Respekt e Mirënjohje për ambasadoren e nderuar Yuri Kim dhe gjithë ambasadorët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës që kanë shërbyer në Shqipërinë tonë të dashur.
I kujtoj me respekt e mirënjohje ambasadorët dhe personelin e Ambasadës Amerikane në Shqipëri. Më mahnit dashuria e tyre e madhe për Shqipërinë, për popullin shqiptar, për historinë dhe interesin që tregojnë për kulturën tonë kombëtare dhe bukuritë natyrore.
Mirënjohje e pamasë ambasadores së nderuar Yuri Kim e cila vazhdon misionin e saj fisnik në Shqipëri. Ajo po zbaton me vendosmëri politikat e President Biden për luftën ndaj korrupsionit dhe pandëshkueshmërisë në Shqipëri, për vazhdimin e përfundimin me sukses të Reformës në Drejtësi dhe për forcimin e mëtejshëm të bashkëpunimit të shumëanshëm midis SHBA dhe Shqipërisë.
Unë kam respekt dhe admirim për kurajon, vendosmërinë dhe këmbënguljen që ambasadorja Kim po tregon me ndihmesën e saj për forcimin e themeleve të një shteti demokratik e dinjitoz; për një pushtet gjyqësor e prokurori të pavarur e të cliruar nga influencat politike në vendimarrjet e tyre; për një pushtet legjislativ ku deputetët të zgjidhen pa manipuluar zgjedhjet dhe të përfaqësojnë vullnetin e lire të popullit; për një pushtet ekzekutiv që të punojë seriozisht për përmirësimin dhe rritjen e mirëqenies së qytetarëve.
Që nga viti 2008 e deri tani kam njohur e takuar edhe ambasadorin John L. Withers II, zëvëndës ambasadorin Stephen Cristina dhe ambasadorin Donald Lu. Ambasadori Withers lexonte shumë dhe kishte njohuri të admirueshme edhe për Shqipërinë, madje edhe për letërsinë shqiptare. Kur ai më citonte edhe pjesë nga autorë shqiptar unë më të qeshur i thoja se ju e njihni letërsinë shqipe mbase më mirë se shumë shqiptar. Nga takimet dhe bisedat me ambasadorin Withers kur unë isha në Shqipëri me një projekt të USAID-it ne vitet 2007-2010 kam vënë re jo vetëm se sa shumë ai e donte Shqipërinë, por edhe shqetësimin e tij se korrupsioni marramendës shtetëror ishte një rrezik i madh për fatet e demokracisë në Shqipëri.
Zv. Ambasadorin Stephen Cristina dhe gruan e tij Lea, Ambasadorin Lu, gruan dhe fëmijët e tij unë kam patur fatin t’i takoj dhe te miqësohem para se ata të shkonin në Shqipëri. Zoti Stephen e fliste mirë gjuhën shqipe, ndërsa Znj. Lea kishte pasion artin. Ishin një cift shumë simpatik, të komunikueshëm dhë shumë të dashur. Gjatë kohës që ata shërbyen në Shqipëri kam pasur kënaqësinë t’i takoja edhe kur une vija në Shqiperi.
Në takimet që kam pasur me Ambasadorin Lu ai fliste me admirim për Shqipërinë dhe ishte shumë i përkushtuar ndaj Reformës në Drejtësi. Ai do të mbahet mend edhe si ambasadori që bëri të mundur miratimin nga Parlamenti të ndryshimeve dhe amendamenteve kushtetuese për Reformën në Drejtësi me 140 vota, pra me votat e të gjithë deputetëve, përfshirë edhe ata që kishin qenë kundërshtarë të reformës deri ditën e votimit. Ai bëri gjithcka qe ishte e mundur për të inkurajuar organet e dejtësisë për të hetuar e ndëshkuar korrupsionin e zyrtarëvë të lartë dhe për zbatimin e Reformës në Drejtësi pa vonesa.
Në vitet 1992-1993 kur unë isha deputet dhe Kryetar i Komisionit të Ligjeve në Kuvendin Popullor, si edhe gjate periudhës Shtator 1993-Shtator 1995 kur isha Kryetar i Gjykatës së Kasacionit (sot Gjykata e Lartë), kam pasur mundësinë dhe kënaqësinë të njihem dhe të bashkë punoj me ambasadorët amerikan William Edwin Ryerson dhe Joseph Edward Lake.
Ambasadori Ryerson është shumë i njohur në Shqipëri për kontributin e cmuar që ai dha publikisht në fitoren e opozitës gjatë fushatës për zgjedhjet pluraliste parlamentare të 22 Marsit 1992. Këngëtari mirditor Mark Gjoka (Mjeshtër i Madh) në këngën “Kapidan Preng Dede Gjomarkaj” ka disa vargje të bukura dedikuar vizitës së Ryersonit në Mirditë në ato vitë të vështira dhe ndryshimesh të vrullshme. Ja disa vargje të këngës: “Pret Mirdita mik të rrallë/Ryerson mirëse ke ardhë/Mirëse vjen nga Amerika/ Ditë të bardh ka sot Mirdita.”
