Ndërsa rritja në ekonomitë kryesore globale ngadalësohet si rezultat i inflacionit të lartë, të përkeqësuar nga lufta në Ukrainë, shumë ekonomistë shpresojnë se Kina do të vijë përsëri në shpëtimin e botës.
Por ky nuk është viti 2008, kur ekonomia e Kinës në atë kohë që po zgjerohej me shpejtësi dhe një stimul i madh i lëshuar nga qeveria e Pekinit, ndihmuan vendet perëndimore të rimëkëmbeshin shumë më shpejt nga kriza financiare. Këtë herë, problemet ekonomike të Kinës janë të thella. Qeveria ka hequr dorë nga objektivi i këtij viti për rritjen e PBB-së prej 5.5% dhe kryeministri Li Keqiang paralajmëroi muajin e kaluar se kishte pak oreks tani për një politikëbërje më ekspansioniste.
Aktiviteti i biznesit dhe i konsumatorit në ekonominë e dytë më të madhe në botë është penguar nga politika e Pekinit për zero-kovid, e cila shkaktoi bllokime prej muajsh të punëtorëve në dhjetëra qytete, duke detyruar shumë biznese të mbyllen. Udhëheqësit kinezë urrejnë të ndryshojnë politikën drakoniane tani, nga frika e lëshimit të një krize më të madhe.
Kina nuk mund të mësojë të jetojë me kovid
“Kina nuk ka jetuar në mënyrë efektive me kovid si pjesa tjetër e botës. Kështu që do të kishte kaos ekonomik nëse virusi do të shpërthente papritur në vend,” Jacob Gunter, analist i lartë në Institutin Mercator për Studimet e Kinës me qendër në Berlin (MERICS ), tha për DW. “Nuk ka asnjë imunitet të ndërtuar – pasi ata refuzuan të importonin vaksinat mRNA – ata nuk kanë një sistem shumë të avancuar të kujdesit shëndetësor dhe ka shumë hezitim ndaj vaksinave.”
Më keq akoma, goditja e fundit e qeverisë ndaj borxheve të zhvilluesve të pronave shkaktoi një përplasje të pasurive të paluajtshme që detyroi një nga ndërtuesit më të mëdhenj të vendit, China Evergrande, në buzë të falimentimit.
Blerësit kinezë të shtëpive kanë ndaluar së paguari hipotekat për apartamentet e papërfunduara, kreditë bankare për blerje pronash kanë rënë për herë të parë në një dekadë dhe sasia e sipërfaqes së banimit – një masë e aktivitetit të ri të ndërtimit – ka rënë me gati gjysmën në tremujorin e dytë.
“Përplasja e pronës është problemi më i madh [krahasuar me politikën zero-kovid],” tha Craig Botham, ekspert i Kinës në shtëpinë kërkimore Pantheon Macroeconomics. “Ekonomia ka treguar se mund të rikuperohet shpejt nga bllokimet, por dëmi nga rënia e çmimeve të aktiveve në një sektor me vlerë 30% të PBB-së është shumë më i dëmshëm. Familjet, bankat dhe qeveritë vendore të gjithë kanë dëmtuar bilancet.”
Ndërsa refuzoi të lëshojë më shumë stimul monetar derisa inflacioni dhe pandemia të jenë nën kontroll, banka qendrore e Kinës uli këtë javë normat e interesit, pasi prodhimi industrial dhe shitjet me pakicë u rritën më pak se sa pritej dhe kërkesa për naftë ra 10% nga viti në vit në korrik.
Kina ul ndërsa bota rrit normat
“Është e kundërta e asaj që po ndodh kudo tjetër në botë ku vendet po rrisin normat e tyre,” tha Gunter për DW. “Kina ka problemet e kundërta që kemi ne në Shtetet e Bashkuara dhe Evropë”, duke shtuar se konsumatorët kinezë kanë frikë të shpenzojnë nga frika se mos dërgohen në karantinë pa të ardhura.
