E djathta ekstreme e Evropës ka një fytyrë të re, të qeshur.
Giorgia Meloni është në rrugën e duhur për t’u bërë liderja e parë e ekstremit të djathtë të Italisë që nga rrëzimi i Benito Mussolini në 1943.
Partia e Melonit, Vëllezërit e Italisë, i ka rrënjët në politikën e së djathtës ekstreme të ndikuar nga fashizmi që u shfaq pas vitit 1945. Tani duket se ajo do të dalë e para në zgjedhjet parlamentare të 25 shtatorit. Koalicioni i saj i djathtë, i formuar me Lidhjen, i udhëhequr nga Euroskeptiku nacionalist Matteo Salvini dhe Forza Italia e Silvio Berlusconit pritet të fitojnë rreth 48 për qind të votave kundër një të majte të përarë, sipas një sondazhi të opinionit për kanalin televiziv SkyTG24.
Meloni qëndroi jashtë qeverisë 17-mujore të unitetit kombëtar të Mario Draghit, e cila u rrëzua në korrik .
Ajo sulmoi me guxim kontradiktat e saj politike, duke thënë se ajo mund të kishte qenë edhe më ambicioze, duke përfituar nga pakënaqësia e italianëve me klasën e tyre politike.
Mbështetja për Vëllezërit e Italisë, e cila fitoi vetëm 4 për qind në zgjedhjet e 2018, është rritur gjashtëfish, kryesisht në kurriz të partive të tjera të krahut të djathtë që iu bashkuan qeverisë së Draghit.
Objektivi i Melonit gjatë një fushate të ashpër zgjedhore të verës ka qenë të qetësojë votuesit, strukturën italiane, tregjet dhe partnerët e saj perëndimorë se ajo nuk është ekstremiste dhe do të ruante stabilitetin e Italisë dhe vendin e saj në Evropë.
Javën e kaluar ajo publikoi një video në anglisht, frëngjisht dhe spanjisht duke argumentuar se e djathta italiane kishte “dorëzuar fashizmin në histori për dekada” dhe duke pohuar se partia e saj ishte më afër konservatorëve britanikë, republikanëve amerikanë ose Likud-it të Izraelit.
Programi i politikave të përbashkëta të koalicionit të krahut të djathtë, ndonëse skenik, premton mbështetje për BE-në, aleancën Atlantike dhe rezistencën e Ukrainës ndaj agresionit rus.
Do të ishte e vështirë të thuash që Vëllezërit janë një parti fashiste, por fashistët janë në të.
Një klip u shfaq në mediat sociale këtë javë ku një i ri Meloni lavdëronte Musolinin si një politikan të mirë. Ajo as nuk e ka mohuar origjinën e partisë së saj në Aleancën Kombëtare, trashëgimtare e Lëvizjes Sociale Italiane post-fashiste. Meloni ka ruajtur simbolin e flakës trengjyrësh të lëvizjes dhe flet për të si një burim krenarie. Detoksifikimi ka kufijtë e tij dhe retorika e djathtë ka ende vendin e saj.
Duke folur në një tubim të fushatës për partinë e ekstremit të djathtë të Spanjës Vox, Meloni kritikoi emigracionin masiv, kriminelët e huaj, radikalizmin islamik.
Italia ka institucione të forta të pavarura si presidenca, banka qendrore dhe Thesari. Por kontrolli më i rëndësishëm mbi pushtetin ekzekutiv, presidenca, është e kërcënuar.
Koalicioni i djathtë dëshiron të ndryshojë kushtetutën për të krijuar një presidencë të zgjedhur drejtpërdrejt, e ngjashme me modelin francez, megjithëse detajet janë të paqarta.
E djathta ka dëshiruar prej kohësh një lider të fortë. Këtë herë mund të ndodhë. Është e mundur që Meloni dhe aleatët e saj të fitojnë dy të tretat e shumicës parlamentare, duke i lejuar ata të ndryshojnë kushtetutën.
Propozimi mund të shkojë edhe në një referendum. Përpjekja e dështuar e parlamentit në janar për të gjetur një pasues të Sergio Mattarella-s tregon se emërimi konsensual i kreut të shtetit është bërë në çdo rast i politizuar.
Zvogëlimi i paqëndrueshmërisë kronike të qeverisë italiane nëpërmjet ndryshimit të rregullt kushtetues ka meritat e veta.
Por kur Berlusconi javën e kaluar tha se Mattarella do të duhej të jepte dorëheqjen nëse miratohej një reformë – në vend që, të themi, të mbaronte mandatin e tij shtatëvjeçar përpara se të futej ndryshimi – shkaktoi shumë reagime.
Berluskoni, një kryeministër tre herë që lakmoi presidencën për vete këtë vit, tha se ishte një deklaratë e qartë.
Të tjerët e panë atë si një paralajmërim për Mattarella që të mos përpiqej të këpuste krahët e një qeverie të djathtë.
Komenti i Berlusconit ishte një dhuratë për qendrën e majtë, e cila përshkruan rreziqet e një qeverie të djathtë si autoritarizëm dhe margjinalizim në Evropë të ngjashme me Hungarinë e Viktor Orbanit dhe jo si një pushtim fashist.
Ekipi i Melonit nuk ishte i impresionuar.
Mund të ketë qenë një gafë. Berlusconi, një pionier i politikës populiste në Evropë, ndihmoi për ‘të hequr prizën’ nga qeveria e Dragit.
Zgjedhja e një admiruesi të Musolinit si kryeministër italian do të sjellë shqetësim në kryeqytetet e BE-së.
Premtimi i shkurtimeve të mëdha të taksave të pafinancuara – një çështje e madhe për Ligën e Salvinit – dhe “rishikimet” e paspecifikuara të fondit të rimëkëmbjes së Italisë prej 200 miliardë eurosh të BE-së dhe programit të reformës do të shtojnë shqetësimet.
Meloni paraqitet si e disiplinuar dhe e ndjeshme. Për Italinë dhe Evropën, një qeveri me tre liderë populistë nuk ka gjasa të jetë e tillë.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Giorgia Meloni pro Evropës, por kërcënim për të!
