Mikroangiopatia trombotike (TMA) është një gjendje e rrallë, por potencialisht kërcënuese për jetën që prek enët e vogla të gjakut të trupit.
TMA mund të jetë e trashëguar, por mund të zhvillohet gjithashtu për shkak të reagimit të trupit ndaj shtatzënisë, disa sëmundjeve serioze ose medikamenteve.
Ndërsa gjendja është shpesh e trajtueshme, perspektiva për dikë me TMA varet kryesisht nga shkaku themelor i sëmundjes.
Termi “trombotik” i referohet një mpiksje gjaku. Dhe “mikroangiopatia” është një situatë mjekësore që prek enët e vogla të gjakut – veçanërisht kapilarët dhe arteriolat. Pra, TMA është një gjendje në të cilën mpiksjet e gjakut janë formuar në ato enë gjaku.
Megjithatë, TMA gjithashtu shkakton një reduktim të trombociteve qarkulluese sepse mpiksjet e gjakut janë bërë nga grumbuj trombocitesh. Shkatërrimi i lidhur me qelizat e kuqe të gjakut quhet anemi hemolitike.
Ndërsa enët e vogla të gjakut kudo në trup mund të preken, veshkat dhe truri janë ndër organet që kanë më shumë gjasa të përjetojnë TMA, gjë që mund të çojë në probleme me funksionimin e organeve.
Ka disa lloje të TMA. Dy nga versionet më të zakonshme janë purpura trombocitopenike (TTP) dhe sindroma hemolitike uremike (HUS).
Purpura trombocitopenike (TTP)
TTP ndodh kur ka aktivitet të ulët të proteinës ADAMTS13. Kjo proteinë është e përfshirë në rregullimin e koagulimit të gjakut.
Në disa raste, një person lind me një mutacion në gjenin ADAMTS13. Njerëz të tjerë me TTP zhvillojnë një lloj çrregullimi autoimun që ndërhyn në aktivitetin e gjenit ADAMTS13.
Sindroma hemolitike uremike (HUS)
HUS shpesh zhvillohet pas një infeksioni serioz të zorrëve, i shkaktuar zakonisht nga bakteret E. coli. Ky lloj TMA prek kryesisht enët e vogla të gjakut të veshkave.
Cilat janë simptomat?
Simptomat e TMA varen kryesisht nga pjesa e trupit të prekur nga sëmundja. Për shembull, me numër të ulët të trombociteve, një person mund të ketë më shumë gjasa të mavijoset dhe të ketë probleme me gjakderdhjen.
Kur zhvillohet një numër i ulët i qelizave të kuqe të gjakut, simptomat mund të përfshijnë:
- lodhje
- marramendje
- gulçim
Kur përfshihen veshkat, një person mund të ketë funksion jonormal të veshkave. Simptomat mund të përfshijnë presionin e lartë të gjakut. Ata gjithashtu mund të kenë ethe veçanërisht nëse diagnostikohen me TTP.
Kur enët e gjakut në tru preken, simptomat mund të përfshijnë:
- konfuzion
- përgjumje gjatë ditës
- konvulsione
Si trajtohet mikroangiopatia trombotike?
Trajtimi i duhur për TMA varet nga natyra e sëmundjes. TTP, për shembull, shpesh trajtohet me një shkëmbim plazmatik. Kjo përfshin heqjen e plazmës – ujit, kripërave dhe enzimave – nga gjaku. Më pas do të merrni plazmën e freskët të donatorëve për të zëvendësuar atë që u hoq.
Me sindromën uremike hemolitike (HUS), lëngjet intravenoze dhe suplementet ushqimore mund të jenë të mjaftueshme. Transfuzioni i gjakut mund të jetë i nevojshëm për të reduktuar simptomat dhe për të parandaluar komplikimet e ardhshme.
Nëse dëmtimi i veshkave është i rëndë, dializa mund të jetë e nevojshme në baza të përkohshme për të ruajtur funksionin e veshkave dhe për të ndihmuar në zgjidhjen e TMA.
Trajtimet e tjera diktohen nga shkaku i TMA. Nëse zbulohet një infeksion bakterial, mund të përshkruhen antibiotikë. Një çrregullim autoimun mund të kërkojë përdorimin e terapive për shtypjen e imunitetit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
