Jo për herë të parë, Kina po përpiqet të blejë naftë në juanë dhe jo në dollarë, dhe tani mund të ketë gjetur një shitës të gatshëm. Arabia Saudite, e cila shet një të katërtën e eksporteve të saj në Kinë, po shqyrton t’i bëjë këto shitje në juanë, raportoi Wall Street Journal.
Këto negociata, të cilat janë rritur dhe zbehur gjatë gjysmë dekadës së fundit, nuk ka gjasa të kenë rezultate së shpejti. Së pari, Arabia Saudite e lidh rialin e saj me dollarin, kështu që çdo dëm i shkaktuar pa dashje dollarit do të dëmtojë monedhën e saj. Por hegjemonia gjeopolitike e SHBA-së bazohet në mënyrë të konsiderueshme në petrodollar, me 80% të transaksioneve globale të naftës të shprehura në dollarë, sa çështja është gjithmonë e pranishme. Si do të dukej bota nëse petrojuani do të bëhej monedha e zgjedhur e industrisë së naftës?
Dominimi ekonomik i SHBA-së u ndërtua mbi petrodollarin
Statusi i fortë i dollarit si monedhë rezervë i detyrohet shumë fuqisë së ekonomisë amerikane. Por ai rrjedh gjithashtu nga likuiditeti i bollshëm i dollarit, i cili është pjesërisht rezultat i vendeve që mbajnë rezerva dollarësh për të blerë naftë.
Kjo lidhje u krijua në fillim të viteve 1970, jo shumë kohë pasi presidenti Richard Nixon shkëputi dollarin nga ari. Në vitin 1974, Uashingtoni dhe Riadi arritën një marrëveshje me të cilën Arabia Saudite mund të blinte bonot e thesarit të SHBA-së përpara se ato të hidheshin në ankand. Në këmbim, Arabia Saudite do të shiste naftën e saj në dollarë, jo vetëm duke zgjeruar likuiditetin e monedhës, por edhe duke përdorur ato dollarë për të blerë borxhin dhe produktet e SHBA. Ekonomisti politik David Spiro, në librin e tij Dora e Fshehur e Hegjemonisë Amerikane, përshkroi se si Arabia Saudite i bindi vendet e tjera të OPEC-ut që të faturonin naftën në dollarë dhe jo në një shportë me monedha të ndryshme.
Nëse juani e zhvendos dollarin në një shkallë të mjaftueshme në tregtinë vjetore globale të naftës prej 14 trilion dollarësh, megjithëse është e vështirë të thuhet se cila do të ishte ajo shkallë e mjaftueshme, vendet do të duhet të ruajnë rezervat e juanit në vend. (Për momentin, 2.48% e rezervave botërore mbahen në juan, krahasuar me 55% për dollarin, sipas të dhënave të FMN-së.) Prodhuesit e naftës që marrin juan do të duhet ta shpenzojnë atë për borxhin dhe importet kineze, duke forcuar më tej ekonominë e Kinës, por nëse bota ishte veçanërisht e mbushur me juanë, tregtia e tjera mund të fillonte të emërohej në juan: metalet, le të themi, ose kokrrat e sojës.
Efekti si në Kinë ashtu edhe në SHBA do të ishte i thellë. Për të ruajtur rolin e ri të juanit, Kina do të duhet të sigurojë stabilitet politik dhe transparencë financiare, të llojit që SHBA premtoi në shekullin e 20-të. Aftësitë e SHBA-së për të emetuar borxhe në dollarë dhe për të fituar dollarë për eksporte do të bien, kështu që ekonomia e saj do të tkurret. Në këtë situatë, dobësimi i dollarit mund të shkaktojë një rreth vicioz: largimin e kapitalit nga dollari dhe drejt juanit, duke e dobësuar më tej dollarin.
Këto ngjarje, thonë ekspertët, nuk ka gjasa të ndodhin. Megjithatë, analizimi i këtyre rastësive është një kujtesë e dobishme se sa nga momenti ynë modern, nga suksesi i sanksioneve deri te përparimi i energjisë së gjelbër, mbështetet në fuqinë e dollarit amerikan.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
