Një nga frikërat më të mëdha ekonomike të Evropës që kur Rusia pushtoi Ukrainën ka qenë ndërprerja e furnizimit me gaz natyror rus. Këtë javë një kërcënim i tillë dukej më real. Ministrat e G7 kundërshtuan kërkesën e Vladimir Putin për të kaluar në pagesën në rubla, jo në euro, për gazin; Moska paralajmëroi se nuk do të vazhdojë dërgesat “falas”. Gjermania, Austria dhe të tjera filluan përgatitjet për racionimin. Pavarësisht kërcënimeve të mëtejshme verbale nga presidenti rus dhe paralajmërimeve evropiane se ata po përgatiteshin për të gjitha rastet e paparashikuara, një zgjidhje për të shpëtuar fytyrën duket në perspektivë. Pas tymit dhe pasqyrave nga Kremlini, ajo që mund të nxjerrë në pah episodi është vështirësia e Rusisë në vendosjen e “kundërsanksioneve”.
Urdhri presidencial i javës së kaluar se pagesat për eksportet e gazit duhet të bëhen në rubla nga “vendet jomiqësore”, ato që kanë vendosur sanksione ndaj Rusisë, ishte shumë politik. Putin tha se kjo ishte një përgjigje ndaj një ngrirjeje të BE-së të rezervave valutore të bankës qendrore ruse. Pjesërisht, u duk një përpjekje për të detyruar blerësit evropianë të gazit të kryejnë transaksione në rublën e rrethuar dhe të ndërveprojnë me sektorin financiar ose bankën qendrore të Rusisë për të shkëmbyer eurot ose dollarët që përdorin për të shlyer faturat në monedhën ruse.
Kërkesa mund të ketë ndihmuar në nxitjen e rikthimit të rublës në afërsi të niveleve të paraluftës. Megjithatë, ndikimi i tij është kryesisht kozmetik. Banka qendrore ruse kishte urdhëruar tashmë eksportuesit rusë, përfshirë Gazpromin, të konvertonin 80 për qind të të ardhurave të tyre në valutë të huaj në rubla; Dekreti i Kremlinit vetëm rrit proporcionin në 100 për qind dhe ia kalon përgjegjësinë për blerjen e rublave te blerësit e energjisë.
Vendet e G7 e quajtën bllof të Putin. Ata argumentuan se kërkesa shkelte kontratat e gazit të shprehura në monedha ndërkombëtare, diçka që Rusia e ka shmangur gjithmonë që kur filloi të eksportonte gaz në Evropë në Luftën e Ftohtë. Kjo e bëri Kremlinin, të kërcënonte se do të ndërpresë gazin për klientët thjesht sepse ata këmbëngulnin të paguanin në monedhë të fortë, për të cilën Rusia ka dëshpërimisht nevojë. Një dekret i nënshkruar nga presidenti të enjten u kërkonte blerësve të huaj të gazit të hapnin llogari në rubla dhe në valutë të huaj në Gazprombank, e cila nuk është subjekt i sanksioneve të BE-së, në mënyrë që të blinin rubla për t’i përdorur për pagesë. Kjo mund të jetë diçka me të cilën blerësit do të jetojnë pa dëshirë.
Gjermania, në veçanti, është shqetësuar që nga fillimi i luftës se Moska mund të mbyllë rubinetat edhe për vetëm disa ditë, mjaftueshëm për të krijuar ndërprerje të rënda për një vend që mbështetet te Moska për gjysmën e importeve të gazit. Megjithatë, në realitet, Rusia do t’i bënte një dëm të madh ekonomisë së saj nëse ndërpret gazin për Evropën për një kohë të gjatë. Ajo mund të vazhdojë të pompojë gaz në magazinë për një kohë, por, pa asnjë destinacion tjetër për gaz nga fushat e saj perëndimore të Siberisë, Kina furnizohet nga Siberia Lindore, do të duhej t’i mbyllte ato. Analistët thonë se fushat e gazit do të fillojnë të përkeqësohen, duke i bërë ato të ndërlikuara dhe të kushtueshme për të rifilluar.
Vetëm një llogaritje e tillë që Rusia nuk mund të përballojë të pezullojë dërgesat ka mbështetur një shtytje të disa mbështetësve të Ukrainës për sanksione të mëtejshme energjetike ndaj Rusisë, të ngjashme me ato ndaj Iranit. Blerësit do të duhet të paguajnë në llogaritë e ruajtjes nga të cilat Moska mund të tërheqë fondet vetëm për të paguar disa gjëra thelbësore. Dekreti i Putinit mund të ketë qenë pjesërisht një përpjekje për të izoluar Rusinë nga një veprim i tillë.
Presidenti i Rusisë mund të ndiejë se ka goditur perëndimin duke e detyruar atë të paguajë në rubla. Por duke rishkruar kontratat, ai do të dëmtojë më tej besimin në Moskë si furnizues. Edhe nëse disa sanksione hiqen si pjesë e një marrëveshjeje paqeje në Ukrainë, vendosmëria e re e Evropës për t’i dhënë fund varësisë së saj nga gazi i Moskës do të jetë këtu për të qëndruar.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ekspertët e shohin Rusinë në prag të falimentimit
Si mund të pengojnë Rusinë sanksionet e bankës qendrore?