Nga takimet që kam pasur sidomos kur isha në Gjyaktën e Kasacionit diskutonim për rëndësinë jetike që do të kishte për Shqipërinë ndërtimi i një Gjyqësori të pavarur e të paanshëm. Ambasadori Ryerson u largua nga Shqipëria në Tetor 1994 kur nuk ishin bërë publike konfliktet e Gjykatës së Kasacionit me presidentin Sali Berisha, i cili po synonte të asgjësonte cdo tendencë pavarësie të gjykatave. Në takimet që kam pasur më pas me Ambasadorin Ryerson këtu në Amerikë ai shprehte edhe zhgenjimin e tij me disa politikanë e pushtetar të Shqipërisë. Në intervistat e publikimet e tij gjatë vitit 2022 ai shfaq dashurinë e tij për Shqipërinë dhe thekson se ka ardhur koha që brezi i vjetër t’ia hapë rrugën një brezi të ri udhëhëqësish për ta cliruar Shqipërinë nga fantazmat e tmerrëshme të së kaluarës dhe për ta cuar vendin drejt së ardhmes.
Me ambasadorin Joseph Edward Lake që erdhi në Shqipëri pas Ryersonit u njohëm në periudhën e vështirë kur lufta ndaj Gjykatës së Kasacionit dhe terrori shtetëror ndaj meje si kryetar i saj u bënë haptazi dhe me egërsi tmerruese diktatoriale. President Berisha kishte vendosur ta vinte plotësisht nën thundrat dhe kontrollin e tij gjyqësorin dhe ta përdorte atë për interesat e tij personale e politike. Ndërsa unë dhe disa gjyqtarë të tjerë të motivuar nga vizioni ynë për një gjyqësor të pavarur dhe për një drejtësi të barabartë për të gjithë sipas ligjit, po i rezistonim me aq sa mundnim ndërhyrjeve e sulmeve brutale të pushtetit Berishian. Natyrisht për të huajt, pra edhe për disa ambasada në Shqipëri, nuk ishte e lehtë të kuptonin atë që po ndodhte në betejën e ekzekutivit kundër Gjykatës së Kasacionit edhe për shkak të dizinformimit të qëllimshëm të pushtetit Ekzekutiv. Aq më tepër kur pothuajse mungonte media dhe shtypi i pavarur dhe pushteti mashtronte lehtësisht shqiptarët, të huajt dhe institucionet ndërkombëtare në Shqipëri, në Europe dhe në Amerikë. Në takimet që pata më ambasadorin Lake e kuptoja shqetësimin e tij për cfarë po ndodhte dhe dëshirën e tij që situata të qëtësohej e normalizohej. Shtëpia e Bardhë dhe vetë Presidenti Klinton nga informacioni që merrnin nga burime të ndryshme e kishin kuptuar se Berisha po dhunonte gjyqësorin e sidomos Gjykatën e Kasacionit, që ishte e vetmja shpresë në ato vite për njëfarë pavarësie nga diktatet dhe ndërhyrjet e pushteteve të tjerë dhe politikës.
Unë u jam mirënjohës Presidentit Klinton, këshilltarit të tij në Këshillin e Sigurisë Kombëtare Richard Schifter, Ambassadorit Lake dhe personelit të Ambasadës Amerikane (sidomos Carl Siebentritt) për mbështetjen e madhe që dhanë në betejën për pavarësinë e gjykatave dhe për të më shpëtuar jetën e rrezikuar nga terrori berishian. Carl Siebentrit ka qenë prezent dhe ka parë vetë rrethimin e Gjykatës së Kasacionit me SHIKAS e policë në mbrëmjen e pabesë të 21 Shtatorit 1995 kur unë isha në zyrë dhe parlamenti me urdhër të Berishës dhe me vota të fallsifikuar e duke dhunuar Kushtetutën më shkarkoi si gjyqtar e kryetar i Gjykatës së Kasacionit. Ai erdhi në apartamentin tim edhe kur heret në mëngjesin e së Shtunes me 4 Nëntor 1995 SHIKU, policia dhe bandat kriminale të presidentit Berisha rrethuan pallatin ku unë kisha apartamentin dhe tentuan të më rrëmbenin e zhduknin në “drejtim të paditur nga persona të paidentifikuar”. Vetëm në saj të mbrojtjes që na u dha nga qeveria amerikane, institucionet nderkombetare dhe ambasada Amerikane, plani kriminal i Berishës dështoi. Me 12 Nëntor 1995 nën kujdesin e qeverisë së ShBA-s dhe nën mbikqyrjen direkte të Carl Siebentritt derisa u nis avioni, unë dhe bashkeshortja ime Diana u larguam nga Shqipëria dhe erdhëm në Amerikë ku na u dha statusi i të persektuarit politik e më pas shtetësia amerikane.
Edhe si shtetas amerikan unë ndihem shumë krenar me ambasadoren e nderuar Yuri Kim dhe gjithë ambasadorët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës që kanë shërbyer në Shqipërinë tonë të dashur. Unë përzemërsisht u them: SHUME FALEMINDERIT!
