Irene Vallejo/
Yt bir e imagjinon kohën si një rrugë me dy korsi që shkojnë në drejtime të kundërta. Imagjinon kohën kur ti do jesh sërish fëmijë dhe madje ka bindjen që do jesh fëmijë sërish, njësoj si ai dhe legjendat antike donin t´i iknin rrjedhës normale të kohës: ëndrra e të qenit të rinj gjithmonë është e lashtë sa vetë njerëzimi.
Prifti Juan, si bredharak që ishte, nuk ia linte vetes mangut asnjëherë ¨vaskën e rinisë¨. Një adash i tij, në Florida kërkoi, por pa rezultat ujin e burimit e, për ironi të fatit, sot vendi në të cilin ai kërkonte është kthyer në azil. Në Kinë, fëmijëve iu lexoheshin përralla për rininë e përjetshme. Perandori Qin Shi Huang, nisi 3000 ushtarë në kërkim të eliksirit, por ata nuk u kthyen kurrë tek ai.
Grekët e lashtë ishin tej mase të fiksuar me rininë e jetën e pafundme, por të paktën ishin të vetëdijshëm që kjo kërkesë ishte në vetvete shumë e rrezikshme para se të ishte bekim nëse realizohej. Himnet e Homerit i këndojnë historisë së Titono-s, një trojan që u dashurua me Eos, perëndesha e agimit. Ajo nuk e pranonte dot faktin që një ditë i dashuri i saj do të vdiste, iu lut Zeusit t´i dhuronte Titono´s pavdekshmërinë. Ajo, tepër e pamatur, kishte harruar t´i kërkonte që të mos plakej gjithashtu. Ndërsa ajo nuk po plakej, filloi të flinte çdo natë me një të dashur të ri, Titono plakej dhe u plak aq shumë sa po lutej që të vdiste. Nga kjo legjendë ka lindur dhe shprehja ¨Dilema e Titono´s¨: duke qenë se qelizat tona janë bërë për t´u zvetënuar, nuk është fare e arsyeshme që jeta jonë të zgjatet në pafundësi kur në fakt shqetësimi ynë duhet të jetë, tani të jetojmë siç duhet.
Ne mundohemi t´a fshehim plakjen me shtatë dryna. Gjithmonë dëgjojmë shprehje të tipit ¨krema antirrudhë¨, ¨trajtime antiplakje¨etj etj.
Publiciteti i cili na mbyt me mesazhe rebele e hedoniste gjithmonë mbi rininë, na bën të harrojmë që perfeksioni është cilësi e objekteve dhe jo e njerëzve.
Në latinisht, ¨perfekte¨, ose “e përkryer” do të thotë ¨e pastër dhe që shkëlqen¨, e paprekshme, e ekspozuar në vitrinë por e paralizuar. Të flasësh për trupa të përkryer është një paradoks dhe madje është e kundërta e dëshirës, një trup gjithmonë i etur për veprim e objekt a subjekt tundimi.
Në antologjinë latine, ekzistojnë një sërë poemash që kanë në qendër bukurinë e gjallë, atë të papërkryerën. ¨Veshur me petkun e rrudhave, Filina, je më e bukura ndër të gjitha¨. Një poet tjetër i shek. VI shkruan : ¨Nuk më tërheq më rinia, vjeshta jote ndrin më shumë se çdo pranverë e dimri yt është më i ngrohtë se dielli i verës¨. Një tjetër shkrimtar i shkruan të dashurës së tij Melita: ¨Koha nuk e mposht dot buzëqeshjen tënde¨.
Ne jemi infektuar nga padurimi i përkryeshmërisë; na ka sëmurur të gjithëve si një epidemi, jemi të fiksuar për t´u dobësuar, për t´u rinuar. Kjo jetë plot hedonizëm dhe rini ka një çmim. Në këtë botë aq sipërfaqësore, ku eksperienca fshihet, protagonisti arratiset vetëm që publiku mos t´a shohë të plakur, kanë deje heronjsh ata që nuk arratisen, përpos rrudhave, thinjave, variçeve, shenjave të jetës; ata e dinë mirë që koha është e çmuar.
Irene Vallejo Shkrimtare Spanjolle, në vitin 2020 fitoi çmimin Premio Nacional de Ensayo për librin e saj “El infinito de un junco”, e pesta grua që ka fituar këtë çmim. Femra e parë filozofe që fitoi çmimin Celia Amorós në vitin 2006.
Artikulli u përkthye në shqip nga Albana Murra.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Sekreti i lumturisë”
Europa “Solidare”
