ngjarjet e 6 janarit mund të kenë qenë tronditëse, por nuk ishin të habitshme.
Shumë prej nesh kishin paralajmëruar prej kohësh se zgjedhjet e vitit 2020 do të sillnin trazira civile, dhunë dhe përpjekje nga Trump për të qëndruar në pushtet ilegalisht. Përtej krimeve të tij në lidhje me zgjedhjet, Trump është gjithashtu fajtor për një shpërfillje të theksuar lidhur me çështjet e shëndetit publik.
Ai dhe administrata e tij kanë shumë faj për numrin masiv të vdekjeve të shkaktuara nga Covid-19 në Shtetet e Bashkuara, e cila përbën vetëm 4% të popullsisë globale, por 20% të të gjitha vdekjeve nga koronavirusi.
Dikur një fener i demokracisë, sundimit të ligjit dhe qeverisjes së mirë, SHBA tani duket si një republikë që është e paaftë të kontrollojë qoftë edhe një sëmundje ngjiotëse, pavarësisht se ka shpenzuar më shumë në kujdesin shëndetësor për frymë se çdo vend tjetër. Udhëheqësit autoritarë në të gjithë botën tani po qeshin me SH.B.A.-në dhe tentojnë të theksojnë problematikat e politikës së këtij vendi duke theksuar në këtë mënyrë dhe dobësitë e saj.
Sikur të mos mjaftonte dëmi që ka pësuar fuqia e SHBA-së gjatë katër viteve të fundit, kryengritja e dështuar e Trump ka dëmtuar edhe më shumë qëndrimin e Amerikës veçanërisht pozicionin e saj në botë.
Më keq, megjithëse Presidenti i zgjedhur Joe Biden do të inaugurohet në rreth një javë, kjo është një kohë mëse e mjaftueshme që Trump të shkaktojë edhe më shumë dëme në SHBA. Milicët e krahut të djathtë dhe supremacistët e bardhë tashmë po planifikojnë më shumë akte proteste, dhune dhe lufte racore në qytete anembanë SH.B.A.
Dhe rivalët strategjikë si Rusia, Kina, Irani dhe Koreja e Veriut do të kërkojnë të shfrytëzojnë kaosin duke mbjellë dezinformata ose duke filluar sulme kibernetike, përfshirë potencialisht edhe sulme kundër infrastrukturës së SHBA.
Në të njëjtën kohë, një Trump i dëshpëruar mund të përpiqet të urdhërojë një sulm ndoshta me kokfortësi ndaj taktikave bërthamore të Iranit në Natanz, me arsyetimin se po përdoret për të pasuruar uranium. Lidhur me këtë çështje, administrata Trump ka mbajtur stërvitje me bomba vjedhurazi dhe aeroplanë luftarakë të ngarkuar, për herë të parë, me armë bërthamore taktike për t’i sinjalizuar Iranit se mbrojtja e tij ajrore nuk është aspak mbrojtje.
Nuk është çudi që Kryetarja e Dhomës, Nancy Pelosi ndjeu nevojën për të kontaktuar kryetarin e Shefave të Përbashkët të Shtabit të SH.B.A.-së për të diskutuar hapat për të parandaluar një sulm bërthamor nga Dr. Strangelove në Shtëpinë e Bardhë. Ndërsa një urdhër i pajustifikuar për të filluar një sulm bërthamor në një shënjestër me një popullsi të madhe civile do të refuzohej nga ushtria si padyshim “i paligjshëm”.
Për më tepër, Trump e di se si Arabia Saudite dhe Izraeli do të mbështesnin në heshtje një sulm ndaj Iranit (në të vërtetë, Shtetet e Bashkuara mund të përfitojnë nga mbështetja logjistike dhe tokësore Saudite për të kryer një të tillë, duke pasur parasysh gamën më të shkurtër të avionëve luftarakë të armatosur bërthamore).
