Gjergj Fishta lexon Lahutën

Zot, ç’ká thánë njaj Avdi Pasha:
Paska mbetë Shqypnija m’vasha,
Qysh se s’léka mbrendë nji djalë,
N’at Vranine mue sod me m’dalë,
N’at Vraninë, m’at t’zezë terthore, – 5
Kû mbe’n shkret sá armë mizore,
Kû mbe’n djerr sá tokë gratçore,
Kû mbe’n vithnat pa bagtí,
Veç prej cubash t’Malit t’ Zí,
Qi po vrasin djelmt e rí, – 10
Qi po mârrin lopët me viça,
Qi po presin dhênt me ogiça,
E po djegin kulla e stane,
E po thájn kaq zêmra nane!
Eh! Po, knjazi ke Cetina – 15
Ka lshue cubat kah Vranina,
Për me vrá atà e për me pré,
Për me djegun gur e dhé,
Veç si t’nisë degamë me né;
Pse dushmani âsht tue ndërsy, – 20
Tokët e Mbretít për me i msý,
Për me i msý e me i rrëmbý.
Nji djalë m’votër t’m’ishte llâ,
Paçë m’ia lânë t’âmën me fshâ,
Paçë m’ia lânë motrën me kjá: – 25
T’mjerën motër, ehu! pá vllá,
E n’Vraninë un kjeshë tue e qitun,
Cubat knjazit për m’ia pritun.
Por mue djalë nuk m’ká qillue;
E n’Shqypní nji djalë drangue, – 30
T’cillit mos t’i dhimet jeta
Për Daulet e troje t’veta,
Fort kërkova e s’mund e gjeta.-
Kshtû ankoi Pasha turçelí.
Oso Kuka e paska ndí: – 35
Paska ndí po, e kênka idhnue:
M’sylah dorën paska çue:
Me qitë m’Pashën ká mendue.
Por i urti kurr nuk ngutet,
Prej burrnís e jo prej tutet, – 40
Prandaj Osja ndali dorën,
E as m’e xjerrë s’e xuer mizoren,
N’fletë t’sylahit çatallue;
Veç pá folë s’mujt me u durue:
Avdì Pashë, tha, mâ kadalë! – 45
Mos e thuaj dý herë njat fjalë,
Se, për Dîn e për Imân,
T’bâj qi t’kjajë e zeza nânë!
T’bâj qi t’kjaj pa “exhel” tý nâna;
Pse n’Shqypní ká djelm si Zâna, – 50
Qi per Mbret e troje t’veta
Nuk u dhimet gjâja as jeta:
E kû i lypë besa e burrnija,
Kû i lypë Mbreti e i lypë Shqipnija,
Kta mâ t’parët jânë n’fushë t’mejdanit, – 55
Kta mâ të rrebët janë n’ballë t’dushmanit:
Janë çelik për tef t’taganit.
Marre vedit kurr s’i lâmë!
Pá ksulë m’krye pa opingë në kâmbë,
Na për Mbret e për Atdhé – 60
Për kanû, për besë e Fé,
S’druem me rá ndër pré të thyeshme,
S’druem me msý kalát e rrmyeshme:
E kahdo qi t’bjerë Shqyptari,
Shkon rrufeja tue e ndezë zhari, – 65
Pushkë e besë pse na la i Pari.
E ti tash vjen ktû e na thue:
Se n’Shqypni nji djalë drague,
Qi për mbret e troje t’veta
Nuk i dhimbet gjâja as jeta, – 70
Fort kërkova e s’mund e gjeta…!!
Por s’ké faj; pse zâni i zí
Aj ká dalë, po, për Shqypní,
qysh se erdh Pasha turçelí,
Q’se edhè t’hujve sod Shqyptari – 75
Qiri m’kambë do t’rrijë qyqari,
Si punue né s’na ká i Pari…
Por po i lâm tash na kto fjalë.
Në Vraninë, qe, un jam tue t’dalë,
Cubat Knjazit me t’i a ndalë. – 80

Veç t’i lypi un dyzet vetë,
Dyzet vetë, po, djelm të letë,
Qi të desin kû t’zatesin:
Si mund t’léjn veç e n’Shqypni;
E po t’jap besën e Zotit, – 85
Se, pa u djegë un n’flakë t’barotit,
S’ká me u lshue për t’gjallë Vranina.
Avdì Pasha kênka çue,
Osos dorën ká shtërngue:
Aferim, bre, ti Oso Kuka! – 90
Se tý t’thotë fjala edhè duka
Qi ké lé nji sokol malit.
