Më 1 gusht 1991, pak më shumë se tre javë përpara se Ukraina të shpallte pavarësinë nga Bashkimi Sovjetik, presidenti i SHBA George H.W. Bush.
Në fjalimin e tij famëkeq “Chicken Kiev” në parlamentin ukrainas, Bush u ligjëroi deputetëve të habitur se pavarësia ishte një recetë për “nacionalizëm vetëvrasës”, “urrejtje etnike” dhe “despotizëm lokal”.
Fjalimi ishte një gabim kolosal. Popullit të Ukrainës iu kërkua të injoronte shtypjen shekullore nga vendimmarrësit në Moskë – dhe kjo në një kohë kur Holodomor, “uria e terrorit” e krijuar nga sovjetikët që vrau miliona ukrainas në vitet 1932-33, mbeti e ngulitur në kujtesë.
Atë dhjetor, Ukraina i dha përgjigjen e saj Bushit: 84.2 për qind e votuesve me të drejtë vote dolën në referendumin për pavarësinë dhe 92.3 për qind e tyre thanë po. Por hezitimi i Perëndimit për të respektuar dëshirën e Ukrainës për sovranitet ishte një ogur i keq, duke zbuluar një mentalitet midis liderëve amerikanë dhe evropianë që i hapi rrugën pushtimit të plotë të Rusisë në shkurt.
Rruga drejt luftës filloi në vitin 1994, kur Ukraina, me urdhër të Perëndimit, i dorëzoi Rusisë arsenalin e tretë më të madh bërthamor në botë.
Në këmbim, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara premtuan të sigurojnë integritetin territorial dhe sovranitetin e Ukrainës. Por si duhej të realizohej kjo garanci? Ndryshe nga Polonia dhe vendet e tjera ish-komuniste, Ukrainës nuk iu dha një shans për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian në vitet 1990 dhe në 2008 Franca dhe Gjermania penguan pranimin e saj në NATO.
Më pas, kur Rusia aneksoi Krimenë dhe pushtoi pjesë të Donbasit në vitin 2014, presidenti amerikan Barack Obama dërgoi batanije dhe pajisje të tjera ushtarake jo-vdekjeprurëse në Ukrainë.
Gjermania u përgjigj duke nisur gazsjellësin Nord Stream 2, duke anashkaluar Ukrainën, edhe pse gazsjellësi ukrainas kishte mjaft kapacitet rezervë.
Ishte një shërbim tjetër i “Chicken Kiev”: Rusia nuk duhet të provokohet, marrëdhëniet me Kremlinin duhet të mbrohen dhe shteti rus duhet të mbetet i qëndrueshëm.
Herë pas here, liderët perëndimorë e panë të arsyeshme t’i binden interesave të Rusisë, duke mohuar në mënyrë efektive agjencinë e Ukrainës si një shtet sovran.
Është një mentalitet që vazhdon edhe sot e kësaj dite, pavarësisht nga varrezat masive dhe dhomat e torturës të lënë pas nga forcat ruse në Bucha, Irpin dhe qytete e fshatra të tjerë të panumërt anembanë vendit.
Dhjetëra mijëra ukrainas janë vrarë dhe miliona janë zhvendosur që nga shkurti, por studiuesit perëndimorë, duke filluar nga Noam Chomsky tek Henry Kissinger, fajësojnë Perëndimin për vendimin e presidentit rus Vladimir Putin për të pushtuar, ose u kanë kërkuar liderëve perëndimorë që t’i ofrojnë Putinit një largim diplomatik, duke e detyruar Ukrainën të heqë dorë nga territori.
Politikëbërësit, gjithashtu, duket se e shohin vetëmbrojtjen e Ukrainës si një problem më të madh sesa agresionin gjenocidal të Rusisë.
Në konferencën e përbashkët për shtyp të mbajtur gjatë vizitës së fundit të presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky në SHBA, pyetja kryesore doli e fundit.
A nuk duhet që SHBA t’i japë Ukrainës të gjitha aftësitë që i nevojiten dhe të çlirojë të gjitha territoret më shpejt se sa vonë? Gazetarja ukrainase Olga Koshelenko pyeti. Jo, u përgjigj Presidenti Joe Biden, sepse ofrimi i armëve sulmuese mund të përshkallëzojë konfliktin dhe aleatët evropianë të Amerikës “nuk po kërkojnë të shkojnë në luftë me Rusinë”.
Ukraina mund të ketë një bateri të mbrojtjes ajrore Patriot për të kundërshtuar sulmet e Rusisë ndaj civilëve dhe infrastrukturës civile, por jo raketat me rreze të gjatë, tanket Abrams dhe avionët luftarakë F-16 që i nevojiten për të ndaluar sulmet në burimin e tyre.