Botham tha se ulja e fundit e normave nuk kishte gjasa të bënte shumë ndryshim në rritjen ekonomike për dy arsye.
“Njëra është se ato do të ndikojnë menjëherë në kostot e financimit të bankave, pa asnjë kërkesë për t’i kaluar ato në ekonominë reale. E dyta dhe më e rëndësishmja, është se kërkesa për kredi ka rënë nga shkëmbi. Unë dyshoj se PBoC [Banka Popullore e Kina] ndjeu sikur duhej të bënte diçka, edhe pse e di se çfarëdo që të bëjë do të ketë ndikim minimal”, shtoi ai.
Me perspektivën e një stimuli të mëtejshëm në pritje, qeveria qendrore ka kërkuar të largojë vëmendjen nga Pekini, duke u thënë qeverive rajonale të bëjnë më shumë për të ndihmuar në stabilizimin e rritjes dhe për të nxitur mundësitë e punësimit, gjë që u prit me skepticizëm.
“Qeveristë lokale kanë bilancet plot vrima dhe nuk mund të bëjnë më shumë,” paralajmëroi Botham.
Në maj, Pekini njoftoi 50 masa politikash për të ndihmuar rajonet që të rikthehen nga bllokimet. Ato përfshinin lehtësim tatimor për bizneset dhe konsumatorët dhe subvencione të tjera. Li këtë javë vizitoi qendrën jugore të teknologjisë në Shenzhen në atë që ai tha se ishte një mision për gjetjen e fakteve ekonomike përpara takimit të Byrosë Politike të këtij muaji.
Xi nën presion për të rritur kërkesën
Presioni tashmë po rritet mbi udhëheqësit e Kinës pasi një gazetë e mbështetur nga shteti thirri këtë javë në një raport në faqen e parë për politika të reja pro-rritjes. Duke cituar Wen Bin, kryeekonomist në China Minsheng Bank, Financial News tha se Pekini duhet të përdorë më shumë stimul për të rritur kërkesën. Gazeta gjithashtu bëri thirrje për më shumë politika dhe masa industriale për tregun e pasurive të paluajtshme, të cilat sipas tij do të nxisin një rimëkëmbje të prodhimit dhe konsumit.
Rezistenca ndaj një stimuli të ri mund të lehtësohet në muajt e ardhshëm pasi Presidenti Xi Jinping kërkon rizgjedhjen si udhëheqës kinez nga Kongresi i 20-të Kombëtar i Partisë Komuniste Kineze. Samiti, i cili do të mbahet në nëntor, sipas gazetës së Hong Kongut Ming Pao, ka të ngjarë të miratojë mandatin e tretë të Xi.
Ndryshe nga viti 2008, kur stimuli monetar i Kinës prej 4 trilion juanësh (586 miliardë dollarë, 579 miliardë euro) ndihmoi në stabilizimin e ekonomisë globale, ndikimi i çdo politike të ardhshme ekspansioniste nga Pekini ka të ngjarë të jetë i kufizuar për Perëndimin, tha Botham për DW. Por ai tha se ato mund të ndihmojnë për të lehtësuar krizën e kostos së jetesës që po dëmtonte rritjen në Perëndim.
“Është e sigurt të thuhet se [Kina] nuk do të shpëtojë ekonominë globale në këtë cikël. Shpresat për një supercikël të ri të mallrave të drejtuar nga Kina do të shuhen. Megjithatë, fokusi në politikat e ofertës dhe dobësia e kërkesës kineze. do të nënkuptojë se Kina eksporton disinflacion dhe madje deflacion në pjesën tjetër të botës gjatë 12 muajve të ardhshëm, duke ndihmuar në qetësimin e inflacionit global.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Deutsche Welle
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kina ju ka ndihmuar… Po Francën e Gjermaninë i harruat?!”
“Duhet trajtim në kohë! Ja kur pritet mbërritja e ‘pikut’ të Covid-19”
“Liberation” jehonë protestës për Teatrin Kombëtar