Zgidh kû t’jetë, po, pika e djalit,
Edhè del ti n’at rranxë boke:
N’at Vraninë, kû t’zezat loke, – 95
Qi kan mlue, ehu! djelmt e rí,
Qi kan kthy rejat n’gjiní,
Janë tuj t’pritë si drita diellin.
Foli Pasha. Buzës s’Cukalit,
N’krye t’javës, dielli kur u çue, – 100
Për me shndritë mbí kobe të shekullit,
Kû e përbuzne shuen e drejta,
Qafës s’Kalás, qe, çeta e Osos
Po mêrr rrugën kah Vranina.
Çetë e vogël, por kreshnike: – 105
Dyzet vetë mâ s’janë me t’njehun:
Djelm të zgiedhun n’mal e n’vrrî,
Jo për dukë e për pashí,
Por për zêmër e për trimní:
Oso Kuka na u ká prî. – 110
Oso Kuka, ‘i rrfé prej qiellit,
Shoq nuk ká kah vrân e kthiellet.
A she’i herë, ka’i bje sokakut,
Se ç’m’i bâjn t’gjith tungjatjeta!
Se ç’përmnershëm xheverdarja – 115
M’i flakron mbí sup të krahit,
Si ajo rrfeja n’natë thellimit!
N’fletë t’sylahit, folé bollash
Çatallue i ká dý kuburet:
T’mnershemet motra t’idhtë taganit, – 120
Qi ndermjet u rri kërcnue.
Veshë e mbathë e n’armë shtrëngue,
Shtatin div, e sý’n si zhgjeta,
Oso Kuka n’jelek arit,
Pash e m’pash po i bjen pazarit. – 125
Njitë mbas tij vjen shpata e dekës,
Soko Tona i Gurit t’Lekës;
Soko Tona, si Valbona,
Larg përmendë m’kto male tona,
Si për bukë n’shpí t’tij të ngranme, – 130
Si për pushkë e besë të dhanme.
Thonë se i ká nja trí nishane,
Trí nishane, me fermane
Për shërbim qi i baka Mbretit
Ktej e andej valën e detit. – 135
Mbrapa i shkonin qa’i biri i t’mirit,
Taro Pllumi i Jegumirit.
Mandej vînë dý rê mizore,
Dy djelmoça prej Zagore:
Kaçel Doda e Kerrni Gila: – 140
Rritun mocë si karajfila.
Ehu! bre Oso, Oso-rrfeja,
Ç’kan me t’namë dý vasha t’reja:
Ç’kan me t’nam dý bija nane
N’ato mrize e n’ato stane, – 145
Kúr, kërcunat, kan me ndí,
Se ke zgiedhe dy dhandrra t’ri,
Me i përpjekë me Mal të Zí.
Po a thue e njef njat qime-zí,
Qi e ká ballin si siní, – 150
Qi e ká sýnin si duhí,
Qi i ká shpatllat si nji arí?
Aj âsht Çoku i Mar Kolë Dinit
Prej Kabashit t’Dukagjinit:
Trim i çartun, trim si Zânë, – 155
I pá tatë edhè i pá nânë,
Dy gur njitë, thonë, s’i ká lânë.
Për mbas ktij vjen çeta tjetër,
Do mâ t’rí, do prap mâ t’vjeter,
Por t’gjith mocë me trimëní: – 160
Me trimní e me bujarí:
Veç, për dukë e për pashí
Dán mâ n’shâj njaj Jup Qehaja,
Galo Keqi e Sinanaja,
Vuksan Gjeli e Met Zeneli; – 165
E ndër t’gjith porsì hýll drite,
Preng Markola prej Mirdite:
Lypë për pushkë ky e për pleqní
Q’mêrr prej Shkodre e n’Peshkopí.
Veshë e mbathë e m’armë shtrëngue… – 170
Thue se krushq po duen me shkue:
Nja mbas nja’i po i bien Pazarit,
Si ajo rê qi prej Tivarit
Njitet zí tërthoreve tona,
Për me shkrepë ndokahe t’e vona: – 175
Edhè kapen m’at breg Buene,
Kû n’nji lunder u rreshtuene.
Vend n’at lundër t’gjith kur zune,
Rrqase âsht lundra e veli u nde,
Edhe nisë âsht porsi rê, – 180
Tuj çá valen nper Liqê:
Tuj çá valën kah Vranina,
Kû po bâte nâm Cetina.