Emfizema orbitale, e quajtur edhe pneumo-orbitë, është një gjendje që ndodh kur ajri bllokohet në qepallën e syrit. Mund të çojë në simptoma të tilla si ënjtje ose mavijosje rreth syrit, probleme me shikimin dhe fryrje të syrit. Shkaku më i zakonshëm është dëmtimi osë një goditje.
Shumica e rasteve të emfizemës orbitale zgjidhen vetë brenda disa javësh, por kujdesi i menjëhershëm mjekësor është kritik për të shmangur komplikimet e mundshme që mund të shkaktojnë humbje të përhershme të shikimit. Rastet e rënda mund të kenë nevojë për kirurgji për të lehtësuar presionin në qepallën e syrit.
Çfarë është emfizema orbitale?
Bebëzat e syve janë të rrethuar nga një rregullim sferik i kockave delikate të quajtur orbita. Orbita e syrit përmban gjithashtu struktura të tjera si muskujt, yndyrën dhe enët e gjakut.
Emfizema orbitale ndodh kur ajri bllokohet në orbitë. Është një gjendje mjaft e rrallë që më së shpeshti shkaktohet nga trauma. Në varësi të shkakut themelor dhe vendit ku ajri është bllokuar, ju mund të zhvilloni simptoma të tilla si:
ënjtje ose mavijosje rreth syrit dhe qepallës
mpirje rreth faqes
butësi rreth syrit
sy i fryrë
problemet e shikimit
vizion i dyfishtë
presioni i rritur i syve
probleme me lëvizjen e syve
pamundësia për të mbyllur qepallat
Ekzistojnë tre lloje të emfizemës orbitale:
Emfizema palpebrale. Ajri i bllokuar mblidhet nën qepallë. Shpesh shoqërohet me fraktura të kockës lacrimale.
Emfizemë e vërtetë orbitale. Një thyerje e murit kockor të orbitës lejon që ajri të hyjë nga sinuset e hundës dhe të bllokohet.
Emfizema orbitopalpebrale. Ajri i bllokuar zhvillohet si nën qepallë ashtu edhe në orbitë.
A mund të merrni emfizemë orbitale nga shfryrja e hundës?
Edhe pse e rrallë, është e mundur të zhvillohet emfizemë orbitale nga shfryrja e hundës. Ka shumë të ngjarë të ndodhë nëse shfryni me forcë hundën menjëherë pas frakturës së pjesës së brendshme të orbitës së syrit.
Vetëm një pjesë e vogël e rasteve të studimeve raportojnë njerëz që zhvillojnë emfizemë orbitale nga fryrja e hundës pa një histori të traumës së fytyrës. Këtu janë tre shembuj.
Një rast studimi i vitit 2019 raportoi një grua 59-vjeçare me rinit kronik ose inflamacion të sinusit, e cila zhvilloi emfizemë orbitale dhe frakturë orbitale pas shfryrjes së fortë të hundës.
Një studim rasti i vitit 2020 raportoi një burrë 76-vjeçar i cili zhvilloi emfizemë orbitale pa një histori të traumës së fytyrës. Imazhi zbuloi një frakturë të murit orbital që dyshohet se është shkaktuar nga shfryrja e hundës.
Një rast studimi i vitit 2017 raportoi një rast të një burri 33-vjeçar pa histori lëndimi në kokë, i cili zhvilloi emfizemë orbitale dhe frakturë orbitale pas fryrjes së fortë të hundës.
Sa zgjat?
Rastet e lehta të emfizemës orbitale zakonisht zgjidhen brenda 7 deri në 10 ditë dhe nuk shkaktojnë dëmtime afatgjatë të syve. Megjithatë, kujdesi i menjëhershëm mjekësor është i nevojshëm për të monitoruar nëse nevojitet trajtim për të lehtësuar presionin e syrit.
Rastet e rënda mund të çojnë në dy gjendje që mund të shkaktojnë humbje të përhershme të shikimit të quajtur mbyllja e arteries së retinës ose ishemia e nervit optik.
Mbyllja e arteries së retinës është një bllokim në rrjedhën e gjakut në retinë. Retina është pjesa e syrit që konverton dritën në aktivitet elektrik. Ishemia e nervit optik është një humbje e rrjedhjes së gjakut në nervin që lidh syrin me trurin.
Që nga shkurti 2019, në literaturën mjekësore janë dokumentuar vetëm katër raste të humbjes së konsiderueshme të shikimit pas emfizemës orbitale.
Si trajtohet kjo gjendje e syrit?
Rastet e lehta të emfizemës orbitale mund të trajtohen vetëm me vëzhgim. Rastet më të rënda mund të kërkojnë kirurgji ose aspirim me gjilpërë për të lehtësuar presionin e syrit, enët e gjakut ose nervin optik.
Antibiotikët përgjithësisht rekomandohen për njerëzit me një frakturë orbitale që shtrihet në sinuse për të parandaluar infeksionin.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“U zgjova dhe qepalla e majtë më ishte fryrë”
5 mënyra për t’i mbajtur sytë tuaj të shëndetshëm
