Lojtari amerikan i bejsbollit Lawrence “Yogi” Berra ka thënë: “Është e vështirë të bësh parashikime, veçanërisht për të ardhmen”.
Megjithatë, këtu janë dhjetë parashikime për botën për vitin që sapo ka nisur.
Së pari, lufta në Ukrainë, çështja dominuese e vitit 2022, do të vazhdojë, megjithëse në një nivel më pak intensiv.
As Rusia dhe as Ukraina nuk do të jenë në gjendje të arrijnë një fitore të plotë ushtarake, nëse fitorja përkufizohet si shpartallimi i palës tjetër dhe diktimi i kushteve të një zgjidhjeje territoriale ose politike të pasluftës.
As diplomatët nuk do të arrijnë fitoren, nëse fitorja përkufizohet si arritja e një marrëveshjeje që të dyja qeveritë janë të gatshme të nënshkruajnë dhe t’i përmbahen.
Paqja kërkon liderë që janë të gatshëm dhe të aftë për kompromis, dy elementë që mungojnë dukshëm (nëse për arsye shumë të ndryshme) nga të dyja palët.
Së dyti, ndërsa shumë politikëbërës janë të përqendruar në potencialin për një luftë mbi Tajvanin, kjo duket shumë e pamundur në vitin 2023.
Udhëheqësi kinez Xi Jinping po lufton me një rritje të rasteve të COVID-19 që po kërcënon sistemin e kujdesit shëndetësor të vendit të tij. duke ngritur pyetje në lidhje me kompetencën e Partisë Komuniste në pushtet dhe duke dobësuar më tej atë që ishte një ekonomi në rënie.
Kina nuk e ka braktisur aspak qëllimin e saj për të marrë kontrollin e Tajvanit, me forcë nëse është e nevojshme; por ndërkohë që do të vazhdojë të rrisë presionin mbi Tajvanin, ka shumë të ngjarë të ketë shtyrë veprimet shumë agresive për të paktën disa vjet.
Së treti, Japonia do të shfaqet si një aktor i madh gjeopolitik.
Rritja ekonomike në ekonominë e tretë më të madhe në botë është rishikuar 1.5%, dhe shpenzimet e mbrojtjes duket se do të arrijnë në 2% të PBB-së. Japonia, me një nga ushtritë më të afta në rajon, do të lidhet më ngushtë me SHBA-në për të penguar ose, nëse është e nevojshme, për tu mbrojtur kundër agresionit kinez kundër Tajvanit.
Viti 2023 mund të jetë viti kur Japonia do të hyjë në epokën e pas Luftës së Dytë Botërore.
Së katërti, Koreja e Veriut pothuajse me siguri do të kryejë atë që do të jetë testi i saj i shtatë bërthamor, përveç testeve të shpeshta të raketave.
As Koreja e Jugut dhe as SHBA nuk do të jenë në gjendje të parandalojnë veprime të tilla, ndërkohë që Kina, i vetmi vend në pozitë për ta bërë këtë, do të pengojë lëvizjet dinamike që mund të shkaktojnë destabilitet në periferi të saj.
Së pesti, marrëdhëniet transatlantike, më të forta tani për tani për shkak të një vullneti të përbashkët për t’i bërë ballë pushtimit të Rusisë dhe për të ndihmuar Ukrainën, do të tensionohen edhe më shumë, për shkak të pakënaqësisë së evropianëve me proteksionizmin ekonomik të SHBA-së dhe pakënaqësisë së amerikanëve me varësinë e vazhdueshme ekonomike të kontinentit nga Kina.
Marrëdhëniet mund të vuajnë gjithashtu nga ndryshimet lidhur me mbështetjen ushtarake, ekonomike dhe diplomatike për Ukrainën dhe nivelet e shpenzimeve të mbrojtjes.
Së gjashti, ekonomia globale ka të ngjarë të rritet më ngadalë se sa parashikojnë aktualisht shumica e studiuesve.
Fondi Monetar Ndërkombëtar parashikon një rritje të përgjithshme prej 2.7%, por realiteti mund të jetë më i ulët,. Paqëndrueshmëria politike në pjesë të Afrikës dhe Amerikës Latine, ngjarjet ekstreme të motit dhe ndërprerjet e zinxhirit të furnizimit do të ndikojnë gjithashtu në performancën ekonomike globale.
Së shtati, Konferenca vjetore e Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike (COP28) do të vazhdojë të zhgënjejë.
Me shqetësimet ekonomike afatshkurtëra që tejkalojnë konsideratat afatmesme dhe afatgjata të klimës, efektet e ngrohjes globale ka të ngjarë të përkeqësohen.
Së teti, marrëdhëniet izraelito-palestineze do të bëhen më të dhunshme ndërsa aktiviteti izraelit i vendbanimeve zgjerohet dhe diplomacia nuk tregon perspektivë për krijimin e një shteti palestinez me kushtet që mund të pranojnë si izraelitët ashtu edhe palestinezët.
Në vend të kësaj, një e ardhme që mund të përshkruhet si një “jo zgjidhje me një shtet” do t’i afrohet më shumë realitetit.
Së nënti, India do të vazhdojë të frustrojë ata që parashikojnë gjëra të mëdha për të.
India do të vazhdojë të blejë armë dhe naftë nga Rusia, edhe pse kërkon ndihmë më të madhe nga Perëndimi kundër Kinës.
Dhe në vend, rreziku është se India do të vazhdojë të bëhet gradualisht më joliberale dhe më pak laike.
Së fundmi, Irani ka të ngjarë të jetë çështja dominuese e vitit 2023.
Protestat kundër regjimit do të fitojnë tërheqje në sfondin e përkeqësimit të përkeqësimit ekonomik dhe përçarjeve në rritje brenda udhëheqjes nëse do të kompromentohej me protestuesit apo do t’i arrestonin dhe vrisnin ata.
Marrëveshja bërthamore e 2015-ës nuk do të ‘ringjallet’, duke pasur parasysh ndihmën ushtarake të Iranit për Rusinë dhe dëshirën e SHBA-së.
Udhëheqësit e Iranit mund të zgjedhin të vazhdojnë të avancojnë programin e tyre të armëve bërthamore me shpresën ose për të arritur një përparim ose për të shkaktuar një sulm izraelit, një zhvillim që do t’i lejonte ata të bëjnë thirrje për unitet kombëtar përballë sulmit të jashtëm. Për herë të parë, e ardhmja e Republikës Islamike do të jetë në dyshim serioz.
E gjithë kjo tregon se ky mund të mos jetë një vit i ri i lumtur, por do të jetë një vit interesant.
Richard Haass, President i Këshillit për Marrëdhëniet me Jashtë, ka shërbyer më parë si Drejtor i Planifikimit të Politikave për Departamentin e Shtetit të SHBA (2001-2003) dhe ishte i dërguari special i Presidentit George W. Bush në Irlandën e Veriut dhe Koordinator për të Ardhmen e Afganistanit.
Burimi: Project Syndicate
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