Kjo qasje është edhe moralisht e gabuar dhe strategjikisht kundërproduktive.
Do të çojë pikërisht në përshkallëzimin që Biden dhe liderët evropianë thonë se duan të shmangin, sepse nuk arrin të adresojë problemin thelbësor të sigurisë.
Ukraina nuk është viktima e parë e regjimit autoritar agresiv të Rusisë, të armatosur me armë bërthamore – siç mund ta dëshmojnë sirianët, gjeorgjianët dhe moldavët – dhe nuk do të jetë e fundit, nëse Rusia nuk detyrohet të braktisë imperializmin, siç ishin Gjermania dhe Japonia pas tyre. disfatë në Luftën e Dytë Botërore.
Atëherë, si tani, ‘lëshimet territoriale’ çuan në më shumë luftë, jo më pak, në Evropë dhe në botë.
Objektivi kryesor është pra kristal i qartë: Rusia duhet ta humbasë këtë luftë dhe të çmilitarizohet.
E megjithatë, megjithë mbështetjen masive materiale dhe ushtarake që Perëndimi i ka dhënë Ukrainës, logjika fatale e zbutjes vazhdon, sepse shumë liderë perëndimorë i frikësohen më shumë pasojave të humbjes së Rusisë sesa perspektivës së një Ukrainë të mposhtur.
Por ankthi për copëzimin e mundshëm të Rusisë është po aq i pavend sa frika e shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik ishte në vitin 1991.
Askush nuk duhet ta marrë seriozisht pretendimin e bërë nga Chomsky dhe shumë të tjerë se Rusia ka një frikë legjitime nga zgjerimi i mëtejshëm i NATO-s.
Në fakt, Putini pushtoi pa dyshim sepse, gjashtë muaj pas tërheqjes poshtëruese të Amerikës nga Afganistani, dhe dy vjet pasi presidenti francez Emmanuel Macron e quajti NATO-n “të vdekur nga truri”, ai mendoi se aleanca ishte shumë e dobët për të mbështetur Ukrainën.
Po kështu, nëse lufta do të kishte të bënte me ndalimin e zgjerimit të NATO-s, ushtria ruse nuk do të ekzekutonte civilë dhe do të plaçkiste shtëpi dhe dyqane.
Dhe Kremlini me siguri do të bënte më shumë sesa të ngrinte supet para perspektivës së afërt të Suedisë dhe Finlandës (me të cilat Rusia ndan një kufi prej 1,340 kilometrash) që t’i bashkohen aleancës.
Kjo luftë ka të bëjë me mbijetesën e Ukrainës dhe popullit ukrainas.
Sipas fjalëve të lideres izraelite Golda Meir, e lindur në Kiev, “Ata thonë se duhet të kemi vdekur. Dhe ne themi se duam të jemi gjallë. Midis jetës dhe vdekjes, nuk di të ketë një kompromis.” Në mënyrë të ngjashme, çdo “kompromis” që shpërblen agresionin e Rusisë do të çojë në humbje të më shumë jetëve.
Populli i Ukrainës do të vazhdojë të luftojë, sepse ata e dinë se çfarë do të ndodhte ndryshe.
Në fund të fundit, tashmë ka ndodhur në Bucha, Mariupol, Kharkiv, Kherson dhe qytete të tjera të panumërta.
Zëri i Ukrainës duhet të dëgjohet. Sigurimi i burimeve ushtarake dhe ekonomike që i nevojiten për të fituar është investimi më i mirë në sigurinë globale që mund të bëjë bota.
Pas fitores së Ukrainës, diktatorët e etur për pushtet në mbarë botën do të mendojnë dy herë përpara se të ndjekin drejtimin e Rusisë – një rezultat që tajvanezët, për shembull, me siguri do ta mirëpresin.
Në vitin 1941, kur Britania e Madhe po luftonte vetëm kundër nazistëve, Winston Churchill i kërkoi SHBA-së “të na jepnin mjetet dhe ne do ta përfundojmë punën”. Gjenerali ukrainas Valery Zaluzhny bën të njëjtën lutje: “Unë e di që mund ta mposht këtë armik. Por unë kam nevojë për burime.”
Ai duhet t’i ketë ato. Lërini ukrainasit të mbarojnë punën.
Yuriy Gorodnichenko është profesor i ekonomisë në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley. Anastassia Fedyk është asistente profesoreshë e Financës në Universitetin e Kalifornisë, Berkeley. Ilona Sologoub, redaktore e Vox Ukraine, është drejtoreshë e Kërkimeve Politike dhe Ekonomike në Shkollën Ekonomike të Kievit.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
