Negociatat tashmë kanë filluar, por nuk ka ende rezultat. Negociatat kanë të bëjnë me largimin nga Cyrenaica të mercenarëve të Wagner, kompania private ushtarake e drejtuar nga Evgeny Prigozhin, shumë aktive në luftën në Ukrainë, por edhe e pranishme në Libi që nga shtatori 2019. Sipas disa raportimevenga Gazeta Ean Libya, duke cituar burime qeveritare, Gjenerali Khalifa Haftar, komandanti i Ushtrisë Kombëtare Libiane të vetëshpallur (LNA) më në fund ka vendosur të diskutojë me amerikanët homologët për heqjen dorë nga ndihma e “mercenarëve” të Prigozhin. Të njëjtët mercenarë të akuzuar nga ministri i Mbrojtjes Guido Crosetto për trafikim njerëzish dhe largimin e emigrantëve nga brigjet e Cyrenaica. Libia ka përjetuarmë shumë se një dekadë konflikt që nga revolta e vitit 2011 që rrëzoi diktatorin Moamer Kadafi. Ajo mbetet e ndarë midis një qeverie të përkohshme në Tripoli në perëndim dhe një tjetër në lindje të mbështetur nga Haftar.
Pengesat për NATO-n
Por pikërisht kushtet e vendosura nga Haftari, i vendosur për të marrë në këmbim avionë amerikanë dhe tërheqjen e mercenarëve sirianë të paguar nga Turqia nga “armiku” Tripolitania, i bëjnë negociatat më të vështira. Megjithatë, amerikanët të shqetësuar nga prania e Mig 29 ruse në bazën Al Jufra, në kufirin midis Tripolitanisë dhe Cyrenaica, po shtojnë presionin. Presioni mbi autoritetet e Cyrenaica dhe mbi gjeneralin Haftar filloi më 12 janar. Atë ditë, drejtori i CIA-s, William Burns, i cili mbërriti në Tripoli për të takuar kryeministrin e qeverisë së unitetit kombëtar Abdelhamid Dabaiba, e zgjati misionin e tij duke fluturuar në Rajma, selia e Haftarit pranë Bengazit në Cyrenaica. Takimi mes drejtorit të CIA-s dhe gjeneralit u pasua nga një takim, mes vetë Haftarit dhe Barbara Leaf, asistente e sekretares amerikane të shtetit për Lindjen e Mesme.
Ndikimi i Turqisë
Megjithatë, edhe një herë, edhe kur bëhet fjalë për negociatat për largimin e Wagnerit, “futet në lojë” presidenti turk Rexhep Tayyp Erdogan. Dhe kjo, pavarësisht anëtarësimit të Turqisë në NATO, nuk është një garanci suksesi për Shtetet e Bashkuara. Erdogan, përveçse një nga aleatëtmë të rëndësishëm të presidentit rus Vladimir Putin, nuk ka ndërmend të heqë dorë nga kontrolli i ekzekutivit të Tripolit që ushtrohet falë pranisë së disa mijëra mercenarëve sirianë të paguar nga Ankaraja. Një prani thelbësore jo vetëm për të garantuar mbijetesën e një kryeministri, Al Dabeiba, të mbajtur nën kontroll nga milicitë, por edhe për të vazhduar nënshkrimin e kontratave energjetike duke ruajtur marrëveshjet, të cilat i japin Turqisë kontrollin e një pjese të madhe të Mesdheut Lindor. Vlen të përmendet se këtu, Turqia dhe Rusia, ndonëse aleate në shumë fusha të tjera, kanë mbështetur palët e kundërta të luftës civile për shumë vite.
Gatishmëria e SHBA dhe Rusisë
Një faktor tjetër i rëndësishëm ka të bëjë me gatishmërinë e SHBA-së për të furnizuar forcat ajrore për një udhëheqës si Haftar. Mbi të gjitha, do të jenë shumë të vështira, edhe negociatat për mbajtjen e zgjedhjeve dhe formimin e mëpasshëm të një qeverie të unitetit kombëtar. Faktori i tretë ka të bëjë me gatishmërinë ruse për t’i treguar derën mercenarëve të saj. Rusia ka reduktuar gradualisht marrëdhëniet me gjeneralin, duke mbështetur presidentin e Parlamentit të Tobruk Aguila Issa Saleh dhe Saif Gaddafi, djalin e ish-diktatorit libian. Mercenarët rusë, edhe pse të përfshirë në betejat e brendshme për pushtet të vendit, janë në Libi mbi të gjitha për të mbrojtur kontratat e naftës të nënshkruara në atë kohë me regjimin e rrëzuar të kolonel Gadafit. Prania ushtarake në Libi është çelësi i agjendave të Rusisë në kontinentin afrikan, veçanërisht në rajonin e Sahelit. Tërheqja e plotë e forcave ruse nga vendi do të prishte ekuilibrin e fuqisë që ka mbrojtur jetëgjatësinë e Haftarit në lindje. Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe, Izraeli dhe Franca nuk e duan këtë dobësimin e Haftarit, sipas ekspertëve. Kjo sepse veçanërisht Amerika shqetësohet për Egjiptin që mund të rrezikonte destabilizim nga ky ndryshim i ekuilibrit në Libinë lindore.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Prania e Turqisë në Libi ka rritur shpresat për paqe”