Mundësia e një sulmi ndaj Iranit mund t’i japë Nënpresidentit Mike Pence pretekstin që i duhet për të thirrur amendamentin e 25-të dhe për të hequr Trump nga pushteti. Por edhe nëse kjo do të ndodhte, nuk do të ishte domosdoshmërisht një fitore për demokracinë dhe shtetin e së drejtës. Trump mund dhe ka të ngjarë të falet nga Pence (siç ishte Richard Nixon nga Gerald Ford), duke e lejuar atë të kandidonte përsëri për president në 2024 ose të ishte një ndikues i madh në ato zgjedhje, duke pasur parasysh që ai tani kontrollon partinë Republikane dhe bazën e saj. Heqja e Trump me premtimin e faljes mund të jetë një marrëveshje Faustiane që Pence mund të bëjë për të goditur Trump.
Për shkak se vetë-falja që Trump ka qenë duke konsideruar mund të mos kalojë grumbullim kushtetues, është e arsyeshme të supozohet se ai do të kërkojë për rezultate të tjera krijuese. Ai nuk mund të japë thjesht dorëheqjen dhe të lejojë që Pence të mundësojë faljen e tij sepse kjo do ta bënte atë të dukej si një “humbës”, një person që pranoi humbjen. (Fyerja më e keqe në leksikun egomaniak të Trump). Por nëse presidenti do të urdhërojë një sulm ndaj Iranit dhe pastaj të bëhet një martir (i falur), ai mund të ruajë bazën e tij dhe të shmangë përgjegjësinë.
Me të njëjtin argument, Trump nuk mund të rrezikojë të fajësohet (përsëri), sepse kjo do të hapte mundësinë e skualifikimit të tij nga mundësia e një posti të rëndësishëm në të ardhmen.
Nëse e gjithë kjo tingëllon si ditët e fundit të Neronit “duke u grindur ndërsa Roma digjej”, kjo do të thotë se dëmtimi i demokracisë amerikane po përparon me shpejtësi. Duke pasur parasysh se sa të ndara politikisht, shoqërisht dhe ekonomikisht është SHBA, katër vjet udhëheqje e shëndoshë nën drejtimin e Biden nuk do të jetë e mjaftueshme për të zhbërë dëmin që është bërë. Më shumë gjasa, republikanët do të bëjnë gjithçka që munden për të sabotuar administratën e re, siç bënë me ish-presidentin, Barak Obama.
Edhe para zgjedhjeve, agjencitë e sigurimit kombëtar amerikan po paralajmëronin se terrorizmi dhe dhuna e djathtë në familje do të mbetej kërcënimi kryesor i rritur në SH.B.A. Me Biden në detyrë, ky rrezik do të jetë akoma më i lartë. Për katër vitet e fundit, milicitë e armatosura supremaciste janë mbajtur relativisht larg nga fakti që ata kishin një aleat në Shtëpinë e Bardhë.
Por sapo Trump të jetë larguar, grupet e udhëzuara prej tij nuk do të pranojnë thjesht kontrollin demokratik të presidencës dhe Kongresit.
Trump, duke vepruar nga Mar-a-Lago, do të vazhdojë të nxisë turmën me më shumë gënjeshtra dhe teori konspirative në lidhje me zgjedhjet e vjedhura.
Kështu, SHBA ka shumë të ngjarë të jetë epiqendra e re në botë e paqëndrueshmërisë politike dhe gjeopolitike në muajt dhe vitet në vazhdim.
Aleatët e Amerikës do të duhet të përmbushin premtimet e tyre kundër një kthimi të mundshëm në të ardhmen të Trumpizmit dhe rivalët strategjikë do të vazhdojnë të përpiqen të destabilizojnë SHBA-në përmes luftës asimetrike.
Bota është drejt një rrugëtimi të gjatë, dhe të vështirë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Trump duhet ndëshkuar, jo Biden ose kombi amerikan!
Analizë: Pse ligjvënësit i kërkojnë Trumpit të largohet tani?
