Pyetja që bëhet më shpesh nga bizneset në lidhje me Kinën është nëse Pekini do të pushtojë Tajvanin.
Mbetet jashtëzakonisht e pamundur. Por nëse do të ndodhte, do të ishte një fatkeqësi globale ekonomike dhe politike.
Ka shumë arsye të mira ushtarake pse Ushtria Çlirimtare Popullore nuk do të pushtojë 100 miljet e detit të trazuar. Pas një nisjeje të ngadaltë, Taipei po shkon drejt një mbrojtjeje “porcupine”, e cila pranon epërsinë kineze në armët konvencionale dhe mbështetet në platforma të vogla dhe të lëvizshme.
Këto janë të vështira për t’u eliminuar dhe do të shkaktonin viktima të konsiderueshme. Pastaj është frika e ndërhyrjes amerikane.
Xi Jinping duket të jetë një udhëheqës racional, as i mashtruar dhe as i dëshpëruar si Vladimir Putin.
Të rrezikosh pushtimin do të ishte rrezikimi i të gjithë “ëndrës së Kinës”, ambicia e tij që Kina duhet të zëvendësojë SHBA-në si fuqia e shquar globale dhe të ndryshojë botën në përputhje me interesat dhe vlerat e saj.
Është një rrezik i panevojshëm, nëse ai është vërtet i bindur nga slogani i tij se “lindja po ngrihet, perëndimi po bie”. Më mirë të presësh.
Gjithashtu ka kuptim që SHBA t’i kujtojë Kinës se, në rast të një pushtimi, mund të bllokojë ngushticat e Malacca dhe Sunda përmes të cilave nafta e Kinës arrin nga Lindja e Mesme. Edhe kërcënimi i ndalimit do të mjaftonte për të dekurajuar pronarët e anijeve.
Por parandalimi ushtarak është pjesa më e vogël e historisë.
Ka arsye të mira ekonomike pse Partia Komuniste Kineze nuk do të pushtojë. Kompania e prodhimit të gjysmëpërçuesve të Tajvanit prodhon shumicën e gjysmëpërçuesve të avancuar në botë. Drejtori i Përgjithshëm i saj ka deklaruar se nuk do të lejohej të binte në duart e kinezëve. Kjo mund të arrihet me një raketë amerikane të drejtuar mirë, por kjo mund të mos jetë e nevojshme: ndalimi i shitjes së materialeve, makinerive dhe pjesëve të nevojshme për të mbajtur uzinat e TSMC do të ishte i mjaftueshëm.
Varësia kineze nga gjysmëpërçuesit e huaj duket se do të vazhdojë për një dekadë, ndoshta më gjatë.
Nëse kjo nuk do të mjaftonte, shumica e eksporteve prej gati 200 miliardë dollarësh të Tajvanit në Kinë janë komponentë në eksportet e vetë Kinës. Zhdukja e tyre do të reduktonte eksportet e Pekinit me triliona. Kostot e transportit dhe sigurimit do të rriteshin jashtëzakonisht.
Qeveritë e vendeve të lira dhe të hapura duhet t’i bëjnë të qartë PKK-së se pushtimi ose një bllokadë e zgjatur do të shkaktonte sanksione.
Ky kërcënim duhet të jetë i besueshëm. Qeveritë duhet t’ia përcjellin këtë mesazh PKK-së.
PKK nuk është e mirë në kuptimin e të huajve.
Por sanksionet do të vendosen– dhe jo vetëm në formën e bojkoteve spontane të mallrave kineze të udhëhequra nga shoqëria civile.
Ekonomia globale do të ishte në kaos. Pasojat për të gjithë do të ishin të tmerrshme, por veçanërisht për Kinën dhe PKK.
Papunësia, tashmë rreth 20 për qind mes të rinjve në Kinë, do të lulëzonte.
Dhe në mungesë të një sistemi kuptimplotë të sigurimeve shoqërore, varfëria dhe dëshpërimi do të çonin në protesta dhe trazira.
“Partia drejton gjithçka”, siç thotë Xi. Përfundimi është se nuk mund të shmanget faji kur gjërat shkojnë keq.
Protestat dhe trazirat do të kishin për qëllim PKK. Kolapsi ekonomik do të sillte vuajtje në një shkallë të paprecedentë.
Gjasat janë që të shpërthejnë protesta, duke kaluar kufijtë e qarkut, qytetit dhe madje edhe krahinave. Kjo do t’i paraqiste PKK-së sfida të një lloji tjetër.
Shumëçka ndodhi në vitin 1989. Dhe ajo ngjarje është plagë. Xi i di të gjitha këto – por nuk është keq t’ia kujtosh.
Shkrimtari është një ish-diplomat britanik i specializuar në Kinë. Ai tani është anëtar i Këshillit për Gjeostrategjinë, Institutit Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara dhe Institutit Mercator për Studimet e Kinës.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të jetë Kina shpëtimi ekonomik i Putinit?
A mund ta ndëshkojë Perëndimi Kinën siç ndëshkoi Rusinë?
‘Makthi’ i Biden mund të jetë Kina
